Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

nationaal

Op 12 maart 2024 is de brief van de minister voor kennisgeving aangenomen. De commissies gaven aan het antwoord te willen betrekken bij de Algemene Europese Beschouwingen.

Europees

Op 27 februari 2024 nam het Europees Parlement een wetgevingsresolutie aan over het MFK 2021-2027.

volledige titel

Mededeling van de Commissie: Tussentijdse herziening van het meerjarig financieel kader 2021 – 2027

document Europese Commissie

COM(2023)336, d.d. 20 juni 2023

commissies Eerste Kamer

beleidsterrein

verwant dossier

Op 29 februari 2024 is Verordening 2024/795 tot oprichting van het platform voor strategische technologieën voor Europa (STEP) gepubliceerd in het Europees Publicatieblad en trad op 1 maart 2024 in werking. Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasbaar in elke lidstaat.

Op 29 februari 2024 is Verordening 2024/792 tot instelling van de faciliteit voor Oekraïne en trad op 1 maart 2024 in werking. Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasbaar in elke lidstaat.

Op 29 februari 2024 is Verordening 2024/765 tot wijziging van Verordening 2020/2093 tot bepaling van het meerjarig financieel kader voor de jaren 2021-2027 gepubliceerd in het Europees Publicatieblad en treed op 1 januari 2024 in werking.

Op 12 maart 2024 is de brief van de minister voor kennisgeving aangenomen. De commissies gaven aan het antwoord te willen betrekken bij de Algemene Europese Beschouwingen.

Op 23 februari 2024 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een antwoord op de brief met nadere vragen van 31 januari 2024. Op 27 februari 2024 is het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (36405, E).

Op 30 januari 2024 besloten de commissies om voorafgaand aan demogelijke besluitvorming in de Europese Raad op 1 februari 2024 de regering aandachtspunten mee te geven. De brief met nadere vragen van de fractie van de VVD (Van Ballenkom) is op 31 januari 2024 verstuurd aan de minister van Buitenlandse Zaken

Op 28 november 2023 besloten de commissies nog niet in nader schriftelijk overleg te treden over de herziening van het MFK. Zij besluiten daarnaast het ministerie van Buitenlandse Zaken te vragen om zo snel mogelijk de geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken van 12 december 2023 naar de Kamer te sturen, zodat voorafgaand aan de Europese Raad van 14-15 december 2023 kan worden besloten om in nader schriftelijk overleg te treden.

Op 24 oktober 2023 besloten de commissies de minister van Buitenlandse Zaken te vragen om de Eerste Kamer te informeren over mogelijke besluitvorming over de tussentijdse herziening van het MFK in de Europese Raad van 26 en 27 oktober en over de ontwikkelingen in de onderhandelingen daarna (o.a. de volgende Raad in december) voordat definitieve besluitvorming plaatsvindt. De leden Baumgarten (JA21) en Visseren-Hamakers (PvdD) gaven aan in de eerste helft van november inbreng te willen leveren voor nader schriftelijk overleg.

Op 20 oktober 2023 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een antwoord op de brief met vragen van 9 oktober 2023. Op dezelfde datum werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, D) vastgesteld.

Op 9 oktober 2023 is de brief met vragen verstuurd aan de regering.

Op 3 oktober 2023 leverden de fracties van BBB (Panman), VVD (Van Ballekom), CU (Holterhues) en PvdD (Visseren-Hamakers) inbreng voor schriftelijk overleg met de regering. Tevens vragen de commissies aan het ministerie van Buitenlandse Zaken om de Eerste Kamer gelijktijdig met de Tweede Kamer te informeren over ontwikkelingen rondom de tussentijdse herziening van het MFK via de geannoteerde agenda's en verslagen van de Raad Algemene Zaken en bij nieuwe ontwikkelingen tussentijds per brief.

Op 12 september 2023 besloot de commissie op 3 oktober 2023 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering. Tevens besloot de commissie bij voorkeur op 24 oktober 2023 een mondeling overleg te houden met de minister van Financiën en de minister van Buitenlandse Zaken.

Op 11 juli 2023 besloten de commissies EUZA en FIN de tussentijdse herziening van het MFK in behandeling te nemen en het BNC-fiche af te wachten. Ook besloten de commissies na ontvangst van het BNC-fiche een datum voor inbreng voor schriftelijk overleg te bepalen. Daarnaast verzochten de commissies het ministerie van Financiën om over dit voorstel een technische briefing te verzorgen wanneer de Kamer het BNC-fiche heeft ontvangen.

Op 29 september 2023 voerde de commissie Europese Zaken schriftelijk overleg met de regering over het BNC-fiche inzake de tussentijdse herziening van het MFK (22.112-02, 3780). Op 19 oktober 2023 nam de commissie het antwoord van de regering voor kennisgeving aan.

Op 14 september 2023 vond een commissiedebat van de commissie Europese Zaken en de commissie Financiën plaats over de Raad Algemene Zaken van 19 september 2023 en het MFK (21.501-02, 2714).

Op 25 augustus 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche over het voorstel voor de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027 (36.405, A). De minister geeft aan dat volgens Artikel 13 uit de MFK-verordening er een mogelijkheid is voor een tussentijdse herziening van de plafonds. Het kabinet vindt echter dat deze herzieningsclausule met terughoudendheid gebruikt moet worden en alleen in uitzonderlijke en onvoorziene gevallen. De minister geeft wel aan dat de Oekraïne-oorlog onvoorzien was en geen onderdeel van de onderhandelingen over het huidige MFK. Het BNC-fiche bevat een appreciatie over de begrotingstechnische aanpassingen van de MFK-verordening. Tevens stuurde de minister twee aparte BNC-fiches over de onderliggende voorgestelde verordeningen voor de Oekraïne-faciliteit en de STEP-verordening.

Voor wat betreft de bevoegdheid van het voorstel voor de tussentijdse herziening oordeelt het kabinet positief. Het artikel 312 VWEU bepaalt onder andere dat de Raad volgens een bijzondere wetgevingsprocedure een verordening tot bepaling van het Meerjarig Financieel Kader vaststelt. Het subsidiariteitsbeginsel is niet van toepassing op deze verordening.

Het kabinet oordeelt deels positief en deels negatief over de proportionaliteit van het voorstel. Het voorstel heeft tot doel de onvoorziene omstandigheden van de Oekraïne-oorlog, de tweede en derde-orde effecten van deze oorlog en enkele actuele prioriteiten van de Unie te bekostigen. Het voorstel is volgens het kabinet geschikt om deze doelstellingen te bereiken, omdat er voldoende extra middelen worden toegevoegd aan de begroting om de uitdagingen op te kunnen lossen. De voorgestelde verhogingen van het totaalpakket gaan volgens het kabinet echter verder dan noodzakelijk voor de te bereiken doelen. Het kabinet stelt dat herprioritering binnen de begroting het uitgangspunt dient te zijn, in plaats van een ophoging van de plafonds. Een tussentijdse herziening dient in de ogen van het kabinet alleen plaats te vinden in zeer uitzonderlijke en onvoorziene omstandigheden, waar de oorlog in Oekraïne een voorbeeld van is.

Op het moment van schrijven geven meerdere lidstaten aan dat zij nog bezig zijn het voorstel te bestuderen en nog geen formele positie kunnen innemen. Wel heeft de Europese Raad als onderdeel van het in juli 2020 bereikte akkoord expliciet opgenomen dat er geen tussentijdse herziening van het MFK zou plaatsvinden. Enkele lidstaten hebben aangegeven een herziening toch wenselijk te vinden in het licht van de actuele onvoorziene omstandigheden. De meeste lidstaten steunen het streven om het huidige niveau van financiële EU-steun aan Oekraïne voort te zetten, waarbij sommige lidstaten aangaven dat het voorstel te weinig middelen bevat om de secundaire gevolgen van de oorlog in Oekraïne goed op te vangen. Het Europees Parlement heeft in een resolutie haar positie uiteengezet. Het EP pleit onder andere voor ophoging van de MFK-plafonds voor diverse beleidsterreinen en meer begrotingsflexibiliteit. Het EP stelt meer verhogingen voor dan de Commissie.

De Europese Commissie heeft op 20 juni 2023 voorstellen gepresenteerd voor de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 (MFK), het zevenjarige begrotingskader van de EU. Mede door de oorlog in Oekraïne, de hoge inflatie en de oplopende rentekosten heeft de Europese Commissie aanleiding gezien om het MFK tussentijds op te hogen met 66 miljard euro voor de periode 2024-2027.

De belangrijkste elementen van de nieuwe voorstellen zijn:

• - 

  Een Oekraïne-faciliteit, op basis van subsidies, leningen en garanties, met een totale capaciteit van 50 miljard EUR over de periode 2024-2027. De Europese Commissie is van mening dat deze voorzien in directe behoeften, herstel en modernisering van Oekraïne in het traject naar toetreding tot de EU.
• - 

  Een versterking van de EU-begroting met 15 miljard EUR voor interne en externe dimensies van migratie, maar ook de internationale gevolgen van de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne en de versterking van partnerschappen met derde landen.
• - 

  Een platform strategische technologieën voor Europa (STEP) dat het EU-concurrentievermogen op lange termijn moet bevorderen wat betreft kritieke technologieën, op het gebied van digitale technologie en deeptech, cleantech en biotech. Dit platform bouwt voort op InvestEU, het Innovatiefonds, de Europese Innovatieraad (EIC) en het Europees Defensiefonds.
• - 

  Een mechanisme dat een oplossing biedt voor de financieringskosten van NextGenerationEU die toenemen als gevolg van ongeziene rentestijgingen.

De Commissie verzoekt de Raad snelle behandeling van de voorstellen, gelet op de wens voor instemming door het Europees Parlement voor het einde van dit jaar.

Tijdens de Europese Raad van 1 februari 2024 (21501-20, DQ) bereikte de Raad een akkoord over de voorgestelde tussentijdse herziening van het MFK en in het bijzonder het nieuwe steunpakket voor Oekraïne.

Tijdens de Raad Algemene Zaken van 15 november 2023 (21.501-02, FS) sprak de Raad over het MFK, ter voorbereiding op de Europese Raad van 14 en 15 december 2023. De minister gaf aan dat het krachtenveld in de Raad nog sterk verdeeld is, met uitzondering van het nieuwe steunpakket voor Oekraïne.

In het verslag van de Raad Algemene Zaken van 19 september 2023 (21.501-02, FO) geeft de minister aan dat het voorstel voor de tussentijdse herziening van het MFK mogelijk tijdens de Europese Raad van 26 en 27 oktober ter sprake zal komen. Tijdens de RAZ werd van gedachten gewisseld over deze mogelijke ER-bespreking. Nederland pleitte voor een zorgvuldig proces, waarbij tegelijkertijd de beoogde steun aan Oekraïne geen vertraging oploopt.

Tijdens de Raad Algemene Zaken van 10 juli 2023 (21.501-02, FJ) presenteerde de Europese Commissie de belangrijkste elementen van het voorstel voor de tussentijdse herziening van het MFK 2021-2027. Nederland en diverse andere lidstaten reageerden terughoudend op de noodzaak van een tussentijdse herziening van het MFK en extra middelen voor de EU-begroting. Het Spaanse Voorzitterschap sprak de intentie uit om tijdens de Europese Raad van 26 en 27 oktober 2023 tot een akkoord te komen.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 27 februari 2024 nam het Europees Parlement een wetgevingsresolutie aan over het MFK 2021-2027.

De commissie voor Budget (BUDG) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissies Verzoekschriften (PETI), Regionale ontwikkeling (REGI), Constitutionele zaken (AFCO), Ontwikkelingssamenwerking (DEVE), Cultuur en onderwijs (CULT), Buitenlandse Zaken (AFET), Visserij (PECH), Landbouw en plattelandsontwikkeling (AGRI), Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI), Werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL), Industrie, onderzoek en energie (ITRE), Juridische zaken (JURI), Economische en monetaire zaken (ECON), Begrotingscontrole (CONT), Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE), Internationale handel (INTA), Interne markt en consumentenbescherming (IMCO), Vervoer en toerisme (TRAN), Vrouwenrechten en gendergelijkheid (FEMM) zijn aangesteld als adviescommissies

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 6 december 2023 nam het Italiaanse Huis van Afgevaardigden een resolutie aan over de voorstellen behorende bij de herziening van het MFK 2021-2027.

Op 24 november 2023 nam de Bundesrat een besluit aan over de voorstellen behorende bij de herziening van het MFK 2021-2027.

Op 13 november 2023 stuurde het Tsjechische Huis van Afgevaardigden een opinie naar de Europese Commissie over het MFK 2021-2027.

Op 18 oktober 2023 nam de Tsjechische Senaat een resolutie aan over de voorstellen behorende bij de herziening van het MFK 2021-2027.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.