Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 18 juni 2024 besloot de commissie het dossier aan te houden in afwachting van de onderhandelingen in de Raad van de Europese Unie. Tevens besloot de commissie de toezegging op het gebied van nieuwe genomische technieken (T03840) als voldaan te beschouwen.

Europees

Op 24 april 2024 nam het Europees Parlement een gewijzigd standpunt in, in afwachting van triloogonderhandelingen.

volledige titel

Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende met bepaalde nieuwe genomische technieken verkregen planten en de daarvan afgeleide levensmiddelen en diervoeders, en tot wijziging van Verordening (EU) 2017/625

document Europese Commissie

COM(2023)411, d.d. 5 juli 2023

rechtsgrondslag

artikelen 43, 114 en 168, lid 4, punt b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

Op 18 juni 2024 besloot de commissie het dossier aan te houden in afwachting van de onderhandelingen in de Raad van de Europese Unie. Tevens besloot de commissie de toezegging op het gebied van nieuwe genomische technieken (T03840) als voldaan te beschouwen.

Op 12 juni 2024 stuurde de ministers van LNV en I&W een brief betreffende de toezegging op het gebied van nieuwe genomische technieken (T03840).

Op 19 maart 2024 besloot de commissie om de beantwoording op een toezegging, gedaan in het kader van de plenaire behandeling van de begrotingsstaten Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Diergezondheidsfonds 2024 (36.410 XIV), af te wachten alvorens te besluiten om nadere schriftelijke inbreng te leveren.

Op 19 maart 2024 werd tijdens de plenaire vergadering, de ingediende motie van het lid Visseren-Hamakers (PvdD) (EK, I) verworpen.

Op 12 maart 2024 diende het lid Visseren-Hamakers (PvdD) een motie (EK, I) in bij de plenaire behandeling van de begrotingsstaten Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Diergezondheidsfonds 2024 (36.410 XIV) waarin de regering wordt verzocht om niet in te stemmen met het voorstel totdat de Tweede Kamer en Eerste Kamer hun inbreng hebben kunnen leveren.

Op 27 februari 2024 besloot de commissie om de reactie op de onlangs door de Tweede Kamer gestelde vragen af te wachten.

Op 21 februari 2024 stuurde de Europese Commssie een antwoord (EK, E) op de brief met vragen van 25 oktober 2023.

Op 13 februari 2024 besloot de commissie om het antwoord van de Europese Commissie af te wachten.

Op 19 december 2023 besloot de commissie om eind januari, als naar verwachting het antwoord van de Europese Commissie is ontvangen, inbreng te leveren voor nader schriftelijk overleg.

Op 6 december 2023 stuurde de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een antwoord op de brief met vragen van 20 oktober 2023. Op 7 december 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, D) vastgesteld.

Op 25 oktober 2023 is een brief met vragen (EK, C) verstuurd aan de Europese Commissie in het kader van de politieke dialoog.

Op 20 oktober 2023 is de brief met vragen verzonden aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Op 10 oktober 2023 leverden de fracties BBB, ChristenUnie en PvdD inbreng voor schriftelijk overleg. De commissie heeft ingestemd met het verzoek om de deadline voor de inbreng van schriftelijk overleg te verplaatsen naar 13 oktober 2023 waarna tevens de fractie GL-PvdA inbreng heeft geleverd.

Op 12 september 2023 heeft de commissie voor LNV besloten dit voorstel in behandeling te nemen en op 10 oktober 2023 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met zowel de regering als de Europese Commissie.

De commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft naar aanleiding van de, op 4 juli 2024 door de Tweede Kamer ontvangen, geannoteerde agenda voor de Landbouw- en Visserijraad van 15 juli 2024 een aantal vragen gesteld over nieuwe genomische technieken. De minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur stuurde op 12 juli 2024 een antwoord. Het verslag van een schriftelijk overleg (21 501-32, 1664) werd op 12 juli 2024 vastgesteld.

Op 28 maart 2024 stuurde de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een reactie (22112, 3920) op de motie van het lid Kostic.

Op 14 maart 2024 diende het lid Kostic een motie (36410-XIV-89) in waarmee de regering werd verzocht om niet in te stemmen met het Europese voorstel inzake nieuwe genomische technieken, voordat het onderzoek naar de impact van het NGT-voorstel op boeren en (kleine) veredelaars is afgerond en de resultaten zijn meegewogen. Deze motie is op 19 maart 2024 aangenomen.

De commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft naar aanleiding van de, op 14 februari 2024 door de Tweede Kamer ontvangen, geannoteerde agenda voor de Landbouw- en Visserijraad van 26 februari 2024 (21 501-32, 1617) een aantal vragen gesteld over nieuwe genomische technieken.

De commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft op 7 november 2023 een brief met vragen verzonden aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in het kader van de geannoteerde agenda van de Landbouw- en Visserijraad van 20 november 2023. De vragen zijn op 13 november 2023 beantwoord. Het verslag van een schriftelijk overleg (21501-32, 1599) werd op 17 november 2023 vastgesteld.

De Tweede Kamer heeft op 19 oktober 2023 een motie aangenomen in het kader van het voorstel waarin zij verzoekt de regering zich actief in te zetten voor het waarborgen van de keuzevrijheid van de consument, de wens van de biologische sector om gentechvrij te blijven en het tegengaan van monopolisering van voedsel (21501-32, 1590).

De commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit leverde op 16 oktober 2023 inbreng voor een schriftelijk overleg. Op 18 oktober 2023 stuurde de minister van LNV een antwoord op een gedeelte van de vragen. Het verslag van een schriftelijk overleg (21501-32, 1594) werd op 19 oktober 2023 vastgesteld. De overige vragen zijn tevens op 18 oktober 2023 beantwoord. Het verslag van een schriftelijk overleg (21501-32, 1596) werd op 24 oktober 2023 vastgesteld.

Op 8 september 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche met daarin het standpunt van de regering over het voorstel. Het kabinet verwelkomt het voorstel, maar heeft een aantal aandachtspunten. Zo herkent het kabinet de hoofdproblemen van het gebruik van de huidige regelgeving inzake genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) voor de regulatie van NGT-planten en hun producten.

Het kabinet is positief over het opsplitsen van NGT-planten in twee categorieën met elk een apart risicoprofiel, namelijk categorie 1 NGT-planten en categorie 2 NGT-planten. Deze splitsing acht het kabinet nodig omdat er op voorhand niet geconcludeerd kan worden dat planten in categorie 2 even veilig zijn als conventioneel veredelde planten, zoals dat bij categorie 1 wel zo is.

Wel heeft het kabinet nog aan te merken dat de huidige gelijkwaardigheidscriteria en duidelijke definities om het onderscheid tussen planten die wel en planten die niet vergelijkbaar zijn met conventioneel veredelde planten te kunnen maken niet helder en onvoldoende onderbouwd geformuleerd zijn. Bovendien zal het kabinet zich inzetten in het raadstraject voor een duidelijke en bruikbare openbare EU-database die voldoende transparantie voor consumenten en gebruikers levert.

Het kabinet oordeelt positief over de bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit van het voorstel en kan zich vinden in de benoemde rechtsgrondslagen artikelen 43 (VWEU), 114 (VWEU) en 168, lid 4, onder b (VWEU). Gezien de voorschriften over NGT-planten en hun producten op EU-niveau zijn geharmoniseerd, kan een wijziging alleen op EU-niveau plaatsvinden. Het kabinet is van mening dat het voorstel niet verder gaat dan noodzakelijk, maar wel zal het kabinet aandacht vragen in de Raad voor de uitsluiting van categorie 1 NGT-planten van de biologische landbouw met de vraag of het noodzakelijk is om dat in dit voorstel vast te leggen.

De EU-lidstaten zijn verdeeld over dit voorstel met zowel actieve voor- als tegenstanders. Lastige onderwerpen voor een aantal lidstaten zijn bijvoorbeeld keuzevrijheid, traceerbaarheid en de positie van de biologische sector. Ook speelt de al decennia durende impasse in Europa over genetische modificatie een rol in deze verdeeldheid. De positie van het Europees Parlement (EP) ten aanzien van het wetsvoorstel is op dit moment niet bekend.

Op 5 juli 2023 publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor een verordening over plantenveredeling met bepaalde nieuwe genomische technieken (NGT’s), zoals CRISPR-Cas. Op dit moment vallen NGT-planten onder de Europese regelgeving voor genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). Deze regelgeving dateert uit 2001 en is volgens de Commissie niet toegerust op nieuwe innovatieve technieken. Om de huidige uitdagingen op het gebied van het agrovoedingssysteem aan te pakken, is er volgens de Europese Commissie in de Unie en wereldwijd een grote vraag naar NGT-planten.

De algemene doelstellingen van de Europese Commissie bij dit voorstel zijn:

• - 

  een hoog niveau van bescherming van de gezondheid van mens en dier en van het milieu handhaven in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel;
• - 

  de ontwikkeling en het in de handel brengen mogelijk maken van planten en plantaardige producten die bijdragen tot de innovatie- en duurzaamheidsdoelstellingen van de Europese Green Deal, de “van boer tot bord”-strategie en de biodiversiteitsstrategie;
• - 

  de doeltreffende werking van de interne markt waarborgen voor NGT-planten en -producten en levensmiddelen en diervoeders die geheel of gedeeltelijk bestaan uit of zijn geproduceerd met NGT-planten, en het concurrentievermogen van de agrovoedingssector van de EU op Unie- en mondiaal niveau versterken, onder meer door een gelijk speelveld voor exploitanten te waarborgen.

Dit voorstel maakt deel uit van het algemene beleid van de Europese Green Deal en de daarmee samenhangende “van boer tot bord”-strategie, biodiversiteitsstrategie en de EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering.

Op 7 februari 2024 verzocht het Belgisch voorzitterschap in Coreper tot een algemene oriëntatie te komen in de Raad. Er werd echter wederom geen gekwalificeerde meerderheid behaald.

Tijdens de Landbouw- en Visserijraad van 11 december 2023 is verzocht om een algemene oriëntatie te bereiken op het voorstel. Er werd echter geen gekwalificeerde meerderheid behaald.

Tijdens de Landbouw- en Visserijraad van 25 juli 2023 presenteerde de Europese Commissie de verordening voor het eerst aan de lidstaten (21.501-32, 1568).

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 24 april 2024 nam het Europees Parlement een gewijzigd standpunt in, in afwachting van triloogonderhandelingen.

Op 7 februari 2024 nam het Europees Parlement een standpunt in, in afwachting van triloogonderhandelingen.

Op 24 januari 2024 bereikte de commissie Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid (ENVI) een compromis.

Op 13 december 2023 publiceerde de commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling van het Europees Parlement een advies over het voorstel.

De commissie Milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissies Landbouw en plattelandsontwikkeling (AGRI) en Interne markt en consumentenbescherming (IMCO) zijn aangesteld als adviescommissies.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 26 oktober 2023 is het advies van het EESC goedgekeurd in de plenaire vergadering en gepubliceerd.

Op 21 november 2023 stuurde de commissie voor Landbouw en de commissie voor Europese Zaken van het Deense parlement een brief aan de Europese Commissie in het kader van de politieke dialoog.

Op 17 november 2023 stuurde de Senaat van Roemenië een brief naar de Europese Commissie.

Op 16 november 2023 stuurde de commissie voor Landbouw van het Kroaatse parlement een brief naar de Europese Commissie.

Op 7 november 2023 nam de commissie voor Europese Zaken van de Oostenrijkse Bondsraad een resolutie aan over het voorstel inzake NGT's.

Op 24 oktober 2023 diende het parlement van de Republiek van Cyprus een subsidiariteitsbezwaar in over het voorstel inzake NGT's.

Op 25 oktober 2023 diende het Hongaarse parlement een subsidiariteitsbezwaar in over het voorstel inzake NGT's.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.