Na een discussie die een hele middag en halve avond duurde heeft de Eerste Kamer dinsdag ingestemd met de begroting van defensie en het NAVO-deel van de begroting van buitenlandse zaken. Alleen de fractie van de SP stemde tegen. De fractie van GroenLinks stemde net als de andere fracties voor. Wel liet de Groenlinkse senator Platvoet aantekening verlenen tegen te zijn. Hij houdt principiële bezwaren tegen uitgaven voor militaire doeleinden.
Minister Kamp (VVD, defensie) kreeg het grootste deel van de GroenLinks-fractie achter zijn begroting, omdat er fiks wordt bezuinigd. Ook zei Kamp het een goed idee te vinden van GroenLinks om bij de overheidsuitgaven een verhouding van 2:1 te hanteren als het gaat om defensie en ontwikkelingssamenwerking. Nederland geeft nu 1,6% van het bruto binnenlands product uit aan defensie en 0,8 % bbp aan ontwikkelingssamenwerking. "Houden zo", riep GroenLinks woordvoerder Pormes. Kamp: "Die suggestie is het overwegen waard".
Op defensie wordt 715 miljoen euro bezuinigd. Iets minder dan de helft van dit bedrag wordt gebruikt om meer te kunnen investeren. Dit geschiedt onder meer door bijna twaalfduizend arbeidsplaatsen op te heffen. Daaronder zijn tweeduizend in de bovenste regionen van de drie krijgsmachtsdelen. Bij het ministerie van defensie zullen van de 150 topambtenaren ook minstens dertig hun baan verliezen.
Staatssecretaris Van der Knaap (CDA, defensiepersoneel) zei dat voor ongeveer vijfduizend militairen een baan buiten de krijgsmacht gezocht wordt. Zevenduizend krijgen binnen de krijgsmacht een andere baan.
Een eerste begin van de uitplaatsing van overtollig personeel vormt de overstap van 250 militairen naar de politie. Ook bij de brandweer kunnen 'overtollige' militairen terecht. Van der Knaap hoopt iedere militair die zijn baan bij de krijgsmacht verliest bij een andere overheidsdienst onder te kunnen brengen. Hij mikt daarbij vooral op banen in de sfeer van volksgezondheid en onderwijs.
In de Eerste Kamer was van links tot rechts veel medeleven te beluisteren met het personeel van defensie dat het gelag van de bezuinigingen moet betalen. Van der Knaap was daar dankbaar voor. "Je kunt principieel tegenover elkaar staan, maar dit staat los van het werk dat het personeel doet", zei de staatssecretaris.
Minister Bot (CDA, buitenlandse zaken) sprak tegen dat Nederland als een 'schoothondje' achter de Verenigde Staten aanloopt. Het beeld dat de VS bepalen waar en wanneer er militair in de wereld wordt opgetreden klopt niet met de huidige praktijk. "De VS raadplegen de bondgenoten en stellen hun inbreng op prijs", zei Bot. Hij zou dit weekend en maandag en dinsdag wanneer hij in de VS zijn collega Powell bezoekt ook de boodschap van de Eerste Kamer overbrengen dat militair ingrijpen een 'laatste redmiddel' behoort te zijn en dat bij voorkeur een resolutie van de Verenigde Naties hieraan ten grondslag moet liggen. Bot zei echter wel dat 'bij wijze van hoge uitzondering gebruik van geweld door de NAVO mogelijk moet zijn zonder mandaat van de VN'.
Op aandrang van vooral PvdA-er Middel zegde Bot toe dat Nederland nooit meer werkeloos zal toezien als zich in Afrika een volkerenmoord zou voltrekken, zoals in Rwanda is gebeurd. "Ook niet als de VS niets doen", zegde de Nederlandse minister van buitenlandse zaken de PvdA-er Middel toe.
De CDA-er Russell kreeg van minister Bot de toezegging dat er een nadere studie komt naar de legitimiteit van het optreden van Nederlandse militairen in NAVO-verband. Daarbij gaat het vooral over het moment waarop en de mate waarin het parlement daarover wordt ingelicht.
De SP-er Kox kreeg de toezegging van de minister dat hij de kwestie van de krijgsgevangenen van Guantanamo Bay aan de orde zal brengen tijdens zijn gesprek met Powell.
Deel dit item: