Senator René van der Linden (CDA) heeft zich deze week gekeerd tegen beperking van vrij verkeer van personen(werknemers) na 1 mei wanneer de Europese Unie met tien lidstaten wordt uitgebreid. Vooral de vrees voor een grote toestroom van werknemers uit het toekomstige nieuwe EU-land Polen heeft de Nederlandse regering en ook een hele reeks andere EU-landen ertoe gebracht limieten te stellen.
De Tweede Kamer wil onder aanvoering van VVD en SP, maar met steun van regeringspartij CDA, dat Nederland nog meer drempels opwerpt, maar de regering houdt vooralsnog vast aan het eigen plan om hooguit 22.000 arbeidsvergunningen aan (Poolse) werknemers uit de nieuwe lidstaten te verstrekken.
Tijdens het Europadebat in de Eerste Kamer fulmineerde Van der Linden krachtig tegen elke beperking van het vrije verkeer van personen in de Europese Unie. "De CDA-fractie is ten principale voor vrij verkeer in de EU, dus ook van vrij verkeer van personen", zei Van der Linden. Hij vond dat het niet aangaat om alleen de lusten van een grotere Europese Unie te incasseren en niet de lasten te willen dragen.
De CDA-senator becijferde dat een Unie met de tien nieuwe lidstaten erbij Nederland op jaarbasis 3,4 miljard euro extra inkomsten zou opleveren. De plannen van de regering en ook de aansporingen van de Tweede Kamer om nog verder te gaan betitelde Van der Linden als "een ernstige inbreuk op de interne markt". Hij pleitte ervoor de uitbreiding te zien als een káns in plaats van als een bedreiging. "Wat Nederland nu wil is een verkeerd signaal", aldus de CDA-senator.
Staatssecretaris Nicolaï (Europese zaken, VVD) koos geen partij in het meningsverschil tussen de CDA-fracties in Eerste en Tweede Kamer. Hij zei slechts dat het kabinet de opvatting van de CDA-senatoren "ter harte zal nemen en vrijdag in het kabinetsberaad aan de orde zal stellen".
Een soortgelijke reactie kwam aan de overkant op het Binnenhof van de kant van staatssecretaris Rutte (sociale zaken, VVD). Na aanneming in de Tweede Kamer van een motie die op scherpere beperkingen aandringt, zei hij dat hij de zaak vrijdag wederom in de ministerraad zal aankaarten.
In het Europadebat in de Eerste Kamer stemden alle fracties zonder veel omhaal in met toetreding van tien nieuwe lidstaten. Ook de fractie van de SP. "Wij respecteren de democratische besluitvorming en de uitslag van de referenda in de verschillende landen", verklaarde woordvoerder Tiny Kox.
De SP-woordvoerder keerde zich wel tegen toetreding op termijn van Turkije. "Dat zou slecht zijn voor Turkije en slecht voor de Europese Unie", voorspelde Kox. Andere woordvoerders sneden ook de Turkse aspiraties aan om lid te worden van de EU. PvdA-woordvoerder Jurgens besteedde er een groot deel van zijn speech aan. De PvdA-fractie in de senaat is tot de slotsom gekomen dat in december de onderhandelingen over toetreding van Turkije kunnen beginnen. De VVD-fractie is zover nog niet. Onderhandelingen kunnen pas beginnen als Turkije voldoet aan de politieke Kopenhagen-criteria (democratie, mensenrechten en rechtsstaat). Woordvoerder Hoekzema vond in elk geval dat Turkije niet lid kan worden als het land het noordelijke deel van Cyprus bezet blijft houden. Heel Cyprus wordt 1 mei formeel lid van de EU.
De CDA-fractie vindt dat er niet meer getornd kan worden aan het kandidaat-lidmaatschap van Turkije. Maar ook woordvoerder Van der Linden verwees naar de ononderhandelbare toetsingscriteria van Kopenhagen waar Turkije aan moet voldoen.
Minister Bot (buitenlandse zaken, CDA) zei dat als de onderhandelingen in december met Turkije niet zouden beginnen, het land als kandidaat-lid gewoon in de wachtkamer van de EU kan blijven. De minister wees erop dat alleen Turkije zelf nog kan besluiten dat het geen kandidaat-lid van de EU meer wil zijn.
De volgende landen die lid kunnen worden van de EU zijn Roemenië en Bulgarije. Met die landen onderhandelt de EU over toetreding per 2007.
Op de vraag uit de Eerste Kamer: "Waar liggen de grenzen?" antwoordde minister Bot dat hij geen nieuwe scheidslijnen in Europa wil creëeren. Hij wees erop dat bijvoorbeeld ook Noorwegen, Zwitserland en Kroatië nog lid kunnen worden alvorens bijvoorbeeld aan Oekraïne en Wit Rusland wordt gedacht. Bot zegde een notitie toe van de regering over de mogelijke verdere uitbreiding van de EU "Van Marakesh tot Moermansk". Ook over het veiligheidsbeleid van de EU gaat de regering een notitie maken met het oog op de ontwikkeling van een eigen Europese defensiemacht naast de NAVO.
Kleine commissie
Al eerder ontpopte de Eerste Kamer zich onder aanvoering van de CDA-fractie als 'tegenspeler' van de Tweede Kamer in een Europese kwestie. De senaat sprak zich vorig najaar uit voor een kleine, compacte Europese Commissie, te vormen na de uitbreiding per 1 mei met tien nieuwe lidstaten. De Tweede Kamer hield het op een commissie met ten minste een lid per deelnemend land. De regering koos de kant van de Eerste Kamer, maar doordat de besluitvorming in Brussel stokte, gaat men straks met 25 lidstaten op de oude voet verder. De huidige Nederlandse Eurocommissaris Frits Bolkestein zou voor een nieuwe ambtsperiode in de markt zijn, al is hij reeds zeventig jaar. Zowel Bolkestein als de Nederlandse regering zwijgen tot heden over de Nederlandse kandidaat voor de nieuwe Europese Commissie.
Namens de D66-fractie in de senaat pleitte Jacob Kohnstamm voor een meer open procedure bij de aanwijzing van nieuwe leden voor de Europese Commissie. De lidstaten zou openlijk kandidaten naar voren moeten schuiven. Het liefst ziet Kohnstamm de verkiezing van een kandidaat-voorzitter van de Commssie die vervolgens meebeslist over de aanstelling van de andere commissie-leden. CDA-er Van der Linden zei in dit verband dat van het nieuwe Europees Parlement dat in juni wordt gekozen de grootste fractie een voordracht voor een voorzitter zou kunnen doen. Ook de PvdA-fractie ziet wel iets in een meer open procedure bij de samenstelling van de commissie. Jurgens suggereerde een "openbare inschrijving" te houden.
Deel dit item: