Niet de Verenigde Naties moeten de leidende rol in Irak overnemen van de VS, maar de Irakese interim-regering zelf. "Irak aan de Irakezen", aldus minister Bot (CDA, Buitenlandse Zaken) in het beleidsdebat over zijn begroting deze week met de Eerste Kamer. De op handen zijnde VN-resolutie zou dit per 1 juli mogelijk moeten maken.
Of er Nederlandse militairen in het zuiden van Irak gestationeerd blijven, hangt volgens Bot niet alleen af van instemming van de Tweede Kamer, maar ook van de vraag of de interim-regering en de plaatselijke autoriteiten in de provincie Al-Muthanna dit willen. Bot: "De vraag is: wensen zij onze aanwezigheid om de wederopbouw mogelijk te maken of kunnen zij het ondertussen zelf rooien? Als dat laatste het geval is dan zijn wij morgen weg".
Als voorzitter van de EU na 1 juli zal Nederland in elk geval proberen om de tweedracht binnen de Unie over Irak te overbruggen en de EU als zodanig in een rol in Irak te geven. "De Europese Unie moet zich na 1 juli in Irak laten zien", oordeelde Bot.
In een interruptiedebatje met PvdA-senator Van Thijn preciseerde Bot de rol van de VN. Het is de bedoeling dat er een interim-regering komt die door de Verenigde Naties wordt ondersteund.
Van Thijn noemde het van cruciaal belang voor de geloofwaardigheid van het toekomstige Iraakse regime dat de overdracht geschiedt onder supervisie van de VN in plaats van onder supervisie van de VS. Bot zei dat met Van Thijn eens te zijn.
SP-woordvoerder Kox kreeg van Bot te horen dat een jaar militaire aanwezigheid van Nederland in Irak ons land 85 tot 90 miljoen euro kost. Bot sprak tegen dat er een oorlog woedt in Irak, ondanks de opmerking van Kox dat de Amerikaanse president Bush zelf wel steeds spreekt over 'war'. Bot zei dat Nederland de aanwezigheid van buitenlandse militairen in Irak ziet als 'dwangoptreden' om bepaalde resoluties van de Veiligheidsraad van de VN uitgevoerd te krijgen.
CDA-woordvoerder Van Gennip liet er geen twijfel over bestaan dat Nederland in Irak moet blijven om een 'verscheurende burgeroorlog' te voorkomen. "Ik ben ervan overtuigd dat de vier groepen (Soennieten, Sjiieten, Koerden en christenen) in Irak de laatste decennia niet tot een zelfvernietigende burgeroorlog zijn overgegaan vanwege de verschrikkelijke dictatuur die er was", betoogde Van Gennip.
Woordvoerder Dick Dees (VVD) zei dat Nederland beschikbaar moet blijven voor de wederopbouw van Irak. Net als anderen senatoren zei Dees ook dat hij diep geschokt is door het optreden van Amerikanen in Irakese gevangenissen. "Naleving van de Conventie van Genève is van wezenlijke betekenis als men staat voor de rechten van de mensen en de beginselen van de rechtsstaat", aldus Dees.
Deel dit item: