In mei of juni kunnen kiesgerechtigde Nederlanders zich uitspreken over het grondwettelijk verdrag voor de Europese Unie. Dit is mogelijk geworden doordat de Eerste Kamer op 25 januari 2005 heeft ingestemd met een initiatief van de Tweede Kamerleden Karimi (GroenLinks), Dubbelboer (PvdA) en Van der Ham (D66) om een raadplegend referendum te houden. De fracties van VVD, PvdA, D66, GroenLinks, SP, OSF en LPF stemden voor en de fracties van CDA, ChristenUnie en SGP stemden tegen.
Het is de eerste keer dat een nationaal referendum in Nederland gehouden zal worden. Het gaat om een niet bindend, raadplegend referendum. De uitkomst zal door het parlement worden 'meegewogen' bij de uiteindelijke beslissing over de Europese grondwet. Eerder al stemde de Tweede Kamer in met het houden van een Europees referendum. Woordvoerder Van Heukelum van de VVD-fractie in de Eerste Kamer zei in zijn stemverklaring dat de VVD alleen instemt, omdat een referendum in de gegeven situatie de enige mogelijkheid is om de kiezers te raadplegen en omdat het hier uitdrukkelijk om een adviserend en niet om een beslissend referendum gaat. Van Heukelum hekelde de opstelling van sommige fracties in de Tweede Kamer die net doen of het referendum beslissend is, terwijl de Nederlandse grondwet geen beslissend referendum kent. "Wij zijn niet bang voor het oordeel van de kiezers", aldus de VVD-senator.
CDA-woordvoerder Dölle zei dat zijn fractie tegenstemt, omdat het feitelijk om een 'pseudo-bindend' referendum gaat, verpakt in de huls van een raadplegend referendum. Bovendien is het CDA tegen referenda, omdat deze in strijd zijn met de representatieve democratie, waar het CDA een sterk voorstander van is. Er wordt volgens Dölle met dit wetsvoorstel een constitutioneel precedent geschapen. GroenLinks-senator Platvoet erkende dat de Tweede en Eerste Kamer na het referendum 'in alle vrijheid' kunnen beslissen over de Europese grondwet, maar dat de uitkomst voor GroenLinks wel een 'zwaarwegende factor' zal zijn. SP-woordvoerder Van Raak zei dat zijn partij de 'democratische poppenkast' rond het Europees referendum zal aangrijpen voor een 'nee'-campagne. Van Raak verwacht dat er wel geld en middelen beschikbaar komen voor de voorstanders van de Europese grondwet, maar nauwelijks voor de tegenstanders. "Wij worden niet gesponsord, maar wij hebben wel de ideeën", aldus Van Raak.
Deel dit item: