De Eerste Kamer heeft dinsdag 3 april voorlopig een punt gezet achter een al jaren lopende discussie over een omstreden artikel in de Grondwet. Het betreft de regel dat een goedkeuringswet van een verdrag met een meerderheid van tweederden moet worden aangenomen als een of meer bepalingen van dat verdrag in strijd worden geacht met een of meer grondwettelijke regels. In een halve eeuw is deze bepaling viermaal toegepast. In alle andere gevallen zijn verdragen steeds met een gewone meerderheid goedgekeurd.
Afwijking
PvdA-senator Jurgens deed dinsdag mede namens de fractie van GroenLinks een voorlopig laatste poging de regering ertoe te brengen te erkennen dat het betreffende artikel 91, lid 3 tot problemen kan leiden. Het zijn namelijk de Eerste of Tweede Kamer zelf die kunnen bepalen of sprake is van afwijking van een grondwettelijke bepaling en dat een verdrag dan alleen kan worden goedgekeurd als tweederde van de Leden ervoor stemmen. Volgens Jurgens c.s. kan dit leiden tot politiek ge- of misbruik van artikel 91, lid 3. Hij vond tevens dat het artikel in de praktijk nu een dode letter is. Volgens hem kan het beter verdwijnen. Maar aangezien voor het schrappen van dit artikel een omslachtige grondwetswijziging nodig is voelt de regering er niet voor.
Concrete grondwettelijke bepalingen
Minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties schaarde zich achter de opvatting van het vorige kabinet dat de eis van een meerderheid van tweederden gehandhaafd moet worden en dat bij de vaststelling van afwijkingen van de Grondwet uitgegaan moet worden van het begrip 'concrete grondwettelijke bepalingen'.
Verenigde Vergadering
De minister wees het voorstel van Jurgens af om in voorkomende gevallen van tevoren overleg te voeren met de Tweede Kamer en eventueel een goedkeuringsvoorstel te behandelen in een Verenigde Vergadering van Tweede en Eerste Kamer samen. Minister Ter Horst: De regering houdt vast aan het principe dat de Eerste Kamer zich dient uit te spreken over het goedkeuringsvoorstel, zoals het haar door de Tweede Kamer is gezonden.
Motie
In 2001 diende Jurgens tijdens een debat over de uitleg van het omstreden artikel een motie in met steun van de fracties van CDA, GroenLinks, D66, CU, SP en VVD, waarin de regering om een studie door deskundigen werd gevraagd over mogelijke problemen rond artikel 91, lid van de grondwet. Dit onderzoeksrapport, 'De constitutionele bepalingen over verdragen die van de Grondwet afwijken en de opdracht van bevoegdheid aan internationale organisaties', was voor de regering in 2004 aanleiding om alles bij het oude te laten. In de Eerste Kamer speelde dinsdag de vraag wat nu te doen met de in 2001 aangehouden motie-Jurgens. Uiteindelijk trok Jurgens in overleg met de mede-indieners de motie in.
Toezegging
Zij stemden mede in met het intrekken van de motie omdat minister Ter Horst beloofde nog voor 15 mei met een regeringsstandpunt te komen over het versneld invoeren van Europese regelgeving. Daarbij kan ook de vraag spelen of verdragen die Nederland sluit als lid van de Europese Unie bepalingen bevat die afwijken van de Nederlandse Grondwet. Op 15 mei debatteert de Eerste Kamer over de samenhang tussen Europese regels en de Nederlandse Grondwet.
Deel dit item: