De Eerste Kamer heeft, na een debat met staatssecretaris De Jager dat was gespreid over twee dagen, dinsdag 16 december ingestemd met het Belastingplan 2009 (31.704). De fracties van SP en VVD lieten aantekenen tegen het Belastingplan te zijn. Ook een reeks overige fiscale maatregelen en de Fiscale Onderhoudswet 2009 kregen de instemming van de senaat, inclusief de fracties van VVD en SP (31.705 en 31.717).
Vlaktaks, doorwerkbonus, de houdbaarheidsbelasting ('Bos-tax'), modernisering van de vennootschapsplicht van overheidsbedrijven en vergroening van het belastingstelsel waren enkele thema's die in de bijdragen van de senatoren aan de orde kwamen.
Senator Biermans (VVD) hield het kort: zowel de doorwerkbonus als de Bos-belasting kunnen niet op steun van de VVD rekenen. De VVD vindt dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën veel beter gediend is met een soepel ontslagrecht en met een rigoureuze beperking van de overheidsuitgaven om de staatsschuld af te lossen. Overigens vindt Biermans dat het voorstel om 65-plussers vanaf 2011 (het gaat om mensen die zijn geboren na 1 januari 1946) extra te belasten om de AOW betaalbaar te houden in een apart wetsvoorstel aan de Staten-Generaal had moeten worden voorgelegd en niet verstopt had moeten zijn in het Belastingplan 2009. Hij kreeg voor deze opvatting steun van andere fracties.
Ook na de vereenvoudigingen die de regering heeft doorgevoerd in de vliegtaks en de verpakkingsbelasting blijft de VVD daar tegen. "Beide belastingen dienen te worden afgeschaft. Zij dragen in het geheel niet bij aan een schoner milieu of de klimaatverbetering en tasten wel het vestigingsklimaat aan," oordeelde Biermans
De VVD-senator haakte in op recente berichten dat ook het CDA nu voorstander zou zijn van invoering van een vlaktaks: een tarief in de inkomstenbelasting overigens met handhaving van de mogelijkheid de hypotheekrente als aftrekpost op te voeren."De vlaktaks leidt tot lagere tarieven en tot meer dynamiek. Een hogere arbeidsparticipatie zal het gevolg zijn," voorspelde senator Biermans. Het leverde hem een weerwoord op van senator Reuten (SP) die erop wees dat invoering van een gemiddeld belastingtarief ertoe leidt dat hogere inkomens minder en mensen met lagere inkomens juist meer belasting gaan betalen. Zowel Biermans als Reuten vroegen wat de regering vindt van een vlaktaks. Staatssecretaris De Jager zei dat de regering niet van plan is met voorstellen te komen in de lopende regeringsperiode.
In zijn bijdrage aan het debat wees senator Reuten erop dat handhaving van de aftrek van de hypotheekrente eigenlijk niet past bij een vlaktaks. De SP is juist voor invoering van extra schijven in de belastingheffing en extra aftopping van hogere inkomens.
De Bos-belasting noemde Reuten een bejaardenbelasting en hij vroeg de regering wat het wezenlijke verschil is met de houdbaarheidsbijdrage die de regering voorstelt. Kritiek had Reuten op de doorwerkbonus die voor mensen met hogere inkomens ook hoger uitpakt dan voor mensen met lagere inkomens. "Dat is strijdig met ons rechtvaardigheidsgevoel," zei Reuten. Ook vindt hij het vreemd dat de doorwerkbonus geen rekening houdt met het aantal gewerkte jaren.
Senator Reuten deed een uitgewerkt voorstel om het wetgevingsproces te vergemakkelijken voor de Eerste Kamer. Hij wees erop dat de Eerste Kamer aan het einde van het proces vaak in heel korte tijd heel veel informatie moet verwerken. Hij drong er daarom op aan dat de regering in digitale documenten laat zien wat er gedurende het wetgevingsproces, vanaf de advisering door de Raad van State tot het eindoordeel van de Tweede Kamer, is veranderd aan het oorspronkelijke voorstel. De SP-senator krijgt steun voor zijn verzoek van PvdA en CDA. De staatssecretaris zegde na enig aandringen toe aan een informeel overleg te willen deelnemen over de vraag hoe aan de informatiebehoefte van de senaat tegemoet kan worden gekomen. Aan dat overleg moeten dan ook de ministeries van Justitie en BZK meedoen, omdat deze ministeries verantwoordelijk zijn voor het wetgevingsproces.
Senator Böhler van GroenLinks zette het geheel van de belastingmaatregelen in het teken van duurzaamheid. "Duurzaamheid is voor ons een breed maatschappelijk begrip. Een duurzame samenleving betekent individuele ontplooiing, emancipatie en solidariteit, nu en voor de toekomst. En duurzaamheid is van essentieel belang voor de overheidsfinanciën." Mevrouw Böhler constateerde dat de vaart eruit is bij de vergroening van het belastingstelsel. Zij meent dat juist in een periode van economische tegenwind het noodzakelijk is het beleid te richten op duurzaam herstel. Het kabinet wil de reductie van de CO2-uitstoot bereiken door de ontwikkeling van zuinige auto's te stimuleren en de inzet van kilometerbeprijzing. Over het beleid op deze punten is GroenLinks niet gerust.
Ook over de noodzaak en effectiviteit van de doorwerkbonus heeft GroenLinks vragen. Wegen de kosten wel tegen de baten op? En waarom is de bonus steeds hoger tot het 65e jaar en neemt hij vervolgens sterk af?
Senator De Boer sprak namens de ChristenUnie en SGP waardering uit voor de manier waarop het kabinet de financiële crisis te lijf gaat. Wel vraagt hij zich af of het kabinet voldoende doet met fiscale maatregelen om de milieudoelstellingen te halen. Hij stelt voor om de verpakkingenbelasting te verhogen zoals ook in Denemarken en Ierland is gebeurd. CU en SGP steunen de bonus om jonge senioren langer te laten doorwerken vanuit de notie dat zij nog zoveel jaren hun kennis en kunde beschikbaar blijven stellen aan de maatschappij. De fracties vragen echter wel of deze maatregel niet ongunstig uitpakt voor jongeren die op zoek zijn naar een baan. Senator De Boer verwees ook naar het voorstel van de bouwondernemers om de BTW te verlagen naar 6% om de bouw te stimuleren.
Senator Ten Hoeve wees namens de Onafhankelijke Senaatsfractie en D66 op de mogelijkheid dat de stijgende werkloosheid wel eens het succes van de doorwerkbonus in de weg kan staan. Ten Hoeve vindt het overigens niet terecht dat ouderen van voor 1 januari 1946 niet te maken krijgen met een extra belastingheffing Dat past volgens OSF en D66 niet bij het uitgangspunt bijdragen naar draagkracht en maakt het belastingsysteem er ook niet overzichtelijker op. Hij pleit voor handhaving van de zelfstandigenaftrek voor dorpswinkels en kleinschalige ambachten en de vele zzp'ers die vaak op de rand van wat mogelijk is zitten, maar wel maatschappelijke waarde hebben.
Senator Leijnse van de PvdA prees het kabinet omdat het de ingezette vergroening van de autobelasting dit jaar voortzet. Wel vroeg hij hoe de regering omgaat met de dalende olieprijzen en roep om technische innovaties die onzuinig en vervuilend rijden kunnen tegengaan. Hij pleit voor stimulans van de bouw van een netwerk van stations waar elektrische auto's kunnen worden opgeladen. Leijnse ziet in de doorwerkbonus een stimulans om vormen van
deeltijdpensionering te gaan toepassen, naast en in combinatie met deeltijdarbeid voor oudere werknemers. Hij voorziet een zeer geleidelijk traject van vermindering van de betaalde arbeid tussen het 60e en 70e levensjaar,
waarin iedere werknemers zijn eigen tempo en vorm kan kiezen. "De doorwerkbonus zien wij graag als een eerste fiscale maatregel ter stimulering van dit geleidelijke pensioneringstraject," zei senator Leijnse. In het kader van de fiscalisering van de AOW noemde Leijnse het een goede ontwikkeling dat de AOW steeds meer uit de algemene middelen wordt betaald. Geleidelijke verlaging van de AOW-premie zou deze ontwikkeling kunnen stimuleren. Leijnse vindt het beter als ook mensen die op 1 januari 2011 ouderen zijn dan 65 jaar de houdbaarheidsbijdrage gaan betalen.
Leijnse sprak de hoop uit dat de verstandhouding met de woningbouwcorporaties verder verbetert zodat zij een bijdrage kunnen leveren aan de crisis op de woningmarkt. Hij vroeg in dit verband aandacht voor de vennootschapsbelasting op ondernemingen die een gedeeltelijke publieke taak hebben. In het kader van de Maatschappelijke Onderneming zou meer aandacht voor de fiscale behandeling moeten zijn.
CDA-senator Essers vindt dat de nieuwe term 'houdbaarheidsbijdrage' beter klinkt dan de 'Bos-tax'. Hij vindt wel dat de regering hier een afzonderlijk wetsvoorstel voor had moeten indienen. Ook de doorwerkbonus had beter afzonderlijk behandeld kunnen worden 'vanwege het belang van de thematiek.' De CDA-fractie ziet de afbouw van de zelfstandigenaftrek in het voordeel van verruiming van de MKB-winstvrijstelling en terugdringen van de invloed van het urencriterium als bijdragen aan de structuurverbetering van de belastingheffing van IB-ondernemingen.
Senator Essers herinnerde aan de toezegging van staatssecretaris De Jager over de vrijstelling van successierecht voor niet commerciële dorpshuizen. De toezegging betreft de bestuursleden van deze niet commerciële dorpshuizen Als zij voor de door hen voor de instelling verrichte werkzaamheden geen andere beloning ontvangen dan een vergoeding voor gemaakte onkosten en een niet bovenmatig vacatiegeld is sprake van een niet commercieel dorpshuis. In het verlengde hiervan pleit senator Essers voor soepeler fiscaal regime voor sportverenigingen, buurthuizen en jeugdgroepen door hen als algemeen nut beogende instellingen aan te merken. Ook herinnerde senator Essers aan zijn eigen motie die vorig jaar door de hele Eerste Kamer is ondersteund en waarin een route werd aangegeven waarlangs de vrede tussen regering en de woningbouwcorporaties die met de invoering vennootschapsbelasting in de gordijnen werden gejaagd hersteld zou kunnen worden.
De CDA-senator drong verder aan op een debat in het voorjaar van 2009 over de heffing van belasting bij overheidsbedrijven. Ook de VVD-fractie is daar voorstander van.
Op een verzoek van VVD en CU/SGP om een op een toe te zeggen dat de geheven vennootschapsbelasting bij stadsherstellichamen via een subsidie van OCW wordt gecompenseerd reageerde staatssecretaris De Jager afhoudend. Hij zei dat voor het lopende jaar is toegezegd dat 2 miljoen euro wordt gesubsidieerd en dat is afgesproken dat het ministerie van OCW bij deze zaak het voortouw neemt.
Deel dit item: