In de Eerste Kamer zijn de opvattingen verdeeld over het voorstel van de regering om de dubbele heffingskorting in het referentieminimumloon geleidelijk af te bouwen. Dit bleek dinsdag 6 december tijdens de plenaire behandeling van het voorstel dat werd verdedigd door staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De fracties van de coalitie en gedoogpartij steunen het plan. De meeste oppositiepartijen zijn tegen. Op verzoek van de fracties van GroenLinks en D66 wordt volgende week over het wetsvoorstel gestemd.
Het wetsvoorstel beoogt werken aantrekkelijker te maken voor mensen met een uitkering. Overigens wordt de dubbele heffingskorting voor mensen met een AOW-uitkering gehandhaafd. Dit geldt echter niet voor de mensen met een tegemoetkoming voor een onvolledige AOW. Deze komen in aanmerking voor aanvullende bijstand. Maar ook voor deze groep wordt de daarin opgenomen dubbele heffingskorting op termijn opgeheven.
De fracties van VVD, CDA en PVV (samen goed voor 37 van de 75 Kamerzetels) beschreven de voorgestelde maatregel als een passende bijdrage aan de noodzakelijke bezuinigingen op de overheidsfinanciën. Andere fracties steunen het voorstel niet omdat zij de gevolgen voor mensen met lagere inkomens niet aanvaardbaar vinden. SGP-woordvoerder Holdijk nam niet deel aan het debat.
Koppeling inkomens
VVD-woordvoerder Van Rey (VVD) herinnerde er aan dat hij in 1993 als lid van de Tweede Kamer samen met zijn collega De Korte een initiatiefvoorstel had ingediend om de dubbele heffingskorting af te bouwen. Volgens de VVD-senator is Nederland nog steeds het enige land ter wereld waar de uitkeringen gekoppeld zijn aan het minimumloon, 'en dat minimumloon behoort tot de hoogste van Europa.' De VVD-senator kreeg de toezegging dat de staatssecretaris een informatiecampagne zal opzetten om de maatregel onder de aandacht te brengen van mensen met een uitkering.
Minst weerbaren
PvdA-woordvoerder Sent, die met haar bijdrage aan het debat tevens haar maidenspeech hield, betitelde de maatregel voor mensen met een onvolledige AOW als een vorm van 'indirecte discriminatie'. Sent wees erop dat het veelal mensen betreft die van allochtone afkomst zijn, wat zij ziet als 'opvallend'. Zij betwijfelt of een korting op uitkeringen ertoe leidt dat meer mensen actief naar een baan gaan zoeken. De gemeenten die de maatregel moeten uitvoeren riskeren aanzienlijke tekorten, zo voorspelt het PvdA-Kamerlid. Zij stelt dat het kabinet de gevolgen van de bankencrisis afwentelt op de minst weerbare personen in de samenleving.
Fraudegevoelig
CDA-woordvoerder Hoeksta, die zijn maidenspeech hield, wees op de ruimhartigheid van het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid, dat volgens hem ook zeer fraudegevoelig is. Hoekstra signaleerde een 'onvoorstelbaar' aantal van 50.000 fraudegevallen in het jaar 2010. Volgens hem kan het stelsel vereenvoudigd worden zodat minder mensen voor hun inkomen afhankelijk worden van uitkeringen. Hij schaarde zich achter het uitgangspunt van het kabinet 'dat werk moet lonen'. Het stelsel moet daarom zowel financieel gezond zijn als sociaal en rechtvaardig, aldus Hoekstra. Naar zijn opvatting past de afschaffing van de dubbele heffingskorting in zo'n gezond, sociaal rechtvaardig stelsel.
Overleven
Woordvoerder Klever van de PVV steunde het voorstel om drie redenen: het voorkomt dat een bijstandsuitkering straks hoger is dan het minimumloon; het repareert de ongelijke behandeling tussen werkenden en niet-werkenden; de maatregel vergroot de uitstroom van bijstand naar werk. 'Als dit wetsvoorstel niet zou worden aangenomen, verdienen Henk en Ingrid, die iedere dag keihard werken om te overleven, straks minder dan de buren die in de bijstand zitten', betoogde senator Klever.
Kostwinner
SP-woordvoerder Elzinga wees erop dat de regering het dubbele gebruik van de heffingskorting in het referentieminimumloon, waarop alle sociale minimumuitkeringen zijn gebaseerd, wil uitbannen met het argument dat anders het netto minimumloon voor kostwinners in de toekomst onvoldoende interessant wordt. 'En het was toch juist de bedoeling dat kostwinners niet langer de norm zouden zijn, en dat beide partners worden geacht om te gaan werken?', zo vroeg Elzinga. Volgens de SP-senator is een ander gevolg van de maatregel dat wanneer een van de partners een uitkering heeft deze nog maar voor de helft van de heffingskorting mag profiteren. Dat mensen met een AOW-gat ook moeten inleveren noemde senator Elzinga 'pesterij'.
Aanrechtsubsidie
Namens de fractie van D66 herinnerde het Kamerlid Scholten de Kamer aan het feit dat onder het kabinet Balkenende IV de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting in de fiscaliteit is afgeschaft. Dit betekende dat de niet-verdienende partner haar of zijn ongebruikte heffingskorting - de zogenaamde aanrechtsubsidie - verspeelde. Volgens Scholten was het wetsvoorstel nu niet nodig geweest als in 2008 ervoor was gekozen deze dubbele heffingskorting ook in de uitkeringen af te bouwen. 'Toen werden de laagste inkomens bewust ontzien.' Scholten waarschuwt dat het voorstel vooral de minst bedeelden in de samenleving zal treffen.
Jacht geopend
GroenLinks-woordvoerder Thissen was het hier volmondig mee eens. Volgens hem doet het CDA mee aan het afbreken van de verzorgingsstaat, 'die vroegere coryfeeën als Marga Klompé en Hannie van Leeuwen hebben helpen opbouwen'. Thissen stelt dat ondanks alle maatregelen die zijn genomen om mensen naar werk te leiden nog steeds 1,5 miljoen mensen afhankelijk zijn van een uitkering. 'De jacht op mensen met een uitkering is geopend', zei Thissen. 'Nee', riposteerde staatssecretaris De Krom. 'De jacht op banen is geopend. Werk is de beste sociale voorziening.'
Armoedeval
Het Kamerlid Ester van de ChristenUnie vroeg waar de banen zijn die mensen die nu nog in de bijstand zitten moeten veroveren. Hij vreest dat velen als gevolg van de wettelijke ingreep onder het bestaansminimum zakken. Het Kamerlid Nagel van de eenmansfractie 50Plus noemde de maatregel 'een van de treurigste wetsvoorstellen van dit kabinet. Mensen zakken buiten hun schuld door de vloer van het laagste bestaansminimum', aldus Nagel. Woordvoerder De Lange van eenmansfractie OSF betoogde dat het openen van de armoedeval nauwelijks zal leiden tot grotere arbeidsdeelname, maar wel tot veel frustratie en menselijke ellende.
Deel dit item: