Kamerleden namen verkiezingen waar in de VS

Op de verkiezingsdag 8 november van de midterm werd er onder meer gestemd op de 435 leden van het Huis van Afgevaardigden, 35 senatoren en 36 gouverneurs. Senator Karimi maakte deel uit van de waarnemingsmissie in New Hampshire, Tweede Kamerlid Van Wijngaarden in Nevada, Eerste Kamerlid Beukering in Californië. De leden Gerkens en Wilders namen waar in New York. De leden hebben de opening en sluiting van de stembureaus bijgewoond en tussendoor verschillende stembureaus op verschillende locaties bezocht om een goed beeld te krijgen van de wijze waarop de verkiezingen plaatsvonden.

Bijna alle stembureaus waren blij verrast dat internationale waarnemers een bezoek brachten en wilden graag laten zien hoe zij een zo groot mogelijke transparantie van het stemproces wilde garanderen. Daarnaast waren er op elk stembureau vertalers aanwezig en was de toegang voor mensen met een beperking gegarandeerd tot aan speciale stemmachines toe. Ook spraken zij over een hogere opkomst dan vooraf verwacht. Opvallend was dat de politie een grote speelt in het stemproces. Zij brengen de sleutels voor de opening en halen bij sluiting de stemuitslagen op om die naar het centrale punt te brengen waar de uitslagen van de afzonderlijke stembureaus bij elkaar opgeteld worden. Ook waren er de hele dag één of meerdere politieagenten aanwezig in de stembureaus om in geval van problemen snel te kunnen ingrijpen of bijstand in te roepen. Hoewel men dus goed voorbereid was op mogelijke incidenten, hebben deze zich op geen van de bezochte stembureaus voorgedaan.

Belangrijkste bevindingen van de OVSE PA waren dat de verkiezingen competitief en professioneel zijn georganiseerd, met een actieve deelname van de kiezers, maar ook met bedreigingen tegen verkiezingsmedewerkers en pogingen om het vertrouwen van de kiezers in het verkiezingsproces te ondermijnen. Kandidaten konden vrij campagne voeren, maar het was wel sterk gepolariseerd. Het verslag van de OVSE PA over de midterm verkiezingen in de VS is hier te vinden.

Voorafgaand aan de verkiezingsdag hebben de Kamerleden op 5 en 6 november in Washington briefings van de OVSE PA bijgewoond. Hierbij werd ingegaan op de wijze waarop de verkiezingen in de VS zijn georganiseerd, de financiering van de politieke partijen en politici, op welke manier er gestemd kan worden en welke waarborgen er zijn om de verkiezingen zo transparant mogelijk te laten verlopen. De waarnemingsmissie van de OVSE PA vond in negen verschillende Staten plaats. Opmerkelijk is dat ondanks de VS de OVSE PA uitnodigt om waar te nemen, de missie niet in elke staat welkom is. De Nederlandse leden namen waar in Californië, Nevada, New Hampshire en New York. Op 7 november werden de leden ter plaatse bijgepraat met speciale aandacht voor de lokale context.

In welke hoedanigheid en vanuit welke organisatie heeft u aan deze verkiezingswaarneming deelgenomen? Was dit uw eerste verkiezingswaarneming?

Gerkens: "Ik ben vanuit de Eerste Kamer lid van de parlementaire assemblee van de Organisatie Voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Deze vroeg om waarnemers voor deze verkiezingen. Dit was niet mijn eerste waarneming maar mijn vierde. Waarnemen is een mooie taak, het brengt je in het hart van de democratie van een land, maar laat je ook in de spiegel kijken van je eigen proces. "

In welke staat of stad was u actief en heeft u meerdere stembureaus aangedaan?

Gerkens : "We waren actief in New York City en bezochten daar elf stembureaus op Staten Island, Brooklyn en Manhattan."

Waar let u als verkiezingswaarnemer op, om welke zaken gaat het in het bijzonder?

Gerkens: "Je bezoekt eerst twee dagen informatiebijeenkomsten. Daar leer je over de procedures en welke voorvallen en bijzonderheden er voorafgaand aan de verkiezingen zijn geweest. Dat is je leidraad voor de waarneming als je op pad bent. Bij de stembureaus let je op of de procedures goed worden gevolgd, of er onregelmatigheden zijn, of mensen vrij en in beslotenheid kunnen stemmen of er eventueel intimidatie plaatsvindt en of de uitslag gemanipuleerd heeft kunnen worden."

Heeft u iets gemerkt van demonstraties of andere bijzondere zaken bij de stembureaus?

Gerkens: "Nee. De mensen waren zeer betrokken maar de mensen die campagne voerden noemden allemaal dat ze geïntimideerd waren op straat. Dat is geen goede ontwikkeling. In een democratie moet ieder zijn mening vrij kunnen uiten."

Wat gebeurt er met de bevindingen en hoe komen die terug bij de organisatie van de verkiezingen en bij de organisatie waarvoor u de waarneming heeft gedaan?

Gerkens: "We leveren de bevindingen aan het eind van onze waarneming in bij de lange termijn waarnemers ter plekke. Zij koppelen dat weer terug aan het hoofdbureau. Die trekken dan vervolgens conclusies. De dag erna is er meestal een debriefing waar ieder haar of zijn ervaringen kan delen."

Hoe was de stemming rond de verkiezingen?

Gerkens: "We troffen overal zeer gemotiveerde mensen aan. En de opkomst was hoog. In de stad New York werd opgeroepen te gaan stemmen en tot aan het laatst campagne gevoerd door partijen. Gelukkig is bij de bureaus die wij hebben bezocht alles rustig verlopen."

De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa is een samenwerkingsverband van regeringen van 57 landen. Dit zijn de Verenigde Staten van Amerika, Canada, de Europese landen en voormalige Sovjetrepublieken in Azië. De parlementaire assemblee bestaat van de OVSE bestaat uit 323 parlementariërs uit de 57 landen van het OVSE-gebied. Hoofdtaak van de parlementaire assemblee is het bevorderen en houden van de dialoog tussen de parlementen uit deze landen over OVSE-doelstellingen. De Nederlandse delegatie bij de parlementaire assemblee bestaat uit vijftien leden van de Staten-Generaal: zes uit de Tweede Kamer en negen uit de Eerste Kamer.