Verslag van de vergadering van 22 november 2016 (2016/2017 nr. 8)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 13.40 uur
De heer Van Strien i (PVV):
Voorzitter. De Algemene Financiële Beschouwingen gaan deze keer natuurlijk niet alleen over de Miljoenennota. Aan het einde van de regeerperiode van dit kabinet is het duidelijk dat we ook terugkijken op de resultaten van vier jaar Rutte II en de gevolgen daarvan voor 2017. Overigens wordt dat in de Miljoenennota zelf ook uitgebreid gedaan, maar dan met zo'n vooringenomen blik en met zo veel halve waarheden en onjuistheden, dat we het daar op zich ook even over moeten hebben.
Laat ons beginnen met de financiële beloften van de minister-president voor deze regeerperiode: handen af van de hypotheekrenteaftrek, geen cent naar Griekenland en elke Nederlander €1.000. Geen enkele van deze beloften is waargemaakt.
Het morrelen aan de hypotheekrente heeft Nederland in de ergste huizencrisis sinds decennia gestort. Het was zo erg, dat ook de hele nieuwbouw tot stilstand kwam.
Griekenland kreeg gelijk na het aantreden van dit kabinet in 2012 een nieuw steunprogramma: het kreeg tot en met 1 januari 2015 in totaal 142 miljard aan EFSF-leningen en van het IMF kreeg het 11,8 miljard. In 2015 zijn daar uitkeringen vanuit het ESM ter grootte van 21,4 miljard en een overbruggingskrediet van 7,2 miljard vanuit het EFSM aan toegevoegd. Nederland staat inmiddels garant bij het ESM, het ESF en de overige noodfondsen voor een bedrag van in totaal ruim 90 miljard euro. Dat bedrag kan ooit opgeëist worden.
Daarnaast zou iedere Nederlander er €1.000 bijkrijgen. Het was een fata morgana: een luchtspiegeling waarvan totaal niets meer vernomen is. Vraag het eens na aan de AOW'er met een klein pensioentje. Die ging er in de afgelopen kabinetsperiode per jaar 3,7% op achteruit. Een alleenstaande AOW'er ging er 2,7% op achteruit. De modale alleenverdiener ging er in deze kabinetsperiode 0,6% op achteruit. Wat volgt echter uit de Miljoenennota 2017? Een kwart van de ouderen gaat er niet op vooruit, terwijl het waanzinnige toeslagensysteem de hele boel steeds gecompliceerder maakt voor werkelijk iedereen.
Tot zover de keiharde beloften van de minister-president voor de verkiezingen. Hij bood inmiddels, ruim voor de volgende verkiezingen, hiervoor zijn verontschuldigingen aan, in de hoop dat wij het er niet meer over zouden hebben. Welnu, de Nederlandse kiezer is niet zo dom als men kennelijk binnen dit kabinet denkt.
Een aantal weken geleden is mijn auto door een derde in de prak gereden door iemand die zat te telefoneren tijdens het rijden en vergat te remmen. Die man zei ook sorry. Maar vervolgens heeft hij, of althans zijn verzekering, ook de schade vergoed. Dat is een redelijke afspraak in dit land, die geldt voor iedere gewone burger, maar kennelijk niet voor dit kabinet.
Ik kom nu op de financiële ellende die dit kabinet niet had beloofd, maar die we er van het kabinet gratis hebben bijgekregen. Laat ik daarvoor eens letterlijk dicht bij huis beginnen. Zoals de leden weten, woon ik op de grens. In de hele grensstreek zijn tal van benzinepompen in deze kabinetsperiode opgedoekt. Het verschil in prijs voor autobrandstoffen tussen Nederland enerzijds en Duitsland en België anderzijds was aan het begin van deze kabinetsperiode vrijwel nul, maar bedraagt nu, aan het einde van Rutte II, voor gewone benzine circa €0,30 per liter. Ook de middenstand die zich in de nabijheid van deze benzinepompen bevond, leidt een zieltogend bestaan, met dank aan dit kabinet.
De regering bevindt zich — ik heb het al eens eerder gemeld — fysiek toevallig op een zo groot mogelijke afstand van de grensregio. Zij heeft zich, met dit voorbeeld als symbool, ook op maximale afstand van de burger geplaatst. Wat er met regeringen gebeurt die zich op grote afstand van de burger plaatsen, hebben we net bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen gezien.
De toon van de hele Miljoenennota ademt, in lijn met wat ik zojuist opmerkte, dat het beter gaat dánkzij dit kabinet. De Nederlandse burger denkt echter: het gaat een heel klein beetje beter óndanks dit kabinet. Dankzij dit kabinet krabbelen we in ieder geval een heel stuk later uit de crisis. Vanaf het begin van het uitbreken van de kredietcrisis in 2008 tot en met 2012 is de consumptie door huishoudens in ons land met 4,4% gekrompen. In dezelfde periode groeide de consumptie in België met 3,2% en in Duitsland met 4,3%. Over de daaropvolgende periode van 2012 tot en met 2015 zagen Nederlandse huishoudens hun reëel beschikbare inkomen met 2,6% — dat is 0,6% of 6‰ per jaar — toenemen, terwijl de Belgische en Duitse inkomens er in dezelfde periode met respectievelijk 5,4% en 7,8% op vooruitgingen. Voor degenen die het willen nazoeken, zeg ik: de cijfers die ik gebruikt heb, zijn van Eurostat.
Ook in absolute zin blijven we steeds verder achter bij onze buren. En dan praat ik nog niet eens over niet-EU-lid Noorwegen, waar in die periode het reëel beschikbare inkomen van huishoudens met maar liefst 12,6% steeg. Hoewel Noorwegen geen EU-lid is, staan de cijfers wel op de website van Eurostat.
Dat het nu eindelijk een heel klein beetje beter gaat, lijkt me dan ook niet iets om je voor op de borst te kloppen. We lopen nog steeds een paar jaar achter op de ons omringende landen. De snoeiharde bezuinigingen van de afgelopen jaren hebben de recessie immers alleen maar verergerd. Het is mij bekend dat de theorieën van Keynes uit de jaren zeventig een beetje op de achtergrond geraakt zijn. Inmiddels zijn ze echter weer gemeengoed. En de minister van Financiën kan toch niet zo veel achterlopen, dat hij denkt dat een procyclisch beleid plotseling goed zou zijn voor de economie? In ieder geval heeft de Nederlandse overheid de laatste jaren voortdurend gekozen voor bezuinigingen in een periode waarin het conjunctureel slecht ging. De gevolgen hiervan zijn helaas blijvend zichtbaar. Dat zeggen inmiddels ook CPB, ING, Rekenkamer en vele economen.
Dat alles alleen omdat het van Brussel moest. Omdat we ons moesten houden aan het Stabiliteits- en Groeipact (SGP). En hoe ging dat dan in andere landen? Wel, in de meeste zuidelijke landen heeft men zich daarvan nooit iets aangetrokken. Het konkelende Brussel heeft daar ook nog nooit maatregelen tegen getroffen. Of kan onze minister van Financiën, tevens voorzitter van de eurogroep, misschien aangeven hoeveel boetes er de afgelopen jaren zijn geïnd van landen die de regels van het SGP hebben overtreden? Graag een reactie van de minister op dit punt.
Maar we hebben dan toch maar mooi een EMU-tekort van 0,5% in 2017 en een EMU-schuld richting 62%, wordt trots in de Miljoenennota vermeld. Nadere bestudering laat de kunstgrepen zien die daarvoor zoal worden toegepast. Ik noem er een aantal. Het toenemen van het bbp, waardoor de noemer groter wordt, is uiteraard geen kunstgreep, dat gebeurt ondanks de regering. Maar de maatregel schatkistbankieren door lagere overheden helpt natuurlijk wel een paar miljard. Het privatiseren van ABN AMRO, ASR en SNS Properties is goed voor enkele miljarden. Het afschaffen van het pensioen in eigen beheer levert de schatkist in 2017 volgens de schattingen van het kabinet 2,1 miljard op. Dit onderwerp lijkt overigens een beetje op het sprookje van Sjaak en de Bonenstaak, waarin Sjaak naar het dorp wordt gestuurd om op de markt de armzalige koe van de familie te verkopen. Het enige verschil is dat het met Sjaak goed afloopt, dankzij het feit dat er daar een paar wonderen gebeuren. Ten slotte het forfaitair rendement dat wordt gehanteerd in box 3, in het systeem dat vanaf 2017 geldt. Het verschil met het invoeren van een heffing op basis van het werkelijke rendement levert de Staat volgens de voortgangsnota van het ministerie over dit onderwerp van 2017 tot 2019 enkele miljarden op. Dat sommige mensen dat gewoon diefstal noemen, lijkt me logisch. Met dank aan de VVD-staatssecretaris van belastingen, die maar al te graag zelfs ongevraagd bereid is, PvdA-beleid te bedenken en uit te voeren.
Niet zozeer direct een kunstgreep van dit kabinet en deze minister, maar ten minste wel van mijnheer Draghi van de ECB is zijn beleid om de rente naar nul te brengen, teneinde het lenen door Zuid-Europa gratis te maken. Een ongekende overheveling van geld van Noord- naar Zuid-Europa is het gevolg. En ja, het scheelt ook de Nederlandse schatkist 1,5 miljard die men minder aan rente op de staatsschuld hoeft te betalen. Helaas zijn Henk en Ingrid de sigaar. Hun spaargeld verdampt en ondanks dat het geld in de pensioenpotten over de randen klotst, worden de pensioenen via een bizarre redenering die wel voor pensioenfondsen, maar toch niet voor grote vermogens geldt, gekort. Dat is weer wel wat dit kabinet allemaal bedacht heeft.
Wat dit kabinet ook bedacht heeft en waar het nog trots op is ook, zijn de hervormingen. De langdurige zorg werd afgebroken en een groot deel van de verzorgingstehuizen werd gesloten of omgebouwd tot asielzoekerscentrum. 83.000 zorgmedewerkers verloren hun baan. Het pensioenstelsel werd afgebroken, de AOW-leeftijd moest verder omhoog, de prepensioenregelingen werden rücksichtsloos afgeschaft, zodat talloze oud-militairen, oud-politieagenten, oud-brandweerlieden en noem maar op, die eerder al of niet gedwongen met prepensioen gingen, thans over de armoedegrens worden geduwd, omdat men de hen beloofde overgangsregeling eenvoudigweg afschafte. Ik heb de bedachte constructie om pensioenfondsen onder water te zetten teneinde de pensioenen te kunnen korten al besproken. Ondertussen groeide het vermogen van pensioenfondsen en verzekeraars sinds 2008 met ruim 615 miljard tot 1.700 miljard. Meer dan de helft van het totale pensioenvermogen in Europa is Nederlands. De begerige blikken uit Brussel worden steeds indringender en irritanter. Maar dit kabinet van eurofielen maakt zich geen zorgen. Dat laat het over aan de mensen die hun pensioen jaar op jaar gekort zien.
Ik had het al over het bizarre beleid van de ECB. De PVV roept al een aantal jaren dat we af moeten van de euro, die er alleen toe leidt dat ons geld wordt overgeheveld naar Zuid-Europa en dat we er niets meer over te zeggen hebben. Aanvankelijk werden we daarvoor weggehoond, maar inmiddels beginnen steeds meer economen onze kant te kiezen, of ten minste onrustig op hun stoel te draaien als het over de euro gaat. Inmiddels heeft ook Nobelprijswinner Joseph Stiglitz vastgesteld dat de euro ten dode is opgeschreven. We hebben het niet over een songwriter die de Nobelprijs voor de Literatuur wint, maar over een winnaar van de Nobelprijs voor de Economie, een van de meest gelauwerde economen van deze tijd. Het is werkelijk verontrustend dat deze regering ook op dit punt zich niet meer zorgen maakt over de richting waar het met de euro heen gaat.
Het enige waarover dit kabinet zich wel zorgen lijkt te maken, is de brexit. Het kabinet gelooft inmiddels namelijk nog steeds de door hemzelf en zijn Brusselse vrienden geïnitieerde antipropaganda op dit onderwerp. Ronduit hysterisch waren de reacties toen de Britten op 23 juni van dit jaar democratisch besloten, hun eigen weg te kiezen. Verstandige mensen zagen al direct na het referendum dat de beurzen aan het eind van de brexit-week niet lager, maar zelfs hoger stonden dan aan het begin, op de maandagochtend van die week. De Telegraaf had er een paar dagen voor nodig om te constateren dat de beurzen uit wat zij het brexit-ravijn noemde, waren gekropen. Het FD had drie maanden nodig om te constateren dat het ravijn niet meer dan een greppeltje was. Het Britse Office for National Statistics heeft inmiddels bekend gemaakt dat de werkloosheid na de brexit is gedaald naar 4,7%, het laagste punt in elf jaar. Ter vergelijking: in Nederland daalt de werkloosheid volgens het CPB dit jaar naar 6,2%.
Ik rond af. Dit kabinet heeft de plank niet alleen totaal misgeslagen met de desinformatie rond brexit, dit kabinet heeft ook het pensioenstelsel ernstig aangetast. Het heeft door zijn slaafs volgen van Brussel, waar andere landen dat niet deden, zo hard en verkeerd bezuinigd dat de economie hiervan ernstige schade heeft ondervonden. Dat terwijl er volop mogelijkheden waren om te bezuinigen op onderdelen die de economie nauwelijks raken. De PVV heeft in de loop der jaren tal van onderwerpen aangedragen, zoals bezuinigingen op Brussel en op ontwikkelingshulp, bezuinigingen door de asielinstroom te stoppen, bezuinigingen op de publieke omroep, op subsidies voor kunstenmakers die ten onrechte kunstsubsidies worden genoemd, op windmolens en op innovatiesubsidies. Wat betreft het laatste nog een hilarisch detail dat aangeeft hoe, zodra de subsidiepotten opengaan, de creatieve geest gedoofd wordt. De negen topsectoren die een aantal jaren geleden door EZ werden aangewezen en waar de vleespotten van Egypte dus voor opengingen, blijken nu qua groei juist fors achter te lopen bij de rest van de economie. Groei in vijf jaar 2,8%, tegen 4,53% voor de totale productie. Kortom: tijd voor een nieuw kabinet. Nederland is er klaar mee om uitgeknepen te worden door een kabinet dat geheel aan de leiband loopt van Brussel. Hoogste tijd om niet meer te buigen voor de Europese heilstaat.