Verslag van de vergadering van 20 juni 2017 (2016/2017 nr. 32)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 16.34 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
Mevrouw Bikker i (ChristenUnie):
Voorzitter. Dit debat ging niet alleen over het afschaffen van de lijstenverbinding, maar ook over de zoektocht naar het beste stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ik vond het mooi dat mijn buurman, de heer Schouwenaar van de fractie van de VVD, zich reflexief toonde, in die zin dat hij aangaf dat afschaffing van de lijstverbinding een benadeling zou betekenen van de kleinere partijen en een bevoordeling van de grotere, hoe je klein en groot ook definieert, zeg ik na zijn tweede termijn. Ik deel die observatie, maar ik betreur dit wel.
Ik deel de observatie van de SP ook. Die heeft betrekking op het probleem met het huidige stelsel van restzetelverdeling. Dat debat voerend door alleen maar te spreken over de grootste rest of gemiddelden doen wij volgens mij geen recht aan de zoektocht naar de beste evenredige vertegenwoordiging. Die zal toch meer in het midden liggen. Ik proefde al even met de heer Schouwenaar van eventuele oplossingen, zoals een bepaald percentage van de kiesdeler dat je erbij betrekt. Die oplossingen bereiken wij niet in dit debat, daarvan ben ik mij terdege bewust.
Tegelijkertijd heeft dit wetsvoorstel wel een effect voor de kleine partijen. De minister kon niet uitsluiten dat er ongewenste neveneffecten optreden, zoals het in elkaar schuiven van lijsten en vervolgens het uit elkaar halen van die lijsten. Ook de kiezer zal dit niet zoveel duidelijker vinden, in die zin dat de kiezer die lijstverbinding niet wenst. De heer Lintmeijer verwees terecht naar het Burgerforum kiesstelsel. Ik heb geen herhaling van zetten gezien, in die zin dat er andere opvattingen van de kiezer aan het licht zijn gebracht. Er is in het debat wel vaak aangegeven: dit zou de kiezer vinden en dat zou de kiezer kunnen denken. Het Burgerforum kiesstelsel wijst echter een andere richting uit.
Dat alles overtuigt mijn fractie ervan dat dit geen onderwerp is dat wij, zoals in de Tweede Kamer is gebeurd, eventjes op een achternamiddag kunnen behandelen. Ik hoor de minister "foei" zeggen, maar ik herhaal alleen wat er in de Handelingen staat over wat er in de Tweede Kamer is gezegd. Mijn fractie pleit ervoor om het niet op die manier te doen, maar om even een pas op de plaats te maken. Ik denk dat dit onderwerp namelijk al onder de reikwijdte van de opdracht van de staatscommissie valt omdat het gaat over het parlementaire stelsel. We kunnen dan voorkomen dat er op dit gebied een jojobeleid ontstaat of dat er sprake is van onwenselijke effecten. Daarom dien ik samen met de heer Sini een motie in, maar de heer Sini zal dit verder toelichten. Ik steun ook de motie van de heer Schalk over de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.
Gezien de discussie en de effecten van dit voorstel mag het de minister duidelijk zijn dat mijn fractie het zou betreuren als het wetsvoorstel in werking zou treden. Mijn fractie hoopt op een denkpauze. Mocht dat niet het geval zijn, dan zal mijn fractie zich gedwongen weten om tegen te stemmen.