Verslag van de vergadering van 29 oktober 2019 (2019/2020 nr. 4)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.31 uur
De heer Schalk i (SGP):
Voorzitter. Ik zie dat mijn tijd al een paar minuten loopt. Laat ik beginnen met mijn felicitaties voor degenen die een maidenspeech hielden en mijn respect voor het persoonlijke betoog van de heer Van Rooijen dat hij zojuist heeft gehouden.
Voorzitter. Wat een schot in de roos was dat deze zomer van het Catharijneconvent in Utrecht, met die bijzondere tentoonstelling onder de intrigerende titel "Bij ons in de biblebelt". De website van het museum had een wervende tekst: "wie zijn de mensen van de biblebelt, wat zijn hun dilemma's en waar komen hun opvattingen vandaan? Kom naar de tentoonstelling "Bij ons in de biblebelt" en ontdek het deel van Nederland waar de ideeën van de jaren zestig weinig vat op hebben gekregen. Nooit eerder kwam u zo dicht bij de belevingswereld van deze orthodox-christelijke groep."
Nou voorzitter, dat leek mij wel wat. Dus ik ben ook even gaan kijken om te zien hoe ik er eigenlijk uitzie. En zeker, er werden mooie antwoorden gegeven. Zoals op de vraag waar hun opvattingen vandaan komen. Heel gewoon, vanuit de Bijbel. Laat ik een tekst noemen, als een soort motto voor mijn inbreng bij deze Algemene Politieke Beschouwingen, uit Psalm 34. Daar staat: "Wijk af van het kwade en doe het goede; zoek de vrede en jaag die na."
Zo'n tekst is springlevend, ook vandaag! Net als die mensen uit de biblebelt. Zo'n levende gemeenschap krijg je echt niet gevangen in een museum. Toch lijkt het of de minister-president en de minister van Binnenlandse Zaken de SGP het museum in willen hebben, met een wet die de verkiezing van de Eerste Kamer zo zou veranderen dat die kans erg groot is. Kan de minister-president deze zorg wegnemen? Immers, de staatscommissie adviseert in haar rapport, dat nog niet eens is besproken in de beide Kamers, om de verkiezing van de Eerste Kamer niet te veranderen. Waarom doet het kabinet precies wat de staatscommissie afraadt?
Voorzitter. Ik laat dat museum graag achter me en ga over tot de werkelijkheid van alledag, door enkele thema's te benoemen en te toetsen op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid, gekoppeld aan het genoemde motto: afwijken van het kwaad, het goede doen, de vrede zoeken en die zelfs najagen.
Eerst de rechtmatigheid. Dat gaat natuurlijk allermeest over mensen, en over hun rechten. Dat is zo belangrijk dat binnenkort weer de Week van het Leven wordt georganiseerd, met een toelichting in een flyer die in elk huis in Nederland wordt bezorgd, en de Mars voor het Leven, deze keer in hartje Utrecht. Wat de rechtmatigheid betreft, wil ik beginnen met het kabinet te complimenteren met de onlangs aangenomen Wet basisregistratie personen in verband met het opnemen van gegevens over ten tijde van de geboorte of de aangifte overleden kinderen. Dat was nou een mooi voorbeeld van "het goede doen." Inmiddels zijn ruim 10.000 kinderen geregistreerd, onder anderen een kind dat was geaborteerd, van Yara, een jonge vrouw die haar verhaal vertelde aan Tijs van de Brink, in het EO-programma Nieuwlicht. Ze had spijt van de abortus, en ze wilde erkenning van het leven van haar kind. Ontroerend.
Ik dank de regering, want door deze wet erkennen we dat abortus niet gaat over het weghalen van een klompje cellen, maar over leven, over een kind, een mens. Deze erkenning leidt tot de volgende vraag. Kan minister Blok, of minister Kaag, die zich onlangs bij de Verenigde Naties sterk maakte voor seksuele rechten en gezondheidszorg voor vrouwen, nu ook opkomen voor de rechten van ongeboren mensen? Denk aan de abortuspraktijk tot negen maanden in Canada, maar ook aan landen als China en India, waar gendercide — dat is abortus omdat het meisjes betreft — gepleegd wordt. Kan de minister-president toezeggen dat dit internationaal aan de orde wordt gesteld?
Nog een andere vraag. De minister-president heeft vorig jaar gemeld dat minister De Jonge van VWS bezig is om herhaalde abortussen te voorkomen. Immers, het bleek uit de cijfers dat een derde deel van de 30.000 abortussen per jaar herhalingen zijn. Moeders dus, die voor een tweede, derde of vierde keer een kind laten weghalen. De minister-president heeft gezegd dat dit langzamerhand in de cijfers zichtbaar zal worden. Mijn vraag is: zijn er inmiddels cijfers bekend waaruit blijkt of dit beleid effect heeft?
Ook het einde van het leven vraagt de aandacht. We zien een glijdende schaal: eerst euthanasie voor hen die ondraaglijk lijden, dan voor hen die dement worden, vervolgens als je klaar bent met het leven. De volgende stap lijkt dat euthanasie bij kinderen tot 12 jaar zou moeten kunnen. Kan de minister-president aangeven hoe het kabinet wil "wijken van het kwade", ook met inachtneming van wat is vastgelegd in het regeerakkoord?
Bij het tweede aandachtspunt voor de senaat, de uitvoerbaarheid, wil ik ingaan op een thema dat ons allen raakt, namelijk het klimaat. Ook de SGP is voorstander van maatregelen om waar mogelijk de negatieve invloed op ons klimaat terug te dringen. Ook hier de taak om "het goede te doen". Maar dat moet wel effectief, haalbaar en betaalbaar zijn. De vraag is of dat gaat gebeuren. Onlangs kwamen acht initiatiefnemers hier de Klimaatwet verdedigen. Een Klimaatwet, met daarin als kern het staatsrechtelijk monstrum van een percentage in de wet waarvan zelfs de indieners toegaven dat het juridisch niet afdwingbaar is. Hoe voorkomen we nu dat de elkaar opvolgende kabinetten worden gegijzeld door wetgeving met onmogelijke percentages? En dat zonder enige financiële dekking, terwijl het wel over een miljardenbelang gaat. Wat is het oordeel van de minister-president over het feit dat er een ongedekte cheque in de wet is terechtgekomen? Hoe kan dat, terwijl een overzichtelijk onderwerp als de kloof tussen één- en tweeverdieners niet wordt opgelost?
Inmiddels gaat ons land op slot door de juridische procedures. De stikstofproductie loopt letterlijk en figuurlijk uit de PAS, met als gevolg dat de bouw stilvalt, dat duizenden banen op het spel staan, dat de boeren in hun voortbestaan bedreigd worden, terwijl ze duurzamer produceren dan hun collega's in het buitenland. Wij hebben liever dat de boeren "de vrede najagen" dan dat ze gedwongen worden om tot actie over te gaan. En morgen komt de volgende groep haar gelijk halen. Hoe komen wij uit deze juridische houdgreep, vraag ik aan de minister-president.
Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid lopen min of meer in elkaar over. En we maken het onszelf niet gemakkelijk. Waar zal ik beginnen? Moet ik starten bij het emancipatiebeleid? Onlangs is een wet aangenomen waarin geregeld is dat het onderscheid tussen man en vrouw niet meer gemaakt mag worden. Geen onderscheid op terrein van geslachtskenmerken, genderidentiteit en genderexpressie. Intussen wordt er wel ingezet op vrouwen in de top. Dat kan dan toch niet meer? Of moet ik het hebben over het haperende terugkeerbeleid ten aanzien van overlast gevende asielzoekers? Of wat te denken van de scholen die om personeel zitten te springen, of de zorgsector waar de handen aan het bed ontbreken?
Allemaal belangrijke thema's, maar laat ik het bij de handhaafbaarheid toespitsen op de veiligheid, oftewel het "najagen van de vrede". Denk aan de politie en allerlei hulpdiensten. Hoe kunnen zij handhaven als er een enorm tekort aan menskracht is? Wat gaat de regering doen aan politiebureaus die onderbemenst zijn en waar het water aan de lippen staat?
Bij veiligheid en het "najagen van de vrede" gaat het natuurlijk ook over Defensie. Er zijn belangrijke stappen gezet, complimenten daarvoor. Maar de vraag blijft hoe Defensie haar afspraken in NAVO-verband moet nakomen, zonder de financiële middelen die daarvoor nodig zijn. Waarom wachten we met de NAVO-norm van 2% van ons bruto nationaal product tot 2024, terwijl er nu heel veel geld over is? Waarom niet een versnelling op onze veiligheid? En wat is nu eigenlijk de bedoeling van 2024? Is het dan op orde, of begint dan pas het tijdpad?
Er zijn eigenlijk vragen te over. Misschien is het mogelijk om een commissie in te stellen om al deze vragen te beantwoorden. Vorig jaar heb ik vastgesteld dat voor elke lastige kwestie een commissie in het leven werd geroepen. Ik vroeg om een overzicht, en de minister-president zegde toe dit in de begroting 2020 op te nemen. In september hebben we het ontvangen, niet via de Miljoenennota, om de begrotingsstukken niet onnodig te belasten. Zo hebben we een goed overzicht. Inderdaad, hier hangt het geheel: het gaat om welgeteld 196 commissies. Mijn vraag is: is het bestuur van ons land overgeheveld naar commissies, of pakt de regering de regie weer terug en komt er wetgeving naar beide Kamers der Staten Generaal?
Voorzitter. Nogmaals wil ik benadrukken dat dit kabinet heel veel goede dingen doet. En daar waar het kabinet soms met zaken komt die niet deugen, kunnen wij als Kamer niet alleen naar de regering wijzen, maar ook naar onszelf. Daarom roep ik zowel mijn collega's in de Eerste Kamer als het voltallige kabinet op om de handen ineen te slaan en het motto, aangereikt vanuit de Bijbel, ter hand te nemen: Wijk af van het kwade en doe het goede; zoek den vrede en jaag die na. Daarmee doel ik uiteraard op de vrede met God, maar ook met elkaar. Dat is de vrede die ik Nederland toewens!
Voorzitter, ik dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk. Dan geef ik graag het woord aan de heer Gerbrandy, voor zijn maidenspeech.