Verslag van de vergadering van 17 december 2019 (2019/2020 nr. 14)
Status: gerectificeerd
Aanvang: 12.32 uur
De heer Schalk i (SGP):
Dank u wel, voorzitter. Allereerst felicitaties aan mevrouw Prins en de heer Nicolaï voor hun mooie maidenspeeches. Een opmerking in de richting van de heer Janssen: inderdaad, op de achterbank van de heer Van der Staaij, maar dat was in 2010 en wat ze toen bespraken is natuurlijk niet bekend, maar in ieder geval is zeker dat het niet over deze wet ging.
Voorzitter. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen heb ik al gezegd dat ons land op slot gaat door de juridische procedures. De stikstofproductie loopt letterlijk en figuurlijk uit de pas, met als gevolg dat de bouw stilvalt, duizenden banen op het spel staan en dat de boeren in hun voortbestaan bedreigd worden terwijl ze duurzamer produceren dan hun collega's in het buitenland. Als er iets op slot zit, is maar één ding relevant: waar zijn de sleutels?
De regering probeert met een paar sleutels het slot te openen met de spoedwet die vandaag voorligt. Het kabinet wil enkele maatregelen nemen om de stikstofbelasting omlaag te brengen, waaronder een eventuele verlaging van het stikstofgehalte in veevoer. Daarvoor biedt deze wet een kapstok. Om onder meer de bouw uit het slop te trekken zijn er extra sleutels nodig, zoals een stikstofregistratiesysteem of een drempelwaarde, waarvoor de wet eveneens een kapstok biedt. Daardoor ontstaat er ruimte die voor 70% gebruikt wordt voor het lostrekken van de vergunningverlening voor bouwactiviteiten. De overige 30% komt ten goede aan de natuur.
Over het pakket van maatregelen is van alles te zeggen. Een voorbeeld. Als je de theoretische depositieverhogingen van woningbouwprojecten — alles bij elkaar gemiddeld 0,3 mol — weg moet strepen tegen de verlaging van de depositie door snelheidsaanpassing met gemiddeld 1 mol per hectare per project tegen een achtergronddepositie van 2.000 mol, waar zijn we dan mee bezig? Veel ingrijpender immers zijn de maatregelen voor de agrarische sector, zoals de vermindering van stikstofemissie door vee en mest door veevoermaatregelen en de vermindering van stikstofdepositie door de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen. Gelet op de toelichting is de spoedwet bedoeld om woningbouw- en infrastructuurprojecten uit het slop te trekken. Dat snap ik, maar een andere sector die ook ruimte nodig heeft voor duurzame bedrijfsontwikkeling is de agrarische sector. Op dit moment is saldering eigenlijk de enige mogelijkheid voor hen. De fractie van de SGP heeft er grote moeite mee dat hiervoor juist belemmeringen opgeworpen worden. De sector zou wel mogen leveren, maar kan verder eigenlijk geen kant uit. Door bijvoorbeeld het innemen van latente vergunningsruimte bij interne saldering, terwijl bedrijven daar deels voor betaald hebben, wordt de rechtszekerheid aangetast. Het innemen van productierechten bij externe saldering is een enorme drempel voor toepassing van dit instrument, terwijl het weinig van doen heeft met de stikstofproblematiek. Dat vindt de fractie van de SGP wel heel eenzijdig. Welke mogelijkheden ziet de minister om deze belemmeringen te heroverwegen? Of is het ten minste een optie om het innemen van productierechten bij externe saldering niet door te zetten?
Voorzitter. De fractie van de SGP zet grote vraagtekens bij de stikstofberekeningen. Bij verkeersprojecten wordt na 5 km gestopt met rekenen, omdat deposities verderop niet betekenisvol zijn te herleiden tot een individueel project. Inderdaad. Maar wie schetst mijn verbazing dat bij bouw- en andere projecten het rekenmodel pas stopt bij 0,005 mol, en daardoor tot grote afstand meegerekend wordt? Dat is toch meten met twee maten? Ik heb in de schriftelijke reacties gevraagd naar de wetenschappelijke onderbouwing van die 0,005 mol. Die heb ik nog niet gekregen. Ik ontvang die onderbouwing graag alsnog. Volgens mij is er alle reden om die nuchtere benadering voor het verkeer ook bij andere emissies toe te passen. Waarom gebeurt dat niet?
Voorzitter. De fractie van de SGP vraagt ook aandacht voor de Natura 2000-gebieden. Een juridisch kluwen wordt behapbaarder als we aan de voorkant regelen dat niet alles zo zwaar meetelt. Het kabinet gaat alle aanwijzingsbesluiten nalopen op doelen die niet direct voortvloeien uit de Natura 2000-richtlijnen en ook checkt het kabinet alle Natura 2000-gebieden op de haalbaarheid van doelen en de mogelijkheid voor herindeling. Prima, maar de vraag is wat dat oplevert. In deze opsomming wordt ook een belangrijke kans gemist. Bij de toetsing van projecten worden alle Natura 2000-habitattypen en soorten in een gebied over één kam geschoren, omdat bij de formulering van de doelen nauwelijks tot uitdrukking komt of het gaat om een habitatsnipper, die er op nationale schaal, laat staan Europese schaal, nauwelijks toe doet, of dat het gaat over een groot en belangrijk habitat. Kan de minister toezeggen dat ze ook hiermee aan de slag gaat?
Voorzitter. Ten slotte vraag ik aandacht voor de beschikbaarheid van data. De sector wil graag openheid over alle onderliggende bouwstenen en gegevens van gebruikte stikstofrekenmodellen. De regering heeft dit eerder toegezegd, maar die openheid is er nog steeds niet. Hier maak ik mij grote zorgen over. Ik vraag het kabinet snel alle boeken open te doen. Mijn fractie heeft er ook moeite mee dat vergunningsaanvragers fors moeten betalen voor data uit de nationale databank flora en fauna, terwijl een goede onderbouwing steeds belangrijker wordt. Kan de minister misschien toezeggen dat vergunningsaanvragers gratis toegang krijgen tot deze natuurdata?
Voorzitter. Deze Spoedwet aanpak stikstof biedt haakjes die we nodig kunnen hebben. Nederland moet van het slot af. Met deze spoedwet is echter niet alles gezegd. Gisteravond laat ontving onze Kamer een brief met een lange reeks van vervolgstappen op velerlei gebied. Als we niet oppassen, zien we door de bomen het bos niet meer. Kan de minister een overzichtelijk schema aanleveren waarin activiteiten in de tijd worden uitgezet en waardoor het proces te monitoren is, ook voor deze Kamer?
Voorzitter. Ik zie uit naar de antwoorden en toezeggingen van de minister op benoemde zorgpunten, zodat er vertrouwen ontstaat dat we niet opnieuw uit de pas gaan lopen met onze maatschappelijke en economische ontwikkelingen.
Ik dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk.
De beraadslaging wordt geschorst.