Verslag van de vergadering van 19 januari 2021 (2020/2021 nr. 20)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 21.26 uur
De heer Schalk i (SGP):
Voorzitter, dank u wel. Ik durf het haast niet meer te zeggen, maar ik heet de heer Raven zeer welkom en feliciteer hem van harte, als we het toch over vogels hebben, want de heer Ganzevoort wordt ook al genoemd. Ik zie uit naar de goede gedachtewisselingen die we hopelijk zullen hebben.
Dank natuurlijk voor de beantwoording van de heer Van Raak en van de minister. De heer Van Raak doet zich volgens mij kleiner voor dan hij werkelijk is. Hij noemt zich steeds procesbegeleider. Wat mij wel opviel, is dat hij vertelde dat hij in 2017 nog een oud wetsvoorstel uit de la haalde, en in 2020 heeft hij het uit de prullenbak gevist. Dan vraag je je af: waar moet dat naartoe als er nog een derde zou komen? Waar haalt hij het dan uit? Uit de shredder, zegt hij, maar dan wordt het nog meer knippen en plakken dan tot nu toe. Ik wens hem daar sterkte bij. Maar wij weten nog niet hoe het gaat aflopen met dit voorstel.
Mijn fractie blijft wel vragen hebben over de problemen rond de bekrachtiging. Wetsvoorstellen zouden misschien moeten wachten, maar sommige kunnen geen uitstel lijden, dus die moeten dan alvast bekrachtigd worden. Dat gaat enorm veel frustraties opleveren. In dat kader heb ik ook nog een vraag aan de minister, omdat er bij mij nog wat onduidelijkheid is over die spoedwetten. Zijn spoedwetten nou wel of niet referendabel? Twee: de bekrachtiging van een spoedwet moet heel snel. Dat is dan toch weer extra frustrerend? Zo'n spoedwet gaat onmiddellijk in en dan gaan we misschien anderhalf, twee jaar later via referenda zeggen dat het toch niet had gemogen. Dat is het paard achter de wagen spannen, om maar eens naar een ander dier toe te gaan. En hoe gaan we voorkomen dat hier steeds meer spoedwetten voorgelegd worden? Wij worden inmiddels overspoeld met verzoeken om haast. Daar moeten we natuurlijk op een goede, zorgvuldige manier mee omgaan. Ik hoop dat de minister daar nog wat licht over kan laten schijnen.
De minister zei overigens ook nog dat het kabinet natuurlijk betrokken is bij de bekrachtiging als dit allemaal wel door zou gaan. In een bijzin zei ze: hoewel we natuurlijk demissionair zijn en dat moet daar wel even bij betrokken worden. Misschien kan ze nog even een toelichting geven wat ze daar precies mee bedoelde.
Dat was even ten aanzien van de inhoud. Nu nog even de getallen. We hebben het vandaag een paar keer gehad over een uitkomstdrempel en dergelijke. Ik heb eigenlijk maar twee oplossingen gehoord. De ene oplossing werd aangedragen door de heer Van Raak. Hij zegt: koppel het gewoon aan verkiezingen. De tweede oplossing heb ik van de minister gehoord, namelijk: probeer om meerdere referenda tegelijk te laten gebeuren.
Nou, allebei leveren ze, denk ik, wel een heleboel problemen op. Ik heb wel heel grote vragen bij de creatieve oplossing van collega Kox om straks in de tweede lezing — zeg maar — te splitsen via grondwetsartikel 137. Juist omdat we met z'n allen hebben geconstateerd dat het zo'n essentieel onderdeel van de totale wetgeving is, vind ik het van belang dat er toch wel duidelijkheid over geboden wordt. En in het interruptiedebatje met de heer Kox werd al even gehint op een brief, maar ik hoop dat de minister zo meteen inderdaad kan toezeggen dat we voor volgende week toch nog even wat extra duidelijkheid hebben over of dat nou wel of niet zou kunnen in dit onderhavige geval.
Ten slotte, of bijna ten slotte, voorzitter. Er ligt natuurlijk een motie voor een novelle. Ik denk dat iedereen trouwens wel kan inschatten hoe de SGP over het wetsvoorstel denkt; dat heb ik genoegzaam bekendgemaakt. Ten aanzien van die novelle: volgens mij is het de koninklijke weg dat een minister of een indiener van een wet hoe dan ook zelf op basis van een debat besluit om te zeggen dat hij er verstandiger aan doet om met een novelle te komen. Stel dat de heer Van Raak dat niet gaat doen in zijn tweede termijn, dan zou het kunnen zijn dat volgende week de Kamer de indiener gaat dwingen tot een novelle. En stel dat hij zo meteen die motie gaat ontraden, dan is er volgende week na aanname van die motie ongetwijfeld iemand die zal zeggen: wat gaat u daarmee doen? En dat hij dan zegt: ik ga die niet uitvoeren. We weten wat de heer Kox normaal gesproken doet met moties die niet uitgevoerd worden: die begint dan onmiddellijk met een motie van wantrouwen. Maar dat zal hij weer niet tegen de heer Van Raak doen. Nou, kortom, volgens mij komen we in een enorme valstrik terecht met deze route. Dus mijn voorstel zou zijn om dat in ieder geval niet te doen.
De voorzitter:
En daarmee bent u aan het einde van uw betoog, denk ik?
De heer Schalk (SGP):
Ik heb nog een laatste slotopmerking. Wilt u graag dat ik die nu maak?
De voorzitter:
Nou, uw tijd is eigenlijk om, dus niet graag, maar ga uw gang.
De heer Schalk (SGP):
Dan zal ik die heel kort houden. Ik heb vandaag de heer Holdijk geciteerd, maar ook een keer, in een debatje met de heer Verkerk, Groen van Prinsterer. En nogmaals geef ik aan waarom ik niet voor deze referendumwet ben, omdat ik daarin Groen van Prinsterer volg, met zijn opmerking: "Volksinvloed begeer ik, volksregering niet!".
Dank u wel, voorzitter, voor de extra tijd. Groen van Prinsterer kan altijd wel extra tijd ...
De voorzitter:
Dat kan, meneer Schalk. De heer Ganzevoort.
De heer Ganzevoort i (GroenLinks):
Ja. Het wordt altijd spannend als het gaat over de begeerte van de heer Schalk, maar dat laten we eventjes rusten voor nu. Ik las daarin ook een vraag aan mij: hoe werkt dat nou precies met zo'n novelle, als de indiener of verdediger hier die niet wil? Dat is in eerste instantie een vraag aan hem. Maar bij een novelle is het niet zo dat per se de initiatiefnemer of de regering die moet indienen; in principe kan ieder lid van de Tweede Kamer een novelle indienen. Dus op het moment dat de heer Van Raak zegt "nou oké, dat is kennelijk een motie, maar ik ga die niet uitvoeren", dat zijn er ongetwijfeld andere leden van de Tweede Kamer die dat wel willen.
De heer Schalk (SGP):
Dat zou heel goed kunnen, maar dat zou wel kunnen betekenen: als er gestemd wordt over een novelle, is het dan ook zeker dat de wet niet meer in stemming wordt gebracht?
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk.
De heer Schalk (SGP):
Want, voorzitter, misschien toch even voor de duidelijkheid ...
De voorzitter:
Ik vond het al een cliffhanger, maar de heer Ganzevoort komt terug.
De heer Ganzevoort (GroenLinks):
Omdat een onderdeel van de motie het besluit is om er nog niet over te stemmen totdat die novelle er is. Dat is ook wat we normaal doen met een novelle, dan stellen we het stemmen over de wet uit.
De heer Schalk (SGP):
Oké, maar dat betekent dus dat u gaat vragen om de novelle als eerste in stemming te brengen uiteraard, of de motie.
De heer Ganzevoort (GroenLinks):
Ja, we zullen zeker erop aandringen om die motie in stemming te brengen vóór het wetsvoorstel, anders heeft het geen zin.
De heer Schalk (SGP):
Oké, dank u wel. Dat vermoedde ik al.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk. Dan is nu het woord aan de heer Koole namens de fractie van de Partij van de Arbeid.