Verslag van de vergadering van 7 juni 2022 (2021/2022 nr. 32)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 13.45 uur
Mevrouw Nanninga i (Fractie-Nanninga):
Dank u wel, voorzitter. Er is in het leven maar een beperkt aantal zekerheden: belasting betalen, sterven en het voortdenderen van de trein van de ever closer union. De EU, wat er ook gebeurt en wat de traditionele machtspartijen de burger ook wijsmaken, wordt machtiger, groter en hechter. Mijn fractie steunt deze tendens niet en ziet meer in goede Europese samenwerking dan in een Brusselse superstaat. Toch bevinden we ons nu in het voorportaal van die superstaat, met de deur op een kier.
Het kabinet laat in het coalitieakkoord van afgelopen december al weten dat het vetorecht van de lidstaten in de Europese Raad moet verdwijnen. Daar zet het kabinet zich voor in, zo kunnen we lezen. Minister Hoekstra, hier aanwezig — dank voor het wachten op de techniek en het verkassen — gooide begin mei nog eens een steen in de vijver door eveneens voor opheffing van dat vetorecht te pleiten. Het is een beetje hoe het altijd gaat. Even de temperatuur in het land meten: dat is de tactiek. Even kijken of we als kabinet weer meer EU aan de burger kunnen verkopen. Meer EU, minder democratie, meer technocratie, meer vijfjarenplannen, minder inspraak. Het kabinet blijft met proefballonnetjes komen om nog meer EU in te masseren. Minister Ollongren wil nu weer de Nederlandse en Duitse krijgsmachten gaan integreren. Men kan het zo gek niet bedenken, maar als de Nederlandse soevereiniteit wordt uitgehold, nou, dan staat het kabinet te popelen. Dan kan het allemaal niet snel genoeg gaan.
Op de korte termijn bezien lijkt het misschien wel een aantrekkelijke optie, want zo kunnen we natuurlijk de favoriete bête noire van Brussel te grazen nemen: Orban, die dan deels buitenspel staat. Maar de afschaffing van het vetorecht raakt Nederland ook. Op terreinen als sancties, mensenrechten en civiele missies kan ons land dan namelijk geen eigenstandig buitenlands beleid meer voeren. En wat is een land dat geen eigen buitenlands beleid meer kan voeren? Een provincie. Overijssel kan geen eigen buitenlands beleid voeren. Evenmin kunnen de andere provincies dat, precies omdat ze provincies zijn. Buitenlands beleid ligt doorgaans bij de hoogste uitvoerende macht in het land. Kennelijk is dat voor dit kabinet Brussel.
Voorzitter. Is er ooit eerder een moment geweest waarop we zo'n duidelijke overgang, "een passagemoment" zou Luuk van Middelaar wellicht zeggen, in de richting van een Europese superstaat hebben gezien? Het gaat stilletjes, het gaat bijna onmerkbaar. Er worden proefballonnetjes opgelaten, de situatie aan de grenzen van de EU accommodeert de beweging richting meer, meer, meer, meer EU. Er wordt tijd gekocht, er wordt bijna tijd gemáákt. De druk op de ketel wordt langzaam opgevoerd. Het vuur onder de pan met kikkers wordt nog eens opgestookt. En de trein dendert nog harder naar het einddoel, waarin Nederland een provincie is van een Europese superstaat.
Voorzitter. Ik moet zeggen dat het best een knap staaltje werk is van de eurocraten, maar het is niet de EU die de fractie van JA21 voorstaat. Je hoeft namelijk geen Metternich of Kissinger te zijn om te zien dat het Europese leger op dezelfde manier stilletjes wordt doorgedramd. Minister Ollongren is er nu al druk mee. Kan de minister ingaan op dit inmasseren van een Europees leger? Beter nog: kan de minister toezeggen dat hier geen sprake van zal zijn?
Mijn fractie vraagt zich af welk belang er wordt gediend met het afschaffen van het vetorecht. Ook als er in de EU geen unanieme steun bestaat voor specifiek buitenlands beleid, bijvoorbeeld in de vorm van sancties, kan een coalition of the willing toch afspraken maken en sancties afkondigen met landen die dat zelf soeverein besluiten te doen? Het is echt buitengewoon spijtig dat iemand als Orbán zo weinig problemen heeft met Poetin, maar hem tuchtigen door alle lidstaten het vetorecht af te nemen, is waanzin. Alsof we ons allemaal in onze eigen voet moeten schieten, want dan schiet Orbán zich dus ook in z'n voet. Dat is dan kennelijk winst.
Voorzitter. Dit debat heeft niet zo heel veel om het lijf. Het lijkt vooral bedoeld voor het berijden van stokpaardjes van de verschillende partijen. De onze hebben we natuurlijk ook van stal gehaald, want u begrijpt dat wij graag een rondje meegalopperen. Toch zou ik de leden willen vragen eens goed na te denken over de implicaties van het opgeven van het Nederlands vetorecht. Aan de aanwezige leden, fracties en de minister vraag ik: willen we echt dat Nederland effectief een provincie van Europa wordt?
Dank u wel, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Nanninga. Dan is het woord aan de heer Koole namens de Partij van de Arbeid.