Verslag van de vergadering van 5 juni 2023 (2022/2023 nr. 35)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 22.19 uur
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank, voorzitter. In het kader van de hoffelijkheid wil ik ook de collega's bedanken die hier vertrekken, niet alleen de collega's die net door mevrouw Karimi werden genoemd, mevrouw Stienen en u, voorzitter, maar ook de heer Keunen, met wie ik de afgelopen jaren heel prettig heb samengewerkt, en de heer Van Wely, die we hier helaas ook niet terug zullen zien na volgende week. U allen dank voor de prettige samenwerking de afgelopen jaren.
Voorzitter. Dan de wetsvoorstellen. Dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording. Ik heb nog wel een paar punten. Allereerst zegt de staatssecretaris over een hele hoop zaken dat de rechter de kaders moet ontwikkelen. Dan vind ik dat er toch wel iets meer duidelijkheid moet komen. We hebben het over de vaststellingsprocedure voor staatloosheid. Dat is een verzoekschriftprocedure in het kader van de burgerlijke rechtsvordering. Dan hebben we het dus over civiel recht, burgerlijk recht. Daar gaat een rechter toetsen aan rechtmatig verblijf. Je hebt rechtmatigheid in de zin van het vreemdelingenrecht, wat bestuursrecht is. Maar het is maar de vraag of een civiel rechter zich geroepen voelt om sec aan een criterium uit het bestuursrecht te toetsen; er kunnen in de procedure ook andere rechtsbronnen worden aangevoerd. Mijn vraag is dus hoe groot de kans is dat de civiele rechter rechtmatigheid gaat toetsen aan andere rechtsbronnen, zoals het al eerder genoemde handboek van de UNHCR, dat wel degelijk zegt dat verblijfsrecht verbonden is aan de procedure van staatloosheid. Daar heb ik graag een reactie op.
De staatssecretaris had het erover dat het optierecht ook moet worden uitgewerkt door de rechterlijke kaders. Maar ik vind dat daarmee toch nog altijd een behoorlijk risico genomen wordt. Hetzelfde geldt voor het aangenomen feit van geboorte in Nederland en de aannemelijkheid van staatloosheid, allemaal zaken die eigenlijk nadere uitwerking behoeven, ook hier in de wetgeschiedenis vandaag. Anders is het risico heel groot dat geslepen asieladvocaten die van de hoed en de rand weten hier het onderste uit de kan halen, het verdragsrecht erbij halen — het verdragsrecht dat boven de nationale wetgeving gaat; ik hoorde zojuist al bij mevrouw Karimi dat daar een aanzet toe werd gegeven — en deze wetten op zo'n manier uitleggen dat deze makkelijker gepasseerd kunnen worden en er wel degelijk veel meer rechten kunnen ontstaan bij zo'n staatloosheidsprocedure. Ik hoor hier nog graag een reactie op van de staatssecretaris.
Voorzitter. In de concept-AMvB wordt zelfs verwezen naar een lijst op de website van de UNHCR. De UNHCR wordt eigenlijk als internationale organisatie veel te veel in stelling gebracht in dit soort procedures. Aangezien de UNHCR toch een bredere uitleg aan deze begrippen geeft dan de staatssecretaris en het kabinet zelf, vraag ik aan de staatssecretaris of hier niet gaat gebeuren wat ik zojuist al beschreef, namelijk dat die bredere uitleg gaat gelden in plaats van de beperkte uitleg van het kabinet.
De staatssecretaris zegt dat het gaat gelden voor Palestijnen en Syriërs. Is het niet veel belangrijker dat er veel strikter wordt gekeken: hé, we weten het land van herkomst; moeten we niet veel meer gaan inzetten op het laten terugkeren van die mensen naar het land van herkomst in plaats van ze hier te faciliteren met een staatloosheidprocedure?
De staatssecretaris heeft nog gereageerd op — ik noem het nadrukkelijk — het tuig in het azc in Gilze dat daar de boel op z'n kop zet. De staatssecretaris zegt dat dat duidelijk veiligelanders zijn zoals Marokkanen of uit Algerije afkomstig, maar ik trek het toch even breder. Niet alleen in Gilze maar ook op andere plaatsen kunnen criminele illegalen zich misdragen in dit land. Die hebben mogelijk geen nationaliteit of in ieder geval geen bekende nationaliteit. Kan de staatssecretaris wel uitsluiten dat criminele illegalen waarvan de nationaliteit niet duidelijk is van deze regels gebruik zullen gaan maken, waardoor ze hier alsnog worden beloond met een goudomrand Nederlands paspoort?
Voorzitter, tot slot. Het ging over stabiel hoofdverblijf. Voor de VVD, waar deze staatssecretaris ook deel van uitmaakt, telt bij stabiel hoofdverblijf vooral het stabiel verblijf in dit kabinet. We hebben het premier Rutte het afgelopen weekend nog horen zeggen. Hij wil niet het risico lopen dat dit kabinet valt door het beperken van de asielinstroom. Dan vraag ik me toch af wat de eventuele beloftes van Rutte nog waard zijn, als we nu moeten vaststellen dat deze staatssecretaris vandaag in dit debat zegt dat met het aanpassen van de proceduretermijn van tien naar vijf jaar het risico op misbruik toeneemt en de mogelijkheden voor gezinshereniging via het recht op family life zullen toenemen. Daarmee zorg je er toch juist voor dat de asielinstroom en via de asieladvocatuur alle mogelijke procedures zich steeds verder gaan opstapelen? Waarom heeft de staatssecretaris, nadat dit destructieve amendement in de Tweede Kamer was aangenomen, deze wet niet gewoon ingetrokken in plaats van die hier aan deze Eerste Kamer voor te leggen? Hiermee verergert hij alleen maar de massa-immigratie naar Nederland. Tot slot de vraag: wat gaat de staatssecretaris nu eindelijk eens een keer doen om de asielimmigratie, de migratie naar Nederland, de massa-immigratie te beperken in plaats van die verder te stimuleren en op deze manier paspoorten uit te kunnen delen?
Voorzitter. Tot zover in tweede termijn. De PVV-fractie zal ook tegen deze wetsvoorstellen stemmen.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Hattem. U kunt de vraag inderdaad stellen aan de staatssecretaris, maar hij zit hier namens het kabinet en niet namens de VVD. Dan wil ik de heer Van Dijk het woord geven, namens de SGP.