Toezegging Onderzoek naar de mogelijkheid van invoering systemische inbreukacties (35.295)

De Minister van Buitenlandse Zaken zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Koole (PvdA), toe dat de regering de mogelijkheid van de invoering van systemische inbreukacties gaat onderzoeken.

Handelingen I 2021/2022, nr. 16, item 3 - blz. 16

De heer Koole (PvdA):

Blijft over het al langer bestaande instrument van de inbreukprocedure, de infringement procedure, op basis van de artikelen 258 tot 260 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Daarbij bestaat geen unanimiteitsvereiste. Vorig najaar heeft de Europese Commissie besloten om boetes aan Polen te geven omdat het land op twee dossiers uitspraken van het Hof van Justitie negeerde. Eindelijk lijkt Polen inzake de bruinkoolmijn in Turow en de omstreden rechterlijke tuchtkamer nu toch iets te bewegen. De boetes van respectievelijk €500.000 en 1 miljoen per dag werkten kennelijk weinig afschrikkend. Het was vooral de door het Europees Parlement afgedwongen weigering van de Europese Commissie om betalingen uit het coronaherstelfonds uit te keren die druk zette. Polen ontvangt jaarlijks zo'n 12 miljard netto aan Europese fondsen. Acht de regering de hoogte van de boetes daarom wel effectief, vraag ik de minister van Buitenlandse Zaken.

Maar er is meer aan de hand, behalve in Polen, ook in landen als Hongarije en Slovenië. Daarom vraag ik de minister ook of de regering bereid is de mogelijkheid te onderzoeken om de inbreukprocedure op rechtsstatelijk terrein meer tanden te geven door de invoering van zogeheten systemic infringement actions. Dat is een manier om uit de impasse te komen. Het idee van systemic infringement actions is ontleend aan het Yearbook of European Law 2020 en houdt in het kort het volgende in. Wanneer een lidstaat herhaaldelijk de waarden van artikel 2 van het Unieverdrag schendt, kan dat patroon van schendingen door de Europese Commissie of door een lidstaat aan het Europese Hof van Justitie worden voorgelegd. Wanneer het Hof dat patroon van schendingen inderdaad vaststelt, kunnen er boetes worden opgelegd die in mindering worden gebracht op subsidies, zonder dat het unanimiteitsvereiste dat kan verhinderen.

Het coalitieakkoord zegt: lidstaten die gedeelde waarden, afspraken of de democratische rechtsstaat schenden, worden teruggefloten, onder andere via het rechtsstaatmechanisme. Systematische inbreukacties — dat is dus het voorstel uit dat Yearbook — zouden daar erg goed bij passen. Tactisch en praktisch, zou ik willen zeggen. Daarom vraag ik of de regering bereid is de invoering van systemic infringement actions nader te onderzoeken en de Kamer daarover te informeren.

Handelingen I 2021/2022, nr. 16, item 11 - blz. 14

Minister Hoekstra:

Voorzitter. De heer Koole vroeg of het kabinet bereid is om de invoering van systemic infringement actions te onderzoeken. Ik moet dit in het Engels zeggen, maar ik wil daarbij een kleine greep uit de oude doos doen. Ik kan mij herinneren dat de heer Koole een jaar of tien geleden in een zekere staat van opwinding verkeerde, want er mocht in deze Kamer alleen Nederlands of desnoods Latijn gesproken worden, maar zeker geen Engels. Hij en ik waren op dat moment, toen wij beiden in de Eerste Kamer zaten, in een debat verzeild geraakt met een bewindspersoon die voortdurend op het Engels teruggreep. Dat kwam hem toen op een reprimande te staan. Vandaar dat ik het Engels alleen met buitengewoon grote voorzichtigheid hanteer. Dat was een lange manier om te zeggen dat ik het een interessant idee vind en dat ik het ga onderzoeken.

De voorzitter:

De heer Koole moet nu wel reageren natuurlijk.

Minister Hoekstra:

Maar de heer Koole weet dat ik de toezegging dan niet intrek.

De voorzitter:

Mister Koole.

De heer Koole (PvdA):

Dank voor de toezegging. Kan de minister ook toezeggen dat hij, als hij dat gaat bestuderen, de Kamer daarvan kond zal doen voor het volgende debat over de Europese Staat van de Unie?

Minister Hoekstra:

Ik zou echt moeten checken hoeveel tijd dat vraagt. Als dat kan, dan ga ik het natuurlijk proberen.

Brondocumenten

• 12 juli 2022
  nieuwe status: voldaan
  Voortgang:
  documenten:

  • -   
    Korte aantekeningen vergadering commissie Europese Zaken (EUZA) van 12 juli 2022
    
• 6 juli 2022
  nieuwe status: openstaand
  Voortgang:
  documenten:

  • -   
    brief van de minister van BuZa inzake invulling toezeggingen over infractieprocedures gedaan tijdens het debat over de Europese rechtsstaat van 8 februari 2022
    EK, AA
    
• 8 februari 2022
  toezegging gedaan