E080120 - Voorstel voor een richtlijn tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende bepaalde instellingen voor collectieve belegging in effecten (icbe's)
Dit voorstel beoogt het regelgevend kader voor 'instellingen voor collectieve belegging in effecten', de 'icbe-richtlijn', te verbeteren. Icbe's zijn Europees geharmoniseerde beleggingsfondsen die met behulp van een Europees paspoort deelnemingsrechten in andere lidstaten kunnen aanbieden.
Behandelfase Eerste Kamer: implementatietraject gestart.
document Europese Commissie
COM(2008)458, d.d. 16 juli 2008
commissie Eerste Kamer
beleidsterrein
Richtlijn 2009/65/EG werd op 13 juli 2009 ondertekend door de Raad en het Europees Parlement en gepubliceerd in Pb EU L302 d.d. 17 november 2009.
Deze richtlijn zal worden geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving door middel van een wijziging van de Wet op financieel toezicht en het Burgerlijk Wetboek. Deze wijziging werd op 2 februari 2011 aangeboden aan de Tweede Kamer (zie kamerstukken in de serie 32622).
De commissie voor Europese Samenwerkingsorganisaties besloot op 28 oktober 2008 dat zij onderhavig voorstel onder de aandacht wil brengen van de commissie voor Financiën.
De commissie Financiën heeft het voorstel op 11 november 2008 besproken en besloten dat zij geen verdere behandeling wenst van dit dossier.
De Nederlandse regering oordeelt in fiche 3 positief over de subsidiariteit en de proportionaliteit van het voorstel voor een Richtlijn inzake wijziging van de icbe-Richtijn. Icbe staat voor: instellingen voor collectieve belegging in effecten. Een deel van het voorstel bestaat uit codificering van bestaande richtlijnen die de subsidiariteits- en proportionaliteitstoets al hebben doorstaan. De nieuwe maatregelen zijn gericht op grensoverschrijdende handel en het verdiepen van de Europese interne markt en hierover kunnen volgens de regering het best op Europees niveau afspraken worden gemaakt. Daarmee wordt voldaan aan de criteria voor subsidiariteit. Zaken waar de nationale regelgeving volstaat worden niet door de Commissie geregeld. Het voorstel gaat daarmee volgens de regering niet verder dan nodig, waarmee ook aan de proportionaliteitstoets wordt voldaan.
De Nederlandse regering erkent het belang van toegankelijke en veilige beleggingsfondsen voor particuliere beleggers zij plaatst dat met name in de context van de vergrijzing en het feit dat consumenten in toenemende mate zelf zorg moeten dragen voor hun oudedagsvoorziening. Europa heeft met de icbe's een goed product in handen, maar loopt achter op de VS waar meer gebruikt wordt gemaakt van schaalvoordelen. De regering staat positief tegenover dit voorstel en is zelfs van mening dat de Commissie nog meer ambitie had mogen tonen.
Het is mogelijk dat op korte termijn voor het bedrijfsleven aanpassingskosten bestaan in verband met nieuwe procedures. Op langere termijn zouden deze voorstellen voor het bedrijfsleven kostenbesparingen kunnen opleveren. Daarbij moet worden geconstateerd dat in Nederland slechts een relatief klein aantal Nederlandse fondsbeheerders icbe's aanbieden. Voor burgers zijn er geen directe financiële consequenties. Uiteindelijk behaalde efficiëntiewinst zou kunnen leiden tot lagere kosten van beleggen in icbe's. Dit geldt ook voor de administratieve lasten: deze kunnen op langere termijn afnemen door vereenvoudiging van procedures en bureaucratie.
De Autoriteit Financiële Markten is belast met het autoriseren van en toezicht houden op in Nederland gevestigde icbe's. Door dit voorstel krijgt de AFM op een aantal punten een taakverzwaring. De toezichthouder wordt onder meer belast met het controleren van documentatie en het doorsturen daarvan naar de toezichthouder van het gastland. Tevens wil AFM nauwer gaan samenwerken met andere Europese toezichthouders.
Nederland heeft enkele kritische kanttekeningen. De belangrijkste is dat de Commissie ondanks dat dit in het gehele voortraject was voorzien, géén bepaling heeft opgenomen om het zogenoemde paspoort voor beheermaatschappijen (beheerderspaspoort) van icbe's te effectueren. Dit paspoort stelt beheermaatschappijen in staat icbe's te beheren die gevestigd zijn in andere lidstaten, waardoor zij een groot aantal fondsen kunnen beheren (en daardoor schaalvoordelen gecreëerd worden). De in de richtlijn opgenomen bepalingen zijn tot dusver ineffectief gebleken vanwege inconsistenties in de richtlijn. Een meerderheid van de lidstaten zou volgens de regering vóór invoering van dit paspoort zijn, mits er goed toezicht op is. De Commissie wacht echter eerst het oordeel van het Europees Comité van effectenregelgevers (CESR) af. Eventueel kunnen dan in november voorstellen met betrekking tot dit paspoort worden gedaan.
De regering is, ten slotte, ook kritisch ten opzichte van de overmatige bureaucratie en de onevenwichtige betrokkenheid van de relevante toezichthouders.
Dit voorstel beoogt het regelgevend kader voor 'instellingen voor collectieve belegging in effecten', de 'icbe-richtlijn', te verbeteren. Icbe's zijn Europees geharmoniseerde beleggingsfondsen die met behulp van een Europees paspoort deelnemingsrechten in andere lidstaten kunnen aanbieden. Beleggingsfondsen geven kleine beleggers tegen betaalbare prijzen toegang tot professioneel beheerde en gespreide beleggingen. Door de richtlijn heeft de Europese beleggingsfondsensector zich de afgelopen decennia sterk ontwikkeld: zo'n 75% van de Europese fondsenmarkt bestaat uit icbe's en ook buiten Europa kennen icbe's ruime belangstelling, mede gelet op de goede beleggersbescherming die deze fondsen bieden. Niettemin sluit de richtlijn in zijn huidige vorm niet meer aan bij de ontwikkelingen in de financiële sector van de 21ste eeuw. De huidige regels stellen fondsen onvoldoende in staat om schaalvoordelen te bereiken die kunnen leiden tot lagere kosten; zo kent Europa veel kleine fondsen in vergelijking met de VS. Ook wordt de grensoverschrijdende handel gehinderd door trage en omslachtige procedures. Tot slot vergen dynamische financiële markten betere en begrijpelijke informatie voor consumenten.
Daarom heeft de Europese Commissie eind 2007 in een witboek over de verbetering van het kader voor de interne markt voor beleggingsfondsen (COM(2006) 686) een aantal wijzigingen aangekondigd om dit regelgevend kader doeltreffend te houden. Deze wijzigingen beogen verdere integratie van de Europese fondsensector te stimuleren door procedures te stroomlijnen en het samengaan van verschillende kleine icbe's te vergemakkelijken. Daarnaast beogen de wijzigingen nog betere beleggersbescherming te bieden door de informatie voor de consument aanzienlijk te verduidelijken. Het huidige voorstel zet de ideeën uit het witboek om in concrete wettelijke bepalingen. Daarnaast beoogt het voorstel de wijzigingen die sinds 1985 in de icbe-richtlijn zijn aangebracht te codificeren.
Impact assessment Commissie: De Commissie verwacht dat de voorgestelde maatregelen statische kostenbesparingen voor de fondsensector en de beleggers opleveren alsmede dynamische voordelen door toegenomen concurrentie en productiviteitsgroei. De Commissie verwacht dat deze positieve effecten op de lange termijn kunnen bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van de Lissabonstrategie.
Richtlijn 2009/65/EG werd op 13 juli 2009 ondertekend door de Raad en het Europees Parlement en gepubliceerd in Pb EU L302 d.d. 17 november 2009.
In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.
In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.
In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.