Opnemen van een algemene bepaling in de Grondwet

Met dit voorstel beoogt de regering aan het begin van de Grondwet een algemene bepaling toe te voegen die aangeeft dat de Grondwet de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten garandeert. Met de toevoeging van deze bepaling doet het voorstel recht aan de gedachte dat het bij deze kernbeginselen niet alleen om een abstract begrip gaat dat uit de Grondwet kan worden gedestilleerd, maar om de kernbeginselen waarop de Nederlandse democratische rechtsstaat is gebaseerd. Daarom zijn deze het waard om expliciet vast te leggen.

Op 14 februari 2012 nam de Eerste Kamer de motie-Engels (D66) c.s. (EK 31.570, B) aan over een algemene bepaling in de Grondwet waarin wordt uitgedrukt dat Nederland een democratische rechtsstaat is. Dit wetsvoorstel vormt de uitvoering van deze motie.

Hoewel begrippen de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten in brede kring worden gezien als kernbeginselen waarop onze staat gevestigd is, worden deze beginselen niet expliciet genoemd in onze Grondwet. Ook de waarborgfunctie die de Grondwet heeft voor deze kernbeginselen, wordt niet genoemd.

De democratie, de rechtsstaat en de naleving van grondrechten vragen voortdurend onderhoud en moeten in concrete situaties gewaarborgd worden om ook echt gestalte te krijgen. De voorgestelde algemene bepaling geeft de waarborgfunctie van de Grondwet aan en brengt daarmee het belang van deze functie van de Grondwet voor de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten duidelijk tot uitdrukking. Met het vastleggen hiervan krijgt de genoemde waarborgfunctie ook uitdrukkelijk normatieve kracht en wordt duidelijk dat de kernbeginselen die aan onze Grondwet ten grondslag liggen ook als zodanig in de Grondwet horen te worden vastgelegd.

Dit is de eerste lezing (het overwegingsvoorstel) van deze Grondwetswijziging.

Wetsvoorstel 35.786 bevat de tweede lezing van deze Grondwetswijziging.

Deze samenvatting is gebaseerd op het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zoals ingediend bij de Tweede Kamer.

Het voorstel (EK, A) is op 6 juni 2017 aangenomen door de Tweede Kamer. SP, PvdA, GroenLinks, PvdD, DENK, 50PLUS, D66, VVD en ChristenUnie stemden voor.

De Eerste Kamer heeft het voorstel op 6 maart 2018 na stemming bij zitten en opstaan aangenomen. ChristenUnie, PvdA, GroenLinks, PvdD, 50PLUS, OSF, SP en D66 stemden voor.

ingediend

8 juli 2016

titel

Verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering van de Grondwet, strekkende tot het opnemen van een algemene bepaling

schriftelijke voorbereiding

inbreng geleverd door

• CDA - S.C. van Bijsterveld
• D66 - J.W.M. Engels
• VVD - A.W. Duthler

ondertekening

inwerkingtreding

Procedure grondwetsherziening

23