Verslag van de vergadering van 20 december 2016 (2016/2017 nr. 13)
Status: gerectificeerd
Aanvang: 10.47 uur
De heer Dercksen i (PVV):
Voorzitter. Weer een zwarte dag in Europa.
Laat ik beginnen met te zeggen waar naar de mening van de PVV-fractie de schoen het meest wringt, namelijk bij het politieke proces dat heeft geleid tot de voorstellen die nu voorliggen. Wat heeft het lang geduurd voordat het kabinet en de volksvertegenwoordiging zich achter de bewoners van Groningen hebben geschaard. Als je het dossier leest, krijg je de indruk dat het zelfs met de nodige tegenzin is gebeurd. Zo moest de rechter eraan te pas komen om de winning van de hoeveelheid gas te verlagen. Het Gronings gas heeft Nederland veel opgeleverd. Je kunt je afvragen of al het geld goed besteed is, maar het was en is een voorname inkomstenbron en juist dan laat je je eigen mensen niet in de steek.
Dat het anders kan, bewezen ook mijn collega's in zowel de Tweede Kamer als de Provinciale Staten van Groningen. Zij streden onvermoeibaar voor die Groningers. In februari 2013 — dat is intussen bijna vier jaar geleden — pleitte de PVV in de Tweede Kamer al voor het opzetten van een uitkoopregeling voor getroffen bewoners en voor het vergoeden van bestaande schade. Een meerderheid in de Tweede Kamer was tegen de belangen van de Groningers, tegen de eigen bevolking. In februari 2014 werd er weer een PVV-motie ingediend om 300 miljoen vrij te maken voor een uitkoopregeling. Alle andere partijen stemden tegen. In oktober 2014 werd een nieuwe motie ingediend voor een nieuwe uitkoopregeling. Die werd verworpen. In februari 2015 probeerde mijn collega in de Tweede Kamer voor de vierde keer een uitkoopregeling tot stand te brengen. Weer geen meerderheid. In januari van dit jaar — ik begin in herhaling te vervallen — een motie over een uitkoopregeling voor woningen die niet meer kunnen worden verstevigd. Weer verworpen. In juni werd een motie ingediend om te komen tot het uitkopen van woningen tegen 95% van de WOZ-waarde. En nog vier maanden geleden ... Ach, laat ik er maar over ophouden.
Ook de collega's in de Provinciale Staten hebben hun aandeel gehad in dit proces. Zij kwamen met een motie om de omkering van de bewijslast te regelen, eigenlijk de motie die we vandaag hier in een andere gedaante behandelen. Dus het kan wel; het kan wel om vier jaar lang volksvertegenwoordiger te zijn en niet alleen de laatste twee maanden voor de verkiezingen te doen alsof. En de rode draad in deze aaneenrijging van voorstellen en moties is duidelijk: de PVV stond vanaf dag één achter de Groningers. Wij lieten die mensen niet in de kou staan. Het kabinet, gesteund door PvdA en VVD, stemde tegen al die moties. Zij stemden tegen de belangen van de Groningers. Je vraagt je werkelijk af hoe zij de rol van volksvertegenwoordiger nu precies zien. Hoeveel leed, ook psychologisch leed, had kunnen worden voorkomen als volksvertegenwoordigers en bestuurders de belangen van de Groningers hadden behartigd? Tal van inwoners waren jarenlang gevangenen in hun eigen huis, moesten hun huis uitvluchten en zijn jarenlang aan het lijntje gehouden. Onze eigen mensen, mensen die ten einde raad waren, moesten bivakkeren in bijgebouwen. Het is om plaatsvervangend schaamte van te krijgen. Klop aan wanneer je uit een willekeurig land in Afrika komt en het hele overheidsapparaat springt voor je in de houding. Kosten noch moeite worden gespaard, maar onze eigen mensen mochten het vier jaar lang zelf uitzoeken. Wij vinden dat een grof schandaal.
Is nu alles opgelost met deze wetgeving? Nee, dat zeker niet, maar er is natuurlijk wel een begin gemaakt met de omkering van de bewijslast. Het proces was lang. Er werd gebabbeld en gepraat. Er kwam een Dialoogtafel, maar de bewoners stapten al snel gedesillusioneerd op. Het bleek een monoloogtafel te zijn. Mister Dialoogtafel zelf, Hans Alders, ritselde wel 68 miljoen voor het Groninger Forum, een elitair cultuuricoon, dat op dat moment ook nog eens buiten de contourenkaart lag, buiten het gebied dat voor gewone Groningers in aanmerking kwam voor compensatie. Op dat moment was hij voorzitter van de raad van toezicht van hetzelfde Groninger Forum. En dat terwijl de gewone Groningers nog jaren in onzekerheid leefden. Wie niet weet waar het cynisme jegens de politiek vandaan komt, moet misschien dit dossier nog maar eens lezen.
Het spreekt voor zich dat wij de omkering van de bewijslast zullen steunen; een voorstel dat het licht zag in de Provinciale Staten van Groningen. Ere wie ere toekomt. Goed ook dat in de novelle de contourenkaart is geschrapt, die nu geen onderdeel meer uitmaakt van het voorstel. Die omkering van de bewijslast is goed — ik zei het net al bij interruptie — vanwege de ongelijkwaardigheid van partijen. Ga maar eens procederen als particulier of ondernemer tegen de NAM of tegen de Staat; je delft het onderspit. Daar kunnen andere wanhopige bewoners, bijvoorbeeld de bewoners in Drenthe die tegen die windmolens vechten, over meepraten. Ook daar staat vast dat bewoners schade lijden en fysiek overlast zullen krijgen van die windmolens en dat zij ook moeten strijden tegen een overheidsmachine die niets en niemand ontziet. Ook op dat dossier bleek bij motie vorige week dat alleen de PVV achter deze mensen staat.
De kosten van de bureaucratie in het schadevergoedingenproces zijn nog steeds ongekend hoog: 36% van de totale kosten. Ziet de minister ruimte om die kosten snel verder te verlagen? Er is een kerstboom — om maar een beetje in de sfeer te blijven — aan organisaties opgetuigd. Kan dat niet wat minder? De heer Pijlman noemde al dertien organisaties. Kan dat niet wat minder en kunnen die organisaties zich niet uitsluitend bezighouden met de problematiek van de schadeafhandeling? Ik zie nu dat er zwembaden worden verzelfstandigd, websites worden gebouwd en logo's worden ontworpen. Hou daarmee op en zorg dat die schadeafhandeling vlot verloopt.
Dan de Mijnbouwwet. De nieuwe coördinatie van het vergunningverleningsstelsel die deze wet beoogt, is een prima initiatief. Maar waar is de burger? Waar is zijn belang geborgd? Je ziet het ook bij de plaatsing van windmolens; als je dat niet goed doet en je negeert de burger, dan komt hij in opstand, ook omdat de burger veelal in de gemeenteraden geen gehoor vindt.
Een ander bezwaar van de PVV-fractie is de mogelijkheid om in de Mijnbouwwet de verstrekte vergunningen in te trekken. Mijn collega heeft bij herhaling aan de minister gevraagd: wat zijn die zwaarwegende gronden en zijn die vaster te omkaderen dan zoals ze nu zijn voorgesteld? Daar waar het fysieke veiligheid betreft is er vanzelfsprekend geen discussie, maar wat als een volgende minister van EZ een zeespiegelstijging van een millimeter of drie of een daling een zwaarwegende reden vindt voor klimaat, natuur of milieu? Kunnen er dan vergunningen worden ingetrokken? Is daarmee deze wet niet zeer schadelijk voor het Nederlandse investeringsklimaat?
Dan nog de Natura 2000-gebieden, waar geen activiteiten meer mogen plaatsvinden. In diezelfde Natura 2000-gebieden slopen natuurbeherende organisaties nu bos om windmolens neer te zetten. Daar krijgen ze subsidie voor omdat die bomen als biomassa worden verbrand. Kan de minister uitleggen waarom dat meten met twee maten wordt getolereerd?
Het gaat hier natuurlijk over Groningen, maar er spelen ook in Limburg grote problemen. Er lopen een hoop zaken aan de overkant, maar misschien kan de minister de stand van zaken geven van de problematiek in Limburg waar het grondwater in de mijnen stijgt en mensen vrezen voor fysieke overlast en gevaar.