Verslag van de vergadering van 5 oktober 2020 (2020/2021 nr. 3)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 17.53 uur
De heer Van Dijk i (SGP):
Dank u wel, voorzitter. Van de SGP geen oorlogstaal. Ik wil beginnen met Johan Cruijff. Hij is vermaard om zijn voetbaltalent, maar niet minder vanwege zijn snedige en soms onnavolgbare oneliners. Een van zijn uitspraken zou je zomaar kunnen betrekken op de corona-app. Ik citeer Cruijff: "Voor vrijlopen heb je techniek nodig." Dat is best een toepasselijke uitspraak. Inderdaad: techniek, mits verantwoord ingezet, kan ons helpen bij het opsporen en indammen van het coronavirus, zodat we onze bewegingsvrijheid kunnen herwinnen. Het is goed om daar op een zorgvuldige manier naar te kijken en ook heel alert te zijn op de risico's, bijvoorbeeld op een mogelijke aantasting van onze vrijheden juist als gevolg van deze techniek. De grens tussen reguleren en manipuleren is immers maar dun.
Voorzitter. Hoe beschermen we onze burgers zo goed mogelijk tegen misbruik en tegen de mogelijk nadelige consequenties van een corona-app, bijvoorbeeld op het terrein van privacy? Daarvoor heeft het kabinet onderhavig wetsvoorstel ingediend. Een wetsvoorstel gericht op zorgvuldigheid, op vrijwilligheid en op zo veel mogelijk bescherming van de burger, inclusief een antimisbruikbepaling en een meldpunt. Het kabinet kiest dus bepaald niet de snelste en lichtste route om een corona-app te laten landen, maar kiest voor een solide en koninklijke route, via de taaie weg van wetgeving. Dat is wijs. Wie bij burgers vertrouwen wil wekken in een eventuele corona-app moet niet zijn toevlucht nemen tot "haastje-appje".
Dit is dus ook de wijze waarop de SGP aankijkt tegen dit wetsvoorstel. Dan is nu niet allereerst de vraag aan de orde of en in hoeverre een corona-app een doeltreffend instrument is om corona te bestrijden. Gelet op de studies die zijn verschenen, krijg ik de indruk dat deze app een nuttig hulpmiddel kan zijn. Ik noem de studie van de universiteit Oxford, maar ook studies van de Universiteit Utrecht. Geen wondermiddel, maar een hulpmiddel. We spreken nu — niet meer en niet minder — over een wetsvoorstel dat wil dat er waarborgen in de wet worden opgenomen ter voorkoming van misbruik van een in te zetten notificatieapplicatie dan wel van een ander vergelijkbaar middel.
Voorzitter. Een van die wettelijke waarborgen is vrijwilligheid. Daar is dit wetsvoorstel radicaal helder in. Iedere vorm van dwang, direct of indirect, wordt afgewezen. Ik zou bijna zeggen: was bij de nieuwe donorwet maar net zo veel aandacht geweest voor vrijwilligheid! Dan hadden we nu een andere donorwet gehad. De SGP rekent erop dat ook als het straks gaat om eventuele vaccinatie tegen corona, iedere vorm van dwang of verplichting wordt uitgesloten. Ik meen dat de premier hierover al iets heeft gezegd tijdens de Algemene Beschouwingen, maar wellicht wil de minister dit hier ook herhalen. Wordt bij eventuele vaccinatie tegen corona iedere vorm van dwang of verplichting uitgesloten?
Voorzitter. Tijdens de schriftelijke ronde heeft de SGP expliciet aandacht gevraagd voor de bredere sociaal-maatschappelijke impact die de CoronaMelder mogelijkerwijs heeft. Daarop is de minister uitgebreid ingegaan, waarvoor dank. Vrijwilligheid, het voorkomen van stigmatisering, solidariteit, toegankelijkheid voor zo veel mogelijk mensen en privacy zijn daarbij belangrijke trefwoorden. Daarnaast is de bredere sociaal-maatschappelijke impact aan de orde gekomen in de zogeheten ethische toets met zowel experts als burgers. Ik ben blij dat de minister hier serieus op acteert en roep hem er graag toe op om de maatschappelijke impact een heel stevig onderdeel te laten zijn van de doorlopende evaluatie.
Voorzitter. Tot slot. De druk op de verantwoordelijke minister, minister Hugo de Jonge, als gevolg van corona, en de wetenschap dat 17 miljoen deskundigen kritisch meedenken — om een eufemisme te gebruiken — zullen hem niet onberoerd laten.
De voorzitter:
U bent bijna aan het eind van uw betoog?
De heer Van Dijk (SGP):
Ik ben bijna aan het eind.
De voorzitter:
Maakt u het af?
De heer Van Dijk (SGP):
Dan maak ik het af. Het zal hem niet onberoerd laten. Daarom wens ik hem bij uitstek, ook vanaf deze plaats, kracht, gezondheid en wijsheid van hogerhand toe. Ook in Staphorst is hiervoor gebeden.
Afsluitend met de Britse apologeet Langmead Casserley: "In de wereld zegt men: de zaak is ernstig, maar niet hopeloos." Het christelijk geloof zegt daarentegen: de zaak is hopeloos, maar niet ernstig.
Dank u wel.
De heer Otten i (Fractie-Otten):
Ik hoor de heer Van Dijk over Cruijff. Die had volgens mij ook het gezegde: vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt. Daar moet ik nu aan denken. U heeft het zelf over Staphorst. Wij doen er alles aan, we lopen hier met mondkapjes, we nemen alle mogelijke maatregelen, we hebben het over een app, en in Staphorst, waar u een grote aanhang heeft — u refereert daar zelf aan — gaat men met 600 man in de kerk zingen. Wat het ultieme verspreidingsmechanisme is voor het coronavirus! Dat is toch gewoon achterlijk? Bent u dat niet met mij eens?
De heer Van Dijk (SGP):
Bij achterlijk denk ik aan hele andere partijen en organisaties. Maar om op uw vraag te reageren: ik constateer dat de kerkelijke gemeente van Staphorst geopereerd heeft binnen álle denkbare regels die ervoor gesteld zijn. Ik denk dat dat ook een van de redenen is waarom kerken zo heel laag in het lijstje van brandhaarden staan. Dat geldt voor heel veel kerken. Het betreft doorgaans gedisciplineerde mensen die zich volkomen houden aan alle voorschriften, die goed luisteren. Als we de zaak nou eventjes omdraaien: u weet net zo goed als ik dat er allerlei culturele instellingen zijn, zoals theaters en concertgebouwen, waar men vandaag ook met honderden mensen mag zijn. Moet dan een kerk in Staphorst, die tig keer zo groot is en tig keer zo veel zitplaatsen heeft, terug naar 30? Dat noem ik eerlijk gezegd nonsens. Waar is hier het maatwerk? Laten we ons nu niet het hoofd op hol laten brengen door de retoriek van De Telegraaf of iets dergelijks. Ik mag echt hopen dat wij hier in de Eerste Kamer, maar ook minister Grapperhaus, wijzer zijn.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Ik laat me helemaal niet het hoofd op hol brengen door De Telegraaf. Wat we vorige week in Leiden hebben gezien, was een koor dat oefende met inachtneming van alle maatregelen. Dertien van de twintig koorleden zijn inmiddels ziek. Ik ken mensen uit Amsterdam van een gemengd koor, van wie vier mensen zijn overleden. 80 mensen zijn ziek geworden. Zingen is gewoon ontzettend slecht voor de verspreiding. Gelden voor uw aanhang dan andere wetten dan voor de rest van Nederland? Voor de horeca die niet meer dan 20 of 30 mensen in de zaak mag hebben? Ik begrijp het niet. U meet met twee maten.
De voorzitter:
Graag een kort antwoord, meneer Van Dijk.
De heer Van Dijk (SGP):
Dat is niet meten met twee maten. Inderdaad, Je kunt niet elke organisatie zomaar vergelijken met de kerk. Niet voor niks hebben we artikel 6 van onze Grondwet over de vrijheid van godsdienst. Dus we moeten een restaurant niet op één lijn zetten met een kerk. Dat zou ook niet sporen met onze rechtsstaat. Voor de situatie in Staphorst is het tekenend dat ze al maandenlang op deze manier en in deze omvang met elkaar samenkomen op een hele verantwoorde manier en dat dit op geen enkele manier heeft geleid tot een besmetting. Nogmaals, het is denk ik niet terecht om de pijlen te richten op Staphorst, waar men zich echt aan elke regel heeft gehouden. Dan moeten we kritiek hebben op de regels, zogezegd, maar niet op één kerk, die zich houdt aan de regels en dan vervolgens wordt zwartgemaakt of weggezet.
De voorzitter:
De heer Otten tot slot en dan keren we terug naar het wetsvoorstel.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Tot slot. Om met Cruijff af te sluiten: als je zou willen dat ik het begrijp, dan had ik het wel beter uitgelegd.
De heer Van Dijk (SGP):
Helder. Ik vind het een typisch voorbeeld van een minimum aan kennis dat gecombineerd wordt met een maximum aan oordeel. Bedankt.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Dijk. Dan is het woord aan mevrouw Baay-Timmerman namens de fractie van 50PLUS.