Verslag van de vergadering van 15 juni 2021 (2020/2021 nr. 41)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 10.41 uur
Mevrouw Sent i (PvdA):
Dank u wel, voorzitter. Graag dank ik de minister voor de prettige en bevlogen beantwoording van de vragen die ik namens de PvdA en de SP heb ingebracht. Voor ons is het noodzakelijk dat burgerschap belangrijker wordt in het onderwijscurriculum. Dat vraagt om handvatten, om het burgerschapsonderwijs beter in te richten en te controleren. En dat is precies waar het voorliggende wetsvoorstel op is gericht.
Echter, wij hebben ernstige twijfels geuit bij de beperkte impact die het wetsvoorstel lijkt te hebben. Graag loop ik de reacties van de minister op de afzonderlijke punten langs.
Voorzitter. Het voorliggende wetsvoorstel vormt slechts een begin voor het bieden van concreter houvast voor onderwijsinstellingen bij het formuleren van de burgerschapsopdracht. Duidelijke richtlijnen en bouwstenen, uitgewerkt in leerdoelen en eindtermen, laten op zich wachten omdat de regering er niet voor heeft gekozen het wetsvoorstel in te bedden in het lopende traject over curriculumherziening. Ook de Raad van State vraagt hier aandacht voor. Het antwoord van de minister dat dit zal moeten blijken in de uitvoering baart zorgen, juist in een Kamer die als een van de kerntaken heeft om toe te zien op die uitvoering. We hopen met hem dat de scholen en de inspectie daadwerkelijk voldoende handvatten zullen hebben.
Voorzitter. De rol van de leraar bij de uitvoering van het voorliggende wetsvoorstel is cruciaal. Het tekort aan leraren in zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs kan grote gevolgen hebben voor de uitvoering van het voorliggende wetsvoorstel. Immers, de regering geeft zelf aan dat het realiseren van een burgerschapsopdracht voor leraren extra inspanningen met zich mee zal brengen, en dat terwijl de werkdruk al jaren onderwerp van aandacht is.
En het lerarentekort is niet het enige probleem bij de uitvoering van het voorliggende wetsvoorstel. Veel leraren geven aan ondersteuning nodig te hebben bij de invulling van het burgerschapsonderwijs. Zelfs bij voldoende leraren en goede ondersteuning zijn problemen bij de uitvoering van het voorliggende wetsvoorstel nog niet volledig verholpen. We hebben uitvoerig stilgestaan bij de twijfels en angsten die leraren hebben bij de bespreking van actief burgerschap en sociale cohesie met hun leerlingen.
De minister geeft aan dat er een ondersteuningsprogramma loopt. Daar zijn wij blij mee. Hij beveelt van harte het materiaal van de Stichting School & Veiligheid aan, maar de roze olifant op de tas van leraar in opleiding Merel van Vroonhoven, namelijk het lerarentekort, blijft door de minister onbenoemd. Dat versterkt zorgen over de uitvoerbaarheid van het voorliggende wetsvoorstel.
Voorzitter. Voor mijn fractie mag onderwijsvrijheid niet worden aangevoerd ten koste van de waarde van de democratische rechtsstaat en het bijbrengen daarvan. Het gebod van gelijke behandeling en verbod van discriminatie zijn niet voor niets neergelegd als eerste grondrecht in onze Grondwet. Daarom is het voor mijn fractie onacceptabel als scholen zich uitspreken tégen de universele waarden als gelijkheid van man en vrouw, van homo en hetero. Uit het antwoord van de minister begrijp ik dat hij de spanning ziet maar de weging minder scherp lijkt te maken dan verwoord in mijn eerste termijn, mede namens de SP. Graag spreek ik waardering uit voor de mooie inbreng van de woordvoerder van GroenLinks op dit onderwerp.
Voorzitter. Ik rond af door nogmaals te benadrukken dat de PvdA burgerschapsonderwijs een essentieel criterium vindt bij het beoordelen van scholen door de onderwijsinspectie. Maar levert het voorliggende wetsvoorstel wel de juiste instrumenten op voor het bereiken van het doel? Die prangende vraag blijft hangen en het antwoord zal moeten blijken in de uitvoering. Mocht het wetsvoorstel worden aanvaard — wij zullen het wetsvoorstel steunen — dan zullen wij nauw blijven volgen of het doel daadwerkelijk gerealiseerd zal worden.
De voorzitter:
Dank u wel. Ik geef vervolgens het woord aan de heer Van Kesteren van de fractie van de PVV.