Verslag van de vergadering van 9 november 2021 (2021/2022 nr. 5)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 14.13 uur
Mevrouw De Blécourt-Wouterse i (VVD):
Voorzitter. Allereerst zou ik collega Soeharno succes willen wensen met de maidenspeech die hij zo gaat houden.
De heren Bisschop en Kwint wensen met dit wetsvoorstel het lerarenregister en het registervoorportaal te schrappen. Het invoeren van het lerarenregister was om de positie van leraren te versterken en om de beroepskwaliteit zichtbaar te maken en te verbeteren. De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel op 21 februari 2017 aangenomen. De onderwijscoöperatie waar het lerarenregister onderdeel van is, is inmiddels beëindigd. Dat betekent in de visie van de VVD-fractie echter niet dat het lerarenregister, dat tijdelijk niet wettelijk verplicht is gesteld, dient te sneuvelen.
De VVD-fractie vraagt de minister of het niet zo is dat de docenten nu de kans hebben om zelf met initiatieven te komen en dat dat ook werkt omdat inmiddels leraren zich lijken te verenigen in een lerarencollectief. Is het niet dat op die manier tot een professionalisering van de beroepsgroep kan worden gekomen en dat het register daar nou juist wel behulpzaam bij zou kunnen zijn? Waarom het kind met het badwater weggooien, vraagt de VVD-fractie de minister. De VVD-fractie is van mening dat het wel degelijk mogelijk is om het lerarenregister op termijn tot een succes te maken. Het register biedt een kans om er alles aan te doen om de kwaliteit van leraren hoog te houden. Lesontwikkeling en de intervisie en evaluatie van lessen krijgen ook erkenning in het lerarenregister. Dat draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Het is belangrijk dat docenten zich gedurende hun hele loopbaan blijven bijscholen. Dat kan door docenten zelf, uit het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs, worden bijgehouden in het lerarenregister. De VVD-fractie heeft overigens begrepen dat ook de lerarenopleiding voor het in stand houden van het register is. De VVD-fractie vraagt de minister of dat klopt.
Voorzitter. De VVD-fractie vraagt de initiatiefnemers of door het wegvallen van de registerbepalingen ook de juridische basis onder het vrijwillig lerarenportfolio wegvalt. De VVD-fractie zou het betreuren als het lerarenportfolio in de huidige vorm zou moeten worden stopgezet. De VVD-fractie heeft begrepen dat dit de inmiddels ruim 14.000 ingeschreven leraren de mogelijkheid zou ontnemen om in het lerarenportfolio zelf hun professionalisering bij te houden.
Daar wil ik het bij laten. Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw De Blécourt. De heer Ganzevoort heeft een interruptie voor u namens GroenLinks.
De heer Ganzevoort i (GroenLinks):
Ik vraag me af of mevrouw De Blécourt het, als ze het heeft over de waarde van zo'n register, eigenlijk niet heeft over het vrijwillige portfolio, dat gewoon nog wel werkzaam is. Verwart ze dat niet met het lerarenregister? Waarom moet het verplichte register er dan toch blijven?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Omdat de VVD-fractie het idee heeft dat het kind met het badwater wordt weggegooid. Want als je nu het lerarenregister opheft, dan zou het best wel zo kunnen zijn dat de leraren het register straks wel willen. Dan moeten we in deze Kamer weer opnieuw met de wet instemmen.
De heer Ganzevoort (GroenLinks):
Maar het portfolio is er nog steeds. Dat is kennelijk wat leraren willen. Ik zie dat niet als het kind met het badwater weggooien. Ik zie dat zelfs de heer Bisschop, die het in de Tweede Kamer een comateuze toestand heeft genoemd, euthanasie wel als een oplossing daarvoor zag. Dat vond ik voor hem wel ver gaan. Dat vind ik dus nog wel drie stappen verder dan het kind met het badwater weggooien. Er is geen lerarenregister; er is een portfolio. Volgens mij zeggen we daarover dat het werkt.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Maar toch: ik weet dat dat de visie is van uw fractie. De visie van mijn fractie is dat het voorbarig is om het lerarenregister nu te schrappen, omdat de leraren zich nu aan het verenigen zijn. U zegt: de leraren willen het portfolio; zij willen het register niet. Daarvan is mijn fractie nog niet overtuigd. Dat is dan ook meteen een vraag aan de minister.
De heer Van Apeldoorn i (SP):
Mevrouw De Blécourt zei net in haar betoog dat de wet een basis biedt om het lerarenregister op termijn alsnog in te voeren. Mijn simpele vraag aan mevrouw De Blécourt is: op welke termijn zou dat dan moeten gebeuren? Op welke termijn dacht de VVD-fractie dan dat het alsnog mogelijk zou zijn?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Dank u wel voor uw vraag. De VVD-fractie heeft begrepen — die vraag heb ik zojuist ook aan de minister gesteld — dat leraren zich nu aan het verenigen zijn. Wij weten op dit moment dus nog niet precies wat zij willen en of zij dat lerarenregister wellicht willen reanimeren, om maar bij die woordspeling te blijven.
De heer Van Apeldoorn (SP):
Misschien beschikt mevrouw De Blécourt over andere informatie dan de informatie waar ik over beschik. Ik constateer dat de wet die het lerarenregister vierenhalf jaar geleden moest invoeren is aangenomen, dat wij, en de regering, vierenhalf jaar lang de tijd hebben gehad om alsnog tot invoering te komen en dat het tot op heden niet gelukt is. Ik heb zelf in mijn eerdere spreektekst ook al gememoreerd dat aan die voorwaarden nog steeds niet voldaan is. Ook de heer Rinnooy Kan heeft dat beschreven. Dat is tot op heden nog steeds het geval. Mevrouw De Blécourt zegt: er is nu wat gaande; dat moeten we dan maar even afwachten. Dat is wat ik begrepen heb.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Ja, dat heeft meneer Van Apeldoorn goed begrepen.
De voorzitter:
Tot slot meneer Van Apeldoorn.
De heer Van Apeldoorn (SP):
Dan ben ik toch benieuwd of mevrouw De Blécourt nader kan omschrijven op welk moment de VVD-fractie van mening is dat er aan de voorwaarden wordt voldaan, die al vierenhalf jaar lang en tot op heden niet aanwezig zijn geweest. Dat kan ook met sint-juttemis zijn.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Nou, dat is ook waarom ik vragen heb gesteld aan de minister of de leraren zich nu inderdaad aan het verenigen zijn en of het er nu op lijkt dat er schot zit in die beweging. Dat is waarom de VVD-fractie het op dit moment te vroeg vindt om het lerarenregister te schrappen.
De heer Schalk i (SGP):
Ik heb eigenlijk twee vragen aan mevrouw De Blécourt en zal ze tegelijkertijd stellen. De eerste gaat over dat lerarenregister. Stel je voor dat de leraren zich verenigen en zouden zeggen: wij willen een register. Is mevrouw De Blécourt het dan met mij eens dat zij dat ook kunnen doen op vrijwillige basis, oftewel dat daar niet per se een juridische, wettelijke basis aan ten grondslag hoeft te liggen? Dat is de eerste vraag. De tweede vraag. Ik heb uit het betoog van mevrouw De Blécourt begrepen dat ze bang is dat het lerarenportfolio hierdoor ook zou verdwijnen. Waar baseert zij dat op? Ik heb dat namelijk eerlijk gezegd nu niet meer scherp.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Eerst de eerste vraag. De vraag is: kan het niet ook vrijwillig en waarom zouden we de wettelijke basis dan in stand houden? Ik kan de vraag ook andersom stellen. Waarom zouden we de wettelijke basis eronder vandaan halen, als we nog niet weten of het vrijwillig ook kan? En waarom laat je dan die wettelijke basis niet bestaan?
De heer Schalk (SGP):
Ik ben het helemaal met mevrouw De Blécourt eens dat je de vraag ook andersom kan stellen, alleen deed ik dat niet. Ik vroeg: waarom zou je het doen? Waarom zou je de leraren niet gunnen dat ze dat vrijwillig doen? Misschien krijgt het dan wel veel meer body dan wanneer het een moetje is, zoals het nu blijkbaar ervaren wordt.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
We hebben nou eenmaal een wettelijke basis. Als het zo is dat de leraren het vrijwillig willen, dan zou ik zeggen: des te beter, want dan is er al een wettelijke basis. Dat zou mijn antwoord zijn.
De heer Schalk (SGP):
Ik denk dat we op dit punt niet heel veel verder komen. Maar mijn tweede vraag nog, over de lerarenportfolio?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Tot nu toe hebben inderdaad 14.000 leraren zich ingeschreven in dat portfolio. Dat is onderdeel van het lerarenregister. Als je het register weghaalt, dan kun je het wel vrijwillig in stand laten, maar de VVD-fractie vraagt zich af waarom we de wettelijke basis die we hebben, daaronder vandaan zouden halen. Dat is eigenlijk hetzelfde antwoord.
De heer Pijlman i (D66):
Misschien dan nog een andere benadering. Het was de bedoeling dat de Onderwijscoöperatie de zeggenschap zou krijgen. Dat is een faliekante mislukking geworden. Als we dat debat van vier jaar geleden nog eens terughalen, dan zou de zeggingskracht van leraren in de lerarenvereniging vorm krijgen. Die bestaat niet eens meer. En u zegt nu: ja, maar de leraren zijn zich nu aan het verenigen. Nou, misschien, maar dan heb ik wel wat gemist, eerlijk gezegd, want wat voor aanwijzingen hebt u dan dat de verenigde leraren dit lerarenregister nu heel graag willen behouden?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Ik denk dat ik die vraag net ook al heb beantwoord en dat ik die vraag aan de minister heb gesteld. Dit is wat de VVD-fractie heeft begrepen. Wij zullen het straks horen en misschien meer uitleg krijgen van de minister op dat vlak. Vervolgens is mijn antwoord: als de leraren zouden willen dat het vrijwillig toch zou gebeuren, waar heel veel fracties in deze Kamer van uitgaan, waarom zou je dan de wettelijke basis weghalen? Daar is de VVD-fractie het niet mee eens.
De heer Pijlman (D66):
Nee, dat had ik wel begrepen. Hoe kijkt u dan aan tegen die governancestructuur? Die beoogde governancestructuur is er namelijk niet meer. Die is ook al weg.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
De VVD-fractie is van mening dat ook al is de Onderwijscoöperatie opgeheven, wat zo is, dat niet zozeer betekent dat je het lerarenregister uit de wet zou moeten halen, juist omdat die leraren waarschijnlijk best dat lerarenregister in stand willen houden. We zullen het zien. We zullen straks het antwoord zien.
De heer Pijlman (D66):
Dit is wel een beetje het type redenering ...
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Ja, het is een beetje een cirkel, maar dat geldt voor ...
De heer Pijlman (D66):
We wachten het maar even af.
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Dank u wel.
Mevrouw Fiers i (PvdA):
Ik heb in de stukken gelezen dat het er eigenlijk op lijkt dat er juist heel veel weerstand is tegen dat lerarenregister en het eigenlijk elke andere discussie in de weg staat, omdat het alleen nog maar daarover gaat. Ik lees in de argumentatie dat het juist een heel goed idee is om het weg te halen, omdat dat de weg opent om opnieuw te beginnen. Hoe kijkt u tegen dat argument aan?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Ik heb dat anders begrepen en ik wacht zo even het antwoord van de minister af voordat ik u zal antwoorden.
Mevrouw Fiers (PvdA):
Dan ga ik naar de als-danvariant. Stel je voor dat dat zo is, hoe kijkt u daar dan tegen aan?
Mevrouw De Blécourt-Wouterse (VVD):
Ik ga niet antwoorden op een als-danvariant. Als u het goedvindt, wacht ik even het antwoord van de minister af.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel. Dan geef ik nu het woord aan de heer Soeharno namens het CDA. De heer Soeharno zal zijn maidenspeech uitspreken.