Verslag van de vergadering van 13 december 2021 (2021/2022 nr. 10)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 20.45 uur
De heer Frentrop i (FVD):
Voorzitter, dank u wel voor het optreden na de pauze. Het is de derde keer dat ik namens Forum voor Democratie in de decembermaand mee mag doen aan het debat over het Belastingplan. In die drie jaar is er met onze fractie heel veel gebeurd. Maar met het Nederlandse belastingstelsel niet, hoewel iedereen het erover eens is dat het belastingstelsel dringend herstel behoeft. Meneer Vendrik hoorde ik citeren "rot als een mispel" en de heer Essers van het CDA zei in beleefdere termen eigenlijk hetzelfde.
Vanaf 2010 tot 2017 is de Belastingdienst aangestuurd door VVD-politici en door hen gereorganiseerd, en dat is niet goed gegaan. Maar de daders liggen op het kerkhof, want handige politici vinden op tijd een "functie elders". En voor hoge ambtenaren draait de carrousel van de Algemene Bestuursdienst onverstoorbaar door. In 2017 nam D66 het stokje over en trof een totale puinhoop aan. In december 2019 vertelde toenmalig staatssecretaris Menno Snel deze Kamer dat de Belastingdienst kapot was qua mensen en qua systemen. De Belastingdienst kon geen veranderingen of nieuwe taken meer aan, en een serieus belastingplan kon hij eind 2019 dus niet presenteren. In 2020 werd door deze twee nieuwe staatssecretarissen een begin gemaakt met de schoonmaak: de ambtelijke top werd gezuiverd, de staatssecretaris deed zelf aangifte tegen de eigen ambtenaren. Op 18 mei werd een dikke notitie met bouwstenen voor een nieuw beleid gepresenteerd, maar daar werd al bij gezegd dat de regering daar niets mee zou doen; dat was voor de opvolger. En het is in december 2020, een jaar geleden, dat deze Kamer weer een belastingplan behandelde dat die naam dan ook niet echt kon dragen; dat was slechts een stukje pleisterwerk.
En nu zijn we weer een jaar verder, en liggen er enkele ideeën om het functioneren van de Algemene Bestuursdienst ietsepietsie te veranderen. Misschien dat we daardoor beter functionerende topambtenaren krijgen, maar voor ons ligt er nog steeds geen echt belastingplan; weer hebben we wat pleisterwerk voorliggen. In de woorden van de heer Essers van het CDA: pappen en nathouden.
Voorzitter. Niks doen is ook mismanagement. Het Nederlandse belastingstelsel is kapot. Het is om te beginnen belachelijk ingewikkeld. De Rekenkamer zei in mei van dit jaar nog: de regering moet snoeien in de wildgroei van fiscale regelingen die de afgelopen twintig jaar zijn ingevoerd. De Rekenkamer telde daarbij 116 aftrekposten, vrijstellingen en teruggaven. Totaal: 111 miljard euro vorig jaar. Volgens mij is daar nog niks mee gebeurd. De marginale druk, dat is eigenlijk het grootste probleem, en hij is hier al eerder aan de orde gesteld, zelfs door de heer Crone. Die marginale druk betekent dat meer dan 80% van iedere extra verdiende euro niet naar de daarvoor hard werkende Nederlander gaat, maar naar de schatkist. Dat hoort niet, dat moet niet, maar of er wat aan gebeurt, ligt verborgen in de schoot van de coalitieonderhandelingen.
Voorzitter. Over de toeslagenaffaire is al veel gezegd. Het is nu niet het moment om daar meer aan toe te voegen. Nu is wel het moment om ook eens te wijzen op de andere kant van het belastingbeleid. Want zoals we weten, is er sprake van een gigantische fiscale kloof in Nederland. Meer dan de helft van de belastingen, van de opbrengsten, wordt opgebracht door slechts 20% van de meestverdienende Nederlanders. Hun schouders dragen de lasten, ja. De publieke aandacht van de politiek gaat slechts uit naar de kwetsbaren, maar dit parlement hoort op te komen voor alle Nederlanders.
In dit verband verwijs ik nog maar eens, net als de afgelopen drie jaar, op het onrecht dat in box 3 wordt aangedaan onder de naam "vermogensrendementsheffing". Dat is bij eerdere sprekers ook aan de orde geweest. Veel pensioenfondsen verdienden de afgelopen tien jaar te weinig om te kunnen indexeren, maar deze staatssecretaris en al zijn voorgangers wilden van particulieren al die tijd ieder jaar evenveel belasting op het rendement op vermogen binnenhalen, ook al daalde de rente. Steeds schever werd de verhouding tussen werkelijk en wettelijk forfaitair rendement. Dus de regering ging sjoemelen, zoals in 2017 met de invoering van de gestaffelde rendementsgrondslag naar rato van de omvang van de beleggingsportefeuille. Iedereen ziet de onrechtvaardigheid van deze ficties in, maar de staatssecretaris stelt zich puur formeel-juridisch op en dwingt burgers tot jarenlange procesvoering.
Onlangs heeft de advocaat-generaal — ik meen dat zelfs de heer Ester van de ChristenUnie er problemen mee had — gezegd dat die staffelmethode in strijd is met elementaire mensenrechten. Maar in plaats van beschaafd toe te geven, zegt de staatssecretaris: ja, ik wil eerst de uitspraak afwachten. Net zoals de regering al drie jaar zit te wachten met de herziening van het belastingstelsel. Ik hoorde dat mevrouw Prast overweegt om een motie in te dienen die dat misschien gaat bespoedigen. Ik ben dan ook heel benieuwd naar wat er gaat komen.
Deze Kamer trekt de hele avond en morgen de hele dag uit, voor de derde keer op rij, voor de behandeling van een belastingplan dat dan de naam "Belastingplan" eigenlijk niet mag dragen. De fractie van Forum voor Democratie heeft dan ook eigenlijk geen nadere vragen aan de staatssecretaris en wil zich slechts aansluiten bij de heer Ester, die heel beleefd over de Belastingdienst vroeg: komt het nog goed en, zo ja, wanneer? En voor de rest moeten we maar wachten op een nieuw kabinet, zonder al te veel hoop overigens, wat ons betreft.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Frentrop. Dan is het woord aan mevrouw Geerdink namens de fractie van de VVD.