Verslag van de vergadering van 24 mei 2022 (2021/2022 nr. 29)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.27 uur
De heer Atsma i (CDA):
Voorzitter, dank. Het is een genoegen om met deze minister voor de eerste keer van gedachten te wisselen over een onderwerp dat in onze ogen zeer relevant is. Ik meld vooraf dat ik enige affiniteit heb met het onderwerp dat geagendeerd staat, met name vanuit een aantal activiteiten die ik buiten de Eerste Kamer pleeg te doen. Ik ben namelijk bestuurlijk betrokken bij de tankopslag in Nederland. Ook ben ik namens de provincie Groningen actief in de Eemshaven. Zoals de voorzitter en wellicht de collega's weten, gebeurt er in de Eemshaven op dit moment veel als het gaat om de energietransitie.
Voorzitter. Vandaag gaat het wat ons betreft vooral over de garanties van oorsprong en de vertaling daarvan in de richtlijn. Daar zou ik mijn bijdrage op willen richten, en dan met name voor één specifiek ding. Dat is waterstof.
Voorzitter. Wij hebben geen moeite met het algemene principe dat leveranciers en handelaren straks moeten kunnen aantonen dat energie duurzaam is opgewekt. Wij vinden dat op zich prima. Door ons wordt ook onderschreven dat dat kan. Het gaat om de vraag in hoeverre dit beleid straks eenduidig en handhaafbaar uit te voeren is. Daar zou ik een aantal vragen over willen stellen. Vragen zijn er namelijk zeker over dit onderwerp. Dat het ingewikkeld kan zijn, blijkt al zeer uit de richtlijn en de vertaalslag daarvan. Ook de informatie die vanuit de Tweede Kamer tot ons is gekomen en de beantwoording door de minister maken duidelijk dat het best een complex onderwerp is. In onze ogen zijn tot nu toe niet alle vragen daarbij voldoende door het kabinet beantwoord. Vandaar onze vraag om hier ook plenair aandacht aan te besteden.
Voorzitter. Waterstof gaat steeds vaker een rol spelen als energiedrager. Als je de discussies van de afgelopen tijd hebt gevolgd, zou je kunnen zeggen dat we waterstof in maten en soorten hebben. Het begon met grijze waterstof. We hebben groene waterstof, blauwe waterstof en straks wellicht paarse waterstof, op grond van kernenergie. Ik kwam ook al het begrip "roze waterstof" tegen. Ik ga niet in op de betekenissen van de verschillende soorten waterstof die nu worden geduid, maar ze geven wel aan dat het best complex is. Ik heb het dan vooral over de vraag waar de grondstof voor waterstof vandaan komt. Komt die uit warmtekracht, uit windenergie, uit zonne-energie, uit kernenergie? Komt die uit Nederland of uit Europa, of van buiten Europa? In die zin wordt het stelsel van garanties van oorsprong best complex. Dat is ook waar een deel van onze zorg zit. Wat betekent dit in algemene zin bijvoorbeeld voor de administratieve lasten van bedrijven? Collega Faber wees vooral op het belang van de consument. Dat is ook belangrijk, maar bedrijven die hierin een rol gaan spelen, zullen hier als geen ander mee geconfronteerd worden. Is het allemaal herleidbaar tot de duurzame productie die deze richtlijn beoogt te borgen?
Voorzitter. De CDA-fractie heeft een aantal vragen die er wat ons betreft toe doen. We zouden daarop graag een helder antwoord van de minister willen hebben. Daar komt bij dat er in de afgelopen maanden nogal wat veranderd is. We hebben de discussie in de Tweede Kamer gezien. Daarna hebben we in dit huis vooral de schriftelijke voorbereiding gedaan. In de afgelopen maanden is er nogal wat veranderd. Ik doel dan natuurlijk op de situatie in Oekraïne. De oorlog in Oekraïne heeft duidelijk gemaakt dat de crisis op de energiemarkt in een versnelling is gekomen. De crisis is zodanig dat wij een groot deel van onze energiegrondstoffen — laat ik ze zo maar duiden — nu uit alle hoeken van de wereld proberen te halen: van Qatar tot de Verenigde Staten en van Canada tot Senegal. Vanmorgen waren de gesprekken van Duitsland met Senegal in het nieuws. Al die energiebronnen kunnen worden gebruikt voor de energiedrager waterstof.
Overigens kun je waterstof daarna ook weer omzetten in elektriciteit. Dat maakt het nog complexer. Wij hebben heel concreet de vraag aan de minister of wat we nu met deze richtlijn voor garanties van oorsprong beogen, wel handhaafbaar is als je kijkt naar de mondiale markt waar nu sprake van is. Is de richtlijn uitvoerbaar en controleerbaar, die mondiale markt in gedachten nemend en kijkend naar wat er op dit moment vanuit alle hoeken in de wereld gebeurt, ook in de richting van Nederland? Dat is wat ons betreft de belangrijkste vraag. Die vraag vonden wij tot nu toe onvoldoende beantwoord.
Voorzitter. Als laatste zou ik graag een antwoord willen op de vraag in hoeverre dit de administratieve lastendruk van al die bedrijven die nationaal en internationaal opereren daadwerkelijk raakt. We hebben daar tot nu toe geen goede indicatie van kunnen krijgen. Die zouden we wel op prijs stellen.
Dank u wel, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Atsma. Dan is het woord aan de heer Koffeman namens de Partij voor de Dieren.