Verslag van de vergadering van 5 maart 2024 (2023/2024 nr. 22)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 22.09 uur
Mevrouw Aerdts i (D66):
Voorzitter. Allereerst hartelijk dank voor deze uitgebreide beantwoording van al onze vragen. We kunnen onszelf in ieder geval niet verwijten dat we hier niet zeer uitgebreid met elkaar van gedachten hebben gewisseld over de kip en het ei, of zonder gekheid: de reikwijdte en de bedoeling van deze tijdelijke wet.
Ik heb me soms tijdens het debat wel afgevraagd of mijn collega's zich voldoende bewust zijn van de dreiging waarmee we te maken hebben, en dat we in Nederland de diensten juist hebben om de veiligheid en democratische vrijheden te beschermen. De minister van Defensie ging hier in haar beantwoording heel duidelijk op in waar het ging om de militaire dreigingen. Vandaag werd een aantal keren de wens uitgesproken dat we hier vandaag over de brede wetswijziging hadden kunnen spreken. Dat zou vanzelfsprekend fantastisch geweest zijn, maar gezien de huidige geopolitieke situatie en de knelpunten die de rapporten van de evaluatiecommissie en de Rekenkamer tastbaar hebben gemaakt, ben ik ook blij dat we met deze wet een aantal belangrijke verbeteringen kunnen doorvoeren.
De minister noemde het al een hink-stap-sprong. Mijn collega van BBB stipte het punt al even aan: dit laat een beperking zien in ons wetgevingsproces. Zorgvuldigheid staat buiten kijf en goede wetgeving kost tijd, maar de Wiv van 2002 werd in de Tweede Kamer al aangenomen vóór de aanslagen van 11 september. De evaluatie van die wet uit 2002 vond plaats in 2013, nog voordat Rusland de Krim annexeerde. Mijn collega van Volt gaf al aan dat we in 2016 en 2017 spraken over de Wiv 2017, maar daar werd eigenlijk al mee begonnen rond de evaluatie in 2013. Inmiddels zijn we in 2024. Ik hoop dat de nieuwe Wiv ruim voor het hakblok van de tijdelijkheid van deze wet wordt aangenomen, maar flexibele wetgeving is gewoon erg ingewikkeld, juist als het gaat om inlichtingen en veiligheid.
Om nog te proberen een laatste bijdrage te leveren aan de wetsgeschiedenis wil de D66-fractie nog één keer het punt van de attributie bespreken. Onderzoeken naar landen waarvan in de Geïntegreerde Aanwijzing staat dat zij een offensief cyberprogramma hebben, vallen onder deze nieuwe wet. Als bepaalde bijzondere bevoegdheden worden ingezet voor dat onderzoek, valt dit onder het regime van de tijdelijke wet. Alle andere onderzoeken, zoals bijvoorbeeld naar organisaties als Islamitische Staat, kunnen nog steeds worden gedaan; die onderzoeken kunnen worden uitgevoerd. Daarvoor blijft de Wiv 2017 van toepassing. Graag nog één keer voor alle duidelijkheid de bevestiging hiervan door de ministers.
Het is mijn fractie zeer duidelijk dat de ervaringen die nu met het toezicht worden opgedaan, worden meegenomen in de brede wetswijziging. Graag stip ik dan ook aan dat het EVRM en de uitleg van het EHRM in de jurisprudentie geen blauwdruk voor toezicht geven. Er zijn verschillende soorten stelsels mogelijk, die allemaal kunnen voldoen aan de criteria.
Misschien is het goed om nog heel even stil te staan bij het feit dat onze CTIVD toegang heeft tot alles; ze heeft toegang tot alle data en alle gebouwen en kan ook met alle medewerkers spreken en hen horen.
Wat betreft het delen van geëvalueerde bulkdata met het buitenland het volgende. We weten dat de toezichthouder vandaag meeluistert, dus misschien kunnen wij als Kamer de toezichthouder het signaal meegeven dat wij zeer geïnteresseerd zouden zijn in het onderzoek naar het delen van de bulkdatasets met buitenlandse partners.
Mijn fractie is blij met de toezegging van de minister dat de uitvoeringsverslagen en de niet-gerubriceerde gegevens uit de invoeringstoets ook aan onze Kamer worden gezonden. Ik hoop dat daarin ook wordt ingegaan op de mogelijke verdringingseffecten op de IT-veranderdoelstelling, waarover wij het vandaag niet zo uitgebreid hebben gehad.
Ik rond af. Ik hoop dat het ons vandaag gelukt is om meer concrete invulling aan de reikwijdte en de doelstellingen van de wet te geven, en daarmee ook een bijdrage te leveren aan de invulling van de open normen zoals deze in de wet zijn opgenomen.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Aerdts. Het woord is aan de heer Van den Berg namens de VVD.