Verslag van de vergadering van 11 februari 2025 (2024/2025 nr. 18)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 14.52 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Van Rooijen i (50PLUS):
Voorzitter. Economische Zaken, Klimaat en Groene Groei, alsmede het Klimaatfonds, een eigen ministerie en de doelen van het klimaatakkoord zijn, ook in een coalitie met de PVV, grotendeels of helemaal overeind gebleven. De roep vanuit rechtse opiniemakers en vanuit de andere kant van de oceaan om de bijl in het klimaatbeleid te zetten heeft in het Nederlandse regeerakkoord geen gevolg gekregen. Het is er niet makkelijker op geworden om nog een tandje bij te zetten, maar in de basis is de aanpak toch in stand gehouden. Het sportieve applaus en de collegiale aanmoedigingen van de linkse fracties jegens de klimaatinzet van dit kabinet zijn dan ook volkomen logisch en begrijpelijk. Ik meen dat ironie nog steeds is toegestaan in de Eerste Kamer.
Mijn fractie stelt er in elk geval veel prijs op dat het klimaatbeleid door dit nieuwe kabinet niet een-op-een bij het grofvuil is gezet. Wij tellen wat dat betreft onze zegeningen. We geloven ook nog steeds dat de doelen haalbaar zijn, ook al is dat nu nog niet altijd aantoonbaar. De fractie van 50PLUS is techno-optimistisch. Dat wil zeggen dat wij geloven dat de inzet voor klimaatbeleid een locomotief in gang heeft gezet die niet meer te stoppen is en die over de jaren ook steeds meer op snelheid zal komen en zal moeten komen. Dan is het juist nuttig dat het ene kabinet grote stappen zet en dat het volgende kabinet die stappen consolideert en optimaliseert. Onophoudelijk blijven smijten met nieuwe plannen, fondsen of nationale koppen brengt dat proces juist eerder in gevaar. Tot zover mijn inleiding.
Minister, nu komt het. Voor mijn fractie is het van groot belang dat het klimaatbeleid doelmatig en effectief is. In 2023 kreeg de voormalige minister van Economische Zaken de volgende vraag: "Welk deel van het nationale klimaatbeleid zou overbodig zijn als de beprijzing van CO2 via het Europese ETS en het CBAM optimaal wordt gemaakt?" Zijn antwoord vond ik onthutsend: "Bijna al het nationale klimaat wordt dan overbodig." Ik moet vaak terugdenken aan deze vraag en aan dat antwoord. Een beetje ontluisterend. Want hoeveel geld besteden we op nationaal niveau inmiddels aan klimaatgerelateerd beleid? Hoeveel functionarissen zijn er al binnen de overheid en in het bedrijfsleven die bezig zijn met klimaat en klimaatbeleid? Bij optimale beprijzing zouden veel van die functionarissen dus iets anders kunnen gaan doen: huizen bouwen, lesgeven, ouderen verzorgen, de krijgsmacht versterken enzovoorts. Mijn vraag aan de minister is of zij het eens is met het antwoord van haar voorganger op de vraag welk deel van het nationale klimaatbeleid overbodig zou worden als, let wel, de beprijzing van CO2 via het Europese ETS-systeem en het CBAM-systeem optimaal zou worden gemaakt. Graag een toelichting als u het er niet mee eens bent, want ik verwacht dat een VVD-minister nog veel meer sympathie heeft voor de marktgedreven aanpak via het ETS-systeem.
Voorzitter, ten slotte. Dat brengt mij op het onderwerp kernenergie. Dat is een vorm van energie die helemaal vrij is van CO2-beprijzing via het ETS-systeem, want kernenergie is immers CO2-vrij. Mijn fractie steunt de inzet van het kabinet volgend uit het regeerakkoord. Wij complimenteren de minister met haar meest recente brief over dit onderwerp — regeren is vooruitzien — waarin de totstandkoming van de nieuwe staatsdeelneming voor kernreactoren wordt aangekondigd. Ik heb de volgende vier vragen. Heeft het de voorkeur dat marktpartijen vanaf het begin deelnemen in de nieuw op te richten houdstermaatschappij of in werkmaatschappijen, of kunnen zij later aansluiten of instappen? Twee. Kan het zijn dat marktpartijen starten met een klein aandeel dat zij later mogelijk willen uitbreiden of kan er ook gestart worden met een relatief groot minderheidsaandeel, zoals 49%? Drie. Is het denkbaar dat de houdstermaatschappij of de werkmaatschappijen starten met een meerderheidsaandeel van private partijen? Ten slotte vier. Kan de omvang en de bereidheid van private investeerders voor kernenergie toenemen of afnemen als CO2-beprijzing via ETS in de toekomst flink zou worden aangepast?
Ik wacht de antwoorden van de minister met belangstelling af.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Rooijen. Dan is het woord aan mevrouw Van Aelst namens de SP-fractie.