T01378

Toezegging Onderzoek risico's cross kingdom jumpers (31.389)

De staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Benedictus (CDA), toe dat de regering de vraag om de mogelijke risico's van croos kingdom jumpers voor mens en dier in beeld te laten brengen en de mogelijkheden van een earlywarningsysteem te laten onderzoeken schriftelijk zal beantwoorden.

Kerngegevens

Nummer T01378
Status voldaan
Datum toezegging 12 april 2011
Deadline 1 januari 2012
Verantwoordelijke(n) Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Kamerleden Dr. G. Benedictus (CDA)
Commissie commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I)
Soort activiteit Plenaire vergadering
Categorie brief/nota
Onderwerpen cross kingdom jumpers
early warning
fytonosen
Kamerstukken Wet dieren (31.389)

Uit de stukken

Handelingen I 2010-2011, nr. 24, item 5, blz. 17-18

De heer Benedictus (CDA):

Biologen onderscheiden vijf grote groepen levende organismen: dieren, planten, schimmels, protoctisten en bacteriën. Dit worden koninkrijken genoemd. Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw vinden artsen bij mensen steeds vaker ziektekiemen die normaliter organismen uit een ander koninkrijk besmetten. Dit worden "cross kingdom jumpers" genoemd. Voorbeelden van cross kingdom jumpers komen voor bij sommige bacteriën en schimmels. Een bekend voorbeeld is de bacterie Burkholderia cepacia die knolrot bij uien veroorzaakt, maar ook met regelmaat wordt gevonden in de longen van mensen met taaislijmziekte en dan ten onrechte als opportunistisch wordt gekwalificeerd. Veel voorbeelden zijn pas het afgelopen decennium bekend geworden vanwege de van oudsher grote afstand tussen planten- en dierwetenschappen. Verder draagt ook de taxonomische verwarring bij aan het niet-herkennen van cross kingdom jumpers. Zo werd de bacterie Erwinia herbicola, die plantenziektenkundigen kennen als veroorzaker van rot, door medici ook bij menselijke infecties gevonden. Daar noemde men de bacterie echter Enterobacter agglomerans. De lijst van cross kingdom jumpers is met enige tientallen soorten dan ook onverwacht lang. Cross kingdom jumpers worden in de meeste gevallen gevonden bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld bij kankerpatiënten en dergelijke, zodat een aantal mogelijke barrières voor de ziekteverwekker zijn uitgeschakeld. Deze ziekteverwekkers maken bij gezonde mensen vaak minder of zelfs geen schijn van kans. Bij de evaluatie van de Q-koorts is gebleken dat de medische en de veterinaire kolommen op het terrein van zoönose onvoldoende samenwerken. Het "One Health"-concept gaat uit van de opvatting dat de basisprincipes van gezondheid, ziekteprocessen en zaken als vaccinatie voor mens en dier hetzelfde zijn. In dit verband zouden onze fracties daar ook het fenomeen cross kingdom jumpers aan willen toevoegen. Anders worden mogelijke fytonosen (ziekten die van plant op mens of dier kunnen overgaan) over het hoofd gezien, omdat geen enkele dienst of ministerie dit tot zijn verantwoordelijkheid rekent. Daarbij komt nog dat onderzoek op het gebied van fytonosen het gebruik van proefdieren mogelijk kan verminderen. Ik vraag de staatssecretaris om de mogelijke risico's van deze cross kingdom jumpers voor mens en dier in beeld te laten brengen, liefst samen met het ministerie van VWS, en ook de mogelijkheden van een earlywarningsysteem te laten onderzoeken. Wellicht kan dat bijdragen aan het ophelderen van sommige ziekteoorzaken.

Handelingen I 2010-2011, nr. 24, item 7, blz. 33

Staatssecretaris Bleker:

Toen ik de heer Benedictus hoorde spreken over de cross kingdom jumpers dacht ik aan een succesvolle groep militarypaarden, maar het gaat over ernstige fenomenen en het probleem wordt terecht aangekaart. Er is een onderzoeksprogramma gestart: Emerging zoönoses (Emzoo). Dat programma moet advies geven over de inrichting van een snel detectie- en surveillancesysteem van ziekten bij dieren die de volksgezondheid kunnen bedreigen. Recent is het Dutch Wildlife Health Centre opgericht en het Centrum voor monitoring van vectoren. Dit is een eerste essentiële stap naar een betere signaleringsinfrastructuur voor het fenomeen waarover de heer Benedictus spreekt. Op die manier willen wij daarmee omgaan. Ik hoopte dat de heer Benedictus hiermee tevreden zou zijn. Ik ben al bezorgd over het antwoord op de volgende vraag.

Handelingen I 2010-2011, nr. 24, item 7, blz. 33

De heer Benedictus (CDA):

Dit gaat voorbij aan de essentie, want u hebt het over hetzelfde kingdom. Het gaat mij om de fytonosen, heel plat gezegd bacteriën die van een plant op een mens of een dier kunnen overgaan. In het gebied waar u woont, komen bij aardappels bepaalde ziekten voor. Diezelfde bacterie wordt nu ook bij de mens gevonden. Spelen daar meer zaken waardoor wij misschien bepaalde onverklaarbare ziekteoorzaken bij mensen kunnen verklaren? U hebt het nu over hetzelfde kingdom, dezelfde vectorziekte. In de schriftelijke vragenronde zijn die vragen al voorbijgekomen. Het is duidelijk: van een plant naar een mens of een dier.

Handelingen I 2010-2011, nr. 24, item 7, blz. 33

Staatssecretaris Bleker:

Voorzitter. Als u het mij toestaat, zou ik deze vraag graag schriftelijk beantwoorden. Als ik nu iets zeg, als het al overtuigend klinkt, vraag ik mij af of het in werkelijkheid ook zo zal zijn.   


Brondocumenten

Historie