Toezegging Overleg met VNG (35.788)

De Minister van Algemene Zaken (Rutte) wijst er, naar aanleiding van vragen van de leden Rosenmöller (GroenLinks), Huizinga- Heringa (ChristenUnie) en Schalk (SGP), op dat het gesprek met de VNG over de hervormingsagenda jeugd verbreed kan worden in licht van het vraagstuk van de gemeentefinanciën en zegt toe de Kamer te informeren als er voortgang te melden is over het lostrekken van de gesprekken met de VNG, daarbij ook het vraagstuk van de jeugdzorg in acht nemend

Handelingen I 2021/22, nr. 17, item 7 - blz. 51-52

Minister Rutte

We willen graag door met het proces van de hervormingsagenda. De problemen die er op dit moment zijn rondom de combinatie van kind en gezin, zijn te groot en te urgent om niet door te gaan. De andere betrokken partijen — de professionals, de cliënten en de aanbieders — willen er ook mee door. Wij zijn in nauw overleg hoe we dat gesprek samen met de VNG weer op gang kunnen brengen over de bredere agenda, inclusief de agenda die daar weer achter vandaan komt, namelijk die van de bredere gemeentefinanciën. Daarmee heb je eigenlijk een stapeling van drie vraagstukken. De Commissie van Wijzen zegt: dit investeringspad is nodig om problemen op te lossen. Het is de wens van de coalitie om te kijken of het mogelijk is om een aantal ombuigingen in de zorg te realiseren, die oplopen tot die 500 miljoen. En je hebt het bredere vraagstuk van de gemeentefinanciën. In die driehoek zijn we met het gesprek bezig. Daar gaan we de komende tijd mee verder.

De heer Rosenmöller (GroenLinks):

Het probleem is natuurlijk niet dat het gesprek niet loopt, maar dat het al een tijdje vastgelopen is. Dat heeft te maken met de bezuiniging van 100 miljoen, oplopend naar 516 miljoen. […] Mijn vraag is als volgt. Deze Kamer lijkt in meerderheid te zeggen: "Kabinet, doe dat niet. Hervorm het stelsel. Repareer het overleg met de VNG en het hele veld." Is het kabinet bereid, luisterend naar deze Kamer, om die bezuiniging even in te trekken?

Minister Rutte:

[…] Op de rechtstreekse vraag van Rosenmöller om nu de bezuinigingen van tafel te halen, zeg ik nee. Op het verzoek om dat gesprek in de volle breedte met gemeenten en met de hele sector te voeren, ook in het licht van het miljard dat erbij komt als gevolg van de Commissie van Wijzen en in het licht van het bredere vraagstuk van de gemeentefinanciën, zeg ik ondubbelzinnig ja.

Handelingen I 2021/22, nr. 17, item 7 - blz. 53-54

Minister Rutte:

De coalitie is net begonnen. De VNG slaat de deur dicht op dit punt. Dat begrijp ik allemaal. Dat respecteer ik ook volledig. Dat mag ook. Vervolgens sta ik daar dan viool te spelen voor de deur met de boodschap: laat me nou binnen. Althans, ik sta daar zelf niet, maar het kabinet wel. Het is natuurlijk niet zo dat ik zeg: dan gooi ik die viool maar weg, want ze vinden de muziek niet mooi, en dan kan ik wel naar binnen. Dat is eigenlijk de vraag: trek die bezuiniging in. Ik ga hier niet de onderhandelingen van de verantwoordelijk ministers en staatssecretarissen met de VNG in het openbaar helemaal voorbereiden, maar ik denk wel dat er een oplossing ligt in de driehoek die ik schetste. Je hebt aan de ene kant gewoon het vraagstuk: wat doen we met de jeugdzorg in de toekomst, en ook met de professionals die daar werken, met alle aanbieders en met de mensen die daar gebruik van maken? Daarnaast heb je het vraagstuk van die Commissie van Wijzen: hoe zie je de toekomst van de jeugdzorg, ook op een meer structureel niveau, inclusief het hele financiële plaatje? En daarnaast geldt natuurlijk specifiek voor de VNG dat wij sowieso met hen het gesprek moeten voeren over de gemeentefinanciën, ook in bredere zin. Ik denk aan een combinatie daarvan. Ik wil niet zeggen: ik zet het nu in de tijd al anders dan het andere. Ik denk namelijk juist dat het dan misschien minder echt wordt. Het is juist goed om de komende maanden even die crunchtime te hebben en tegen elkaar te zeggen: kom nou aan tafel, maar dan hebben we het ook over die bredere agenda van de gemeentefinanciën. Zo ken ik de VNG ook. Dat willen zijzelf ook. In die context moeten we kijken hoe we het probleem oplossen van dat miljard extra. Daarbij blijft er nog steeds een probleem van 800 miljoen met de extra ombuiging. De totale extra investering is 300 miljoen, maar dat is nog steeds ten opzichte van een forse ombuiging. Maar ik noem ook die bredere gemeentefinanciën. Zo zie ik het voor me. Maar nog steeds geldt dat ik daar met die viool voor de deur sta, waarbij ik niet zeker weet of ze de deur opendoen. Dat kan ik hier niet garanderen.

Mevrouw Huizinga-Heringa (ChristenUnie):

De minister-president zegt een paar keer: de coalitie is net begonnen. Maar dat maakt het nou juist zo jammer. De coalitie is net begonnen, maar de coalitie begint nu al zo'n groot conflict met de VNG over een belangrijk onderwerp. Ik zeg eerlijk dat het mij een beetje teleurstelt dat de minister-president niets beters weet te zeggen dan: we houden gewoon vast aan wat we hebben afgesproken en daar wijken we op geen enkele manier een centimeter van af, en we wachten gewoon tot ze terugkomen op tafel. Want dat is eigenlijk wat u zegt.

Minister Rutte:

Dat zeg ik niet.

Mevrouw Huizinga-Heringa (ChristenUnie)

Dat is wat ik hoor. En als u dat niet zegt, dan vraag ik u om nog eens duidelijk te maken wat u wel zegt, want dat is wat ik gehoord heb.

Minister Rutte:

Nee, dat zei ik niet. Mevrouw Huizinga zegt: wat kun je doen om de VNG te verleiden weer aan tafel te komen? Nou, daarop zeg ik dat dat deels een ingewikkeld gesprek is, want dat moet je natuurlijk een beetje in de beslotenheid van die gesprekken melden. Maar op zichzelf snap ik die vraag. De makkelijkste route is om te zeggen: sorry, we trekken die bezuiniging van tafel. Maar dat doe ik niet. Het makkelijkste is om te zeggen: we gaan wel praten over dat miljard extra maar niet over die dreigende bezuiniging, want dat doen we later. Dat vind ik eerlijk gezegd ook niet helemaal eerlijk. Ik denk dat het goed is om dat juist wel in samenhang te bekijken. Maar, zeg ik er dan bij tegen de VNG — ze zijn hier nu niet — : Jan, laten we het verbreden naar een derde thema. Dat derde thema, waar zij het ook over willen hebben, is: wat speelt er verder nog op dit moment rondom gemeentefinanciën, het gemeentelijk belastingdomein et cetera et cetera? Er spelen heel veel andere vraagstukken in dat coalitieakkoord. Ik denk dat we in die bredere agenda verder met elkaar kunnen komen. Daar ben ik echt van overtuigd. Er is geen garantie: ik weet niet of, als ik dat hier zo formuleer, de VNG morgen belt en me huilend in de armen valt.

Handelingen I 2021/22, nr. 21, item 12 - blz. 11-12

Minister Rutte:

Als er voortgang te melden is, nog even los van de jeugdzorg, over het lostrekken van de gesprekken met de VNG, dan zullen we de Kamer en dus ook de Eerste Kamer, daarover uiteraard informeren. […]

Maar ik snap dat er, hoewel het niet zo zwart-wit is, bij de gemeentelijke onderhandelingen nog steeds zorgen kunnen zijn over hoe het zit. Dat zie je ook bij de VNG. De VNG zegt: we vinden het wel ingewikkeld om met jullie een gesprek te voeren zolang dit niet helder is. Wij kijken wat wij als kabinet kunnen doen om sfeerverbetering tot stand te brengen.

Dat geldt niet alleen voor de jeugdzorg, maar breder in de relatie met de gemeenten. We vragen van de gemeenten erin mee te denken hoe we weer gezamenlijk in gesprek kunnen komen. Wat ik hier toezeg, gaat niet specifiek over de jeugdzorg, want dat moet nog verder zijn beslag krijgen, maar breder over de relatie. Dat kan ook de jeugdzorg zijn, maar dat moeten we echt in de komende weken bezien. Zonder dat ik nu iets toezeg op dat punt, zal ik de Kamer daarover informeren. […]

En ten aanzien van de gesprekken met de gemeenten trek ik mij de aanmoediging aan die in de motie van de heer Rosenmöller besloten ligt — althans, zo interpreteer ik haar — om te kijken of we de gesprekken met de VNG kunnen lostrekken door op dit soort punten meer duidelijkheid te bieden, ook in samenhang met andere dossiers, zonder dat ik daar nu een harde toezegging over doe. Ik moet daar echt heel precies in zijn. Daarom ontraad ik de motie ook per saldo. Anders zou ik haar aan het oordeel van de Kamer laten. Dat doe ik bewust niet, omdat ik hier geen toezeggingen doe. […]

Wat ik alleen zeg hier — ik ben heel eerlijk naar de Kamer — is dat ik de motie ontraad, want die gaat mij echt veel te ver. Daar moet ik heel duidelijk in zijn. Maar ik snap de onderliggende boodschap om te kijken of het mogelijk is om de gesprekken met de VNG ook over een breder front los te trekken in combinatie met het feit dat daar mogelijk het gevoel heerst dat ze dat dan ook nog moeten inpassen. We gaan kijken wat we kunnen doen, maar zonder toezegging. Ik ben daar echt heel helder over.

Minister Rutte:

[…] Daarnaast zeg ik: ik doe geen toezegging dat wij voor 15 april iets los weten te trekken met de VNG, maar ik zeg wel toe dat wij de Kamer zullen informeren over de voortgang zodra er voortgang op dat dossier zou zijn. Ik snap ook dat het prettig is om die voortgang te krijgen, maar ik kan hier nu niet zeggen of en hoe. Daarom ontraad ik de motie-Rosenmöller. Daar ben ik ook heel eerlijk over.

De heer Schalk (SGP):

Dan even heel precies. Als de minister-president zegt dat hij ons voor 15 april zal informeren over …

Minister Rutte:

Als …

De heer Schalk (SGP):

Als er voortgang zou zijn. Maar dat betekent dan toch dat de minister-president ook wil dat er enige voortgang komt, want anders kun je ook zeggen: we gaan rustig op ons gemak afwachten; misschien komt de VNG wel naar ons toe. Nee, er ligt een heel duidelijk politiek signaal. Dat ben ik met de minister-president eens. Maar dat politieke signaal heeft ook een datum in zich. Wat gaat de minister-president dan doen om in ieder geval in de richting van 15 april die beweging te creëren?

Minister Rutte:

Dat is niet iets wat ik hier in het openbaar kan delen. Dat is niet iets wat ik zelf doe, maar uiteraard zijn de bewindslieden op VWS, ook breder samen met Binnenlandse Zaken en de fondsbeheerders, aan het kijken hoe we het gesprek met de VNG los kunnen trekken. Maar it takes two to tango; het zal natuurlijk ook van de VNG afhangen. We hebben dat niet in ons eentje in de hand, maar we willen natuurlijk allemaal proberen weer in een situatie van gesprekken te komen. Dat is één. Hoe we dat precies doen en wat daar speelt, leent zich niet voor het openbare debat. Die gedachte is deels ook nog niet uitgehard; daar zijn we mee bezig. Daarnaast speelt natuurlijk het specifieke vraagstuk van de collegeonderhandelingen. Op zich snap ik die vraag. Als de gedachte zou zijn dat er alleen sprake kan zijn van 100 miljoen of 500 miljoen sec, zonder ook iets te zeggen over wat dat betekent voor de inrichting van het stelsel, begrijp ik dat ook nog. Dat kunnen we allemaal niet oplossen voor 15 april, maar we gaan wel kijken of we die gesprekken weer kunnen lostrekken. Als daar voortgang op zou zijn — maar nogmaals, it takes two to tango; ik kan daar dus helemaal geen toezegging over doen en daarom ontraad ik de motie-Rosenmöller — komt er natuurlijk ook weer een bericht naar deze Kamer.

Brondocumenten

• 16 juni 2022
  nieuwe status: voldaan
  Voortgang:
  documenten:

  • -   
    verslag van een mondeling overleg met staatssecretaris van VWS en de minister voor Rechtsbescherming over jeugdzorg
    EK, Z
    
• 13 mei 2022
  nieuwe status: voldaan
  Voortgang:
  documenten:

  • -   
    brief van de staatssecretaris van VWS en de minister voor Rechtsbescherming over hervormingen jeugdzorg
    EK, Y
    
• 15 februari 2022
  toezegging gedaan