Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma, bulkdatasets en overige specifieke voorzieningen

Dit voorstel regelt in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) dat er tijdelijk kan worden afgeweken van het regime voor het onderzoek van de Algemeen Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) naar landen met een offensief cyberprogramma. Een offensief cyberprogramma is er onder meer op gericht om langs digitale weg op heimelijke wijze de beschikking te krijgen over vertrouwelijke informatie, economische en technologische kennis of andere informatie van burgers of organisaties waarmee zij hun voordeel doen. Het huidige regime in de Wiv 2017 wordt door de AIVD en MIVD als te belemmerend ervaren om dit onderzoek effectief uit te voeren. Hiermee krijgen de diensten meer operationele snelheid en wendbaarheid, terwijl het niveau van toezicht gelijk blijft.

De inzetmogelijkheden van enkele cyberbevoegdheden wordt verruimd. Het gaat daarbij om maatregelen die ertoe bijdragen dat bepaalde in de Wiv 2017 neergelegde bijzondere bevoegdheden ook daadwerkelijk kunnen worden ingezet of de inzet ervan op een effectievere wijze kan plaatsvinden. Daarnaast is het stelsel van toezicht gewijzigd en is voor geschillen tussen de minister(s) en de toezichthouder(s) een beroepsprocedure gecreëerd bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Door de nota van wijziging (TK, 10) is de reikwijdte van het wetsvoorstel uitgebreid. De plicht om bulkdatasets binnen anderhalf jaar op relevantie te beoordelen en anders te vernietigen wordt geschrapt. De bewaartermijn van bulkdatasets kan door de betrokken minister op grond van een beargumenteerd verzoek van de diensten jaarlijks verlengd worden. De CTIVD houdt hierop bindend toezicht. De ministers hebben over de nota van wijziging advies gevraagd bij Raad van State (TK, 11).

Deze samenvatting is gebaseerd op het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zoals ingediend bij de Tweede Kamer.

Het voorstel (EK, A) is op 24 oktober 2023 aangenomen door de Tweede Kamer.

Voor: GroenLinks, Volt, Fractie Den Haan, PvdA, Lid Gündoğan, D66, Lid Omtzigt, ChristenUnie, VVD, SGP, CDA, JA21, PVV en BBB.

Tegen: SP, BIJ1, DENK, PvdD, Groep Van Haga en FVD.

Afwezig: Lid Ephraim.

De plenaire behandeling in de Eerste Kamer vond plaats op 5 maart 2024. Tijdens het debat zijn twee moties ingediend.

De Eerste Kamer heeft het voorstel op 12 maart 2024 aangenomen.

Voor: SGP, D66, CDA, PVV, VVD, JA21, ChristenUnie, BBB en 50PLUS.

Tegen: OPNL, GroenLinks-PvdA Volt, FVD, SP en PvdD.

besloten overleggen

Op 6 februari 2024 vond een besloten technische briefing door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Defensie plaats over de uitvoeringstoets.

De commissie voor BIZA heeft op 28 november 2023 een besloten overleg gevoerd met de Algemene Rekenkamer over het wetsvoorstel en mede naar aanleiding van zijn rapport "Slagkracht AIVD en MIVD. De wet dwingt, de tijd dringt, de praktijk wringt".

technische briefing

De commissie voor BZK heeft op 14 november 2023 een technische briefing van de AIVD en de MIVD ontvangen.

deskundigenbijeenkomst

Op 21 november 2023 vond een deskundigenbijeenkomst plaats met de toezichthouders Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) en Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD).

Op 5 april 2023 vonden in de Tweede Kamer een technische briefing en een rondetafelgesprek over het wetsvoorstel plaats.

ingediend

1 december 2022

titel

Tijdelijke regels inzake specifieke wettelijke voorzieningen voor het uitvoeren van onderzoeken door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst naar landen met een offensief cyberprogramma tegen Nederland of Nederlandse belangen alsmede voorzieningen inzake de mogelijkheid tot vaststelling van een nieuwe eindtermijn voor gebruik door de diensten van in het kader van hun taakuitvoering met bijzondere bevoegdheden verworven bulkdatasets en de invoering van een bindende toets ex ante van verleende toestemmingen voor de real time interceptie van verkeers-en locatiegegevens (Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma, bulkdatasets en overige specifieke voorzieningen)

schriftelijke voorbereiding

inbreng geleverd door

• GroenLinks-PvdA - M.C.T. Fiers
• D66 - W.J.M. Aerdts
• PVV - A.W.J.A. van Hattem
• ChristenUnie - H.J.J. Talsma
• PvdD - P. Nicolaï
• Volt - G.K. Perin-Gopie

ondertekening

inwerkingtreding

Op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor verschillende artikelen of onderdelen daarvan verschillend kan worden vastgesteld, en vervalt vier jaren na het tijdstip van inwerkingtreding.

83