Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

document Europese Commissie

COM(2007)725, d.d. 20 november 2007

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwant dossier

Onderhavige mededeling maakt deel uit van de lijst van 24 voorstellen, die door de Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets aan een toetsing worden onderworpen. Op 17 januari 2008 heeft de TCS het initiatief, voorzien van een doorverwijzing, onder de aandacht gebracht van de vakcommissies van Eerste en Tweede Kamer ter eigenstandige behandeling.

Oproep

Het parlement, i.c. de Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets (TCS), nodigt iedereen uit commentaar te leveren op nieuwe Europese voorstellen. Kan het beter in Nederland geregeld worden? Willen we wel een Europese aanpak, maar gaat het voorstel te ver voor Nederland? Wat zijn de consequenties? Indien u binnen zes weken na publicatie van het voorstel door de Europese Commissie uw oordeel kenbaar maakt, dan kan uw reactie worden betrokken bij het advies van de TCS aan beide Kamers. Gebruik daarvoor de reactieknop in het linker menu (een bestandje kunt u mailen naar europapoort@eerstekamer.nl).

Ook in een later stadium kan een meer inhoudelijke reactie ter kennisname van de vakcommissies worden gebracht en worden meegenomen in de dialoog tussen regering en parlement over het verloop van de onderhandelingen in Brussel. Uw reactie kan - tenzij men aangeeft daar bezwaar tegen te hebben - als 'commentaar derden' in de relevante dossiers worden geplaatst.

De commissie voor Economische Zaken (EZ) heeft de brief van de TGCS d.d. 17 januari 2008 besproken tijdens de commissievergadering d.d. 12 februari 2008 en stelt voor op 4 maart 2008 inbreng te leveren voor vragen aan de minister.

Tijdens de vergadering op 4 maart 2008 besloot de commissie -mede met het oog op de Voorjaarsraad van 13 en 14 maart 2008- de regering enkele vragen voor te leggen met betrekking tot onderhavige mededeling en de mededeling inzake de interne markt (E070163).

De brief aan de minister van Economische Zaken werd op 7 maart 2008 verstuurd. De antwoorden werden op 15 april 2008 besproken en voor kennisgeving aangenomen.

De Commissie Economische Zaken hield op 31 januari 2008 een algemeen overleg (AO) met de minister van Economische Zaken over de implementatie van de dienstenrichtlijn (E040117) en de onderhavige mededeling inzake diensten van algemeen economisch belang. Ten behoeve van dit AO heeft de staf van de commissie Europese Zaken een stafnotitie opgesteld.

Tevens werd de brief van de minister van Economische Zaken d.d. 22 januari 2008 met een nadere toelichting op de Nederlandse inzet in dit dossier bij het algemeen overleg betrokken.

De Nederlandse regering concludeert in fiche twee dat de aard van de aangekondigde acties een juiste afspiegeling van de beperkte bevoegdheid van de Europese Commissie op dit terrein is. Mede omdat de Commissie gebruik maakt van de minst ingrijpende (niet wetgevende) instrumenten, oordeelt de Nederlandse regering positief over de bevoegdheidsvaststelling, subsidiariteit en proportionaliteit. Het Protocol over diensten van algemeen belang is met name op initiatief van de Nederlandse regering tot stand gekomen en opgenomen in het Verdrag van Lissabon. De regering juicht het toe dat de Europese Commissie nu al vooruitloopt op de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon en daarmee van het bijhorende Protocol.

De regering steunt de sectorspecifieke aanpak gericht op het oplossen van concrete problemen. Voorts blijkt er ook in Nederland behoefte te bestaan aan informatievoorziening over de toepassing van specifieke EU-regelgeving op diensten van algemeen economische belang, in het bijzonder over de toepassing van aanbestedingsregels. De regering steunt ook de voorgestelde richting op het gebied van sociale diensten, en waardeert de keuze van de Commissie om af te zien van EU-regelgeving voor sociale diensten van algemeen belang. De Nederlandse regering zal in de consultatieronde in het kader van de Commissie mededeling inzake modernisering van de sociale bescherming vóór 28 februari 2008 haar standpunt ten opzichte van verdere niet-wetgevende actie op dit gebied bepalen.

Bij het Verdrag van Lissabon is een Protocol als bijlage gevoegd met betrekking tot diensten van algemeen belang. Met dit Protocol wordt voor het eerst het begrip diensten van algemeen belang in primaire communautaire wetgeving opgenomen. In het huidige EG-Verdrag wordt namelijk alleen verwezen naar diensten van algemeen economisch belang. Met COM(2007)725 presenteert de Europese Commissie haar visie op diensten van algemeen belang en diensten van algemeen economisch belang. Daarbij gaat zij specifiek in op sociale diensten en diensten in de gezondheidszorg. De Commissie geeft aan het bovengenoemde Protocol als leidraad te zullen gebruiken. Met onderhavige mededeling loopt de Europese Commissie vooruit op de inwerkingtreding het nieuwe Verdrag.

Diensten van algemeen (economisch) belang

Er zijn diensten van algemeen economisch belang en niet-economische diensten. Per geval dient te worden bekeken in welke categorie een dienst valt. Leidend daarvoor is de wijze waarop een bepaalde activiteit daadwerkelijk wordt verricht, georganiseerd en gefinancierd. Het essentiële kenmerk van een dienst van algemeen economische belang, is dat de dienstverrichtingen tegen een vergoeding geschieden. Op een dergelijke dienst zijn in beginsel de interne markt- en mededingingsregels van toepassing. Indien de toepassing van deze regels de vervulling van de hun toevertrouwde taken van algemeen belang verhindert, kunnen deze diensten in aanmerking komen voor een afwijking van de Verdragsbepalingen. Hierbij dient wel aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan. De mogelijkheid om de aanbieding van diensten van algemeen belang te combineren met de ontwikkeling van een Europese interne markt, blijkt, volgens de Europese Commissie, uit de reeks sectorspecifieke beleidsinitiatieven, onder meer voor netwerkindustrieën als de telecommunicatie, energie (zie onder meer: E060001) en postdienst (zie: E060150). Voor deze sectoren zijn specifieke kaderregelingen ontworpen.

Sociale diensten

In 2006 is de Europese Commissie begonnen met een breed overleg om beter inzicht te krijgen in de aard van deze diensten. Uit deze raadpleging is volgens de Commissie naar voren gekomen dat sociale diensten van groot belang zijn voor de verwezenlijking van basisdoelstellingen van de EU. Niettemin stelt de Commissie vast dat de taken en organisatie van sociale diensten significant verschillen met andere taken. Sociale diensten zijn, volgens de mededeling, persoonsgebonden diensten die inspelen op vitale menselijke behoeften. Daarbij past een specifieke wijze van organisatie, levering en financiering. Ook geeft de Europese Commissie aan dat sociale diensten vaak in een (plaatselijke) culturele traditie zijn geworteld en dat er wordt gekozen voor op de specifieke lokale situatie toegesneden oplossingen, waarbij de nabijheid tussen dienstverstrekker en gebruiker kan worden gegarandeerd en de gelijke toegang tot de diensten op het gehele grondgebied is gewaarborgd. Sociale diensten hebben volgens de Europese Commissie een moderniseringsproces ondergaan. Deze veranderingen hebben ertoe geleid dat steeds meer activiteiten die dagelijks door sociale diensten worden verricht, onder het Gemeenschapsrecht vallen, voor zover zij als economische diensten kunnen worden beschouwd. Volgens de Commissie is uit het overleg gebleken dat er bij lokale autoriteiten en kleine dienstverleners behoefte is aan voorlichting en informatie over de bepalingen omtrent diensten van algemeen economisch belang. De Commissie is bereid aan eenieder hierover nadere toelichting te verstrekken.

Gezondheidsdiensten

Gezondheidsdiensten zijn ook onderdeel van diensten van algemeen belang. De Commissie benadrukt dat op het gebied van de gezondheidsdiensten de verantwoordelijkheden van de lidstaten voor de organisatie, financiering en verstrekking van gezondheidsdiensten en geneeskundige verzorging worden geëerbiedigd. De Commissie is voornemens, mede naar aanleiding van de raadpleging inzake de sociale diensten, met voorstellen te komen, waarin een kader wordt neergelegd voor veilige, kwalitatief hoogwaardige en efficiënte grensoverschrijdende gezondheidsdiensten, waarbij ook rekening wordt gehouden met de in juni 2006 vastgestelde conclusies van de Raad betreffende de gemeenschappelijke waarden en beginselen van de gezondheidsstelsel van de EU.

Maatregelen

De Europese Commissie stelt dat zij voornemens is de communautaire kaderregeling die van toepassing is op diensten van algemeen belang te blijven consolideren, inclusief voor de sociale diensten en de gezondheidsdiensten. Zij is van plan zowel sectorspecifieke maatregelen als op specifieke kwesties toegespitste acties te ondernemen, die zijn gebaseerd op:

• - 

  Rechtshulp bij sectoroverschrijdende vraagstukken

Daartoe zal een interactieve informatiedienst worden opgericht. Voorts zal tegen eind 2009 een evaluatie en een rapport opgesteld worden over de toepassing van het pakket over staatssteun. Dan zal bekeken worden of een actualisering noodzakelijk is. Op korte termijn zal de Commissie over geïnstitutionaliseerde publiek-private partnerschappen een interpretatieve mededeling voorstellen om de hierop van toepassing zijnde regels te verduidelijken. Met deze initiatieven worden de ruimere, lopende initiatieven aangevuld die tot doel hebben de toegang tot informatie te verbeteren en communicatiemiddelen te ontwikkelen na de evaluatie van de interne markt, bijvoorbeeld de oprichting van een hulpdienst voor de interne markt (Single Market Assistance Service).

• - 

  Modernisering en ontwikkeling van sectorspecifieke beleidsmaatregelen

De Commissie zet haar sectorale aanpak voort, rekening houdend met de beginselen uit het Protocol inzake diensten van algemeen belang. De Commissie kondigt op de volgende terreinen stappen aan: energiebeleid, transportbeleid, elektronische communicatie, postdiensten, gezondheidsdiensten en sociale diensten. In het kader van de open coördinatiemethode voor sociale bescherming en sociale insluiting, zal een beleidskader worden gemaakt, ter voortzetting van de hervormingen.

• - 

  Toezicht en evaluatie

De Commissie zal in 2008 verbeteringsvoorstellen presenteren over de methodologie van de evaluatie van de netwerkindustrieën. In de evaluatie zal de Commissie rekening houden met het verzoek om een uitgebreide analyse van de gevolgen van de liberalisering tot nu toe. Ook zal de Commissie evalueren welke vooruitgang is geboekt bij de toepassing van het Protocol, zodra het nieuwe Verdrag in werking is getreden. De Commissie zal elke twee jaar een specifiek verslag over de sociale diensten opstellen dat kan worden gebruikt als een instrument voor de uitwisseling informatie met de belanghebbende partijen.

De Raad hield op 5 december 2007 een oriënterend debat over onderhavige mededeling.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.