Dinsdag 5 november 2024, commissie Binnenlandse Zaken (BIZA)

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie in schriftelijk overleg te treden met de regering of wenst u de twaalfde voortgangsrapportage voor kennisgeving aan te nemen?

Twaalfde voortgangsrapportage renovatie Binnenhof

Ter bespreking ligt voor de brief d.d. 25 oktober 2024 ter aanbieding van de twaalfde voortgangsrapportage renovatie Binnenhof met bijlage. Nog altijd wordt door de minister rekening gehouden met een totaalbedrag van circa 2 miljard euro voor de renovatie. Om binnen de budgettaire kaders te blijven, wordt gestreefd naar optimalisaties in de contractvormen en aanpassingen in de ontwerpen. Ook kondigt de minister aan dat zij in het eerste kwartaal van 2025 komt met een inschatting van onder andere de kosten van de renovatie van de Grafelijke Zalen. De eventuele renovatie van dit deel van het Binnenhofcomplex valt nu nog buiten de scope van het renovatieproject.

Governance en verantwoording

De Eerste Kamer heeft op het renovatiedossier twee onderscheiden rollen: namelijk die van controleur van de regering ('algemeen belang') en die van gebruiker van gebouwdelen aan het Binnenhof ('gebruikersbelang').

Uw commissie oefent de politieke controle uit op het door de minister van VRO (voorheen: BZK) gevoerde Binnenhofrenovatiebeleid. De twaalfde voortgangsrapportage Binnenhofrenovatie wordt u in dit kader toegezonden. Over deze brief kunt u desgewenst in overleg treden met de regering.

Wat betreft de verantwoordelijkheid, inzet en besluiten van het College van Voorzitter en Ondervoorzitters (CVO), bijgestaan door de Griffier en de ambtelijke organisatie, gericht op de behartiging van de belangen van de Eerste Kamer als gebruiker van gebouwdelen aan het Binnenhof binnen het renovatieproject, doet het CVO op gezette tijden verslag aan de fractievoorzitters in het College van fractievoorzitters.

In zoverre sprake zal zijn van aanpassingen aan het ontwerp van het te renoveren Eerste Kamergebouwdeel (i.v.m. budgettaire kaders, zie hierboven) berust de verantwoordelijkheid bij het CVO, dat hierover op gezette tijden Cvf informeert. De eventuele renovatie van de Ridderzaal en de Grafelijke Zalen (zie eveneens hierboven) heeft de aandacht van het CVO, gelet op de verantwoordelijkheid van de Eerste Kamer voor het organiseren van een Verenigde Vergadering.

Tweede Kamer

In de Tweede Kamer staat de Twaalfde voortgangsrapportage renovatie Binnenhof ter bespreking geagendeerd in de commissievergadering VRO d.d. 12 november 2024.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie de brief (CLXIV, B) te betrekken bij de eventuele vertrouwelijke technische briefing en het daaropvolgende (openbare) schriftelijk overleg met de regering of wenst de commissie deze brief separaat te behandelen?

Toelichting

Per brief d.d. 22 oktober 2024 hebben de minister van KGG, staatssecretaris van BZK en minister voor BH&O de Kamer schriftelijk geïnformeerd over een nieuwe arbitrageprocedure tegen de Staat onder het Energiehandvestverdrag. Deze brief ligt heden ter bespreking voor.

Ten aanzien van de stand van zaken procedures en geschillen met NAM, Shell en ExxonMobil besloot de commissie op 15 oktober 2024 gebruik te maken van de mogelijkheid tot een vertrouwelijke technische briefing, op voorwaarde dat vooraf door de bewindspersoon duidelijk wordt gemaakt wat wél en niet vertrouwelijk moet blijven en waarom. Aansluitend wenst de commissie leden de gelegenheid te bieden om in (openbaar) schriftelijk overleg met de regering te treden (CLXIV, A).

NB: de uit eerdere besluitvorming van de commissie voortvloeiende brief inzake de vertrouwelijkheid van de briefing is - ondanks navraag - nog niet ter Griffie ontvangen.

Beslispunten

• - 

  Stemt de commissie ermee in de status van toezegging T03598 (Brief negatieve signalen opdracht tot compenseren IMG en NCG) te wijzigen in 'voldaan'?
• - 

  Wenst de commissie naar aanleiding van de brief d.d. 28 oktober 2024 in schriftelijk overleg te treden met de regering?

Toelichting

Op 11 april 2023 vond in de Eerste Kamer het debat plaats over het wetsvoorstel Versterking gebouwen in de provincie Groningen en de Novelle verbetering uitvoerbaarheid. Tijdens dit debat stelde het Eerste Kamerlid Kluit (GroenLinks) de vraag of de staatssecretaris Mijnbouw kon aangeven welke mogelijkheden hij zag om te voorkomen dat de extra gelden die worden overgemaakt impact hebben op de toeslagenpositie, de uitkeringssituatie of de inkomenssituatie van mensen. De staatssecretaris Mijnbouw zegde in dit debat toe hierover een brief te sturen (T03598).

Tijdens het proces van de beantwoording van deze vraag stelde het Tweede Kamerlid Beckerman (SP) op 28 februari en 21 juni 2024 vragen over Groningers die door het ontvangen van een immateriële schadevergoeding buitengesloten worden van kwijtschelding van waterschaps- en gemeentebelasting en over Groningers die door een ZAV-vergoeding uitgesloten worden van toeslagen.

De staatssecretarissen Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Herstel Groningen) en Financiën (Fiscaliteit en Belastingdienst), mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister van Infrastructuur en Waterstaat, beantwoorden nu deze vragen gezamenlijk in de voorliggende brief d.d. 28 oktober 2024.

Beslispunt

• - 

  Geeft de beantwoording d.d. 28 oktober 2024 van vragen over de Staat van Groningen 2024 aanleiding tot nader schriftelijk overleg of zijn de vragen afdoende beantwoord?

Toelichting

Naar aanleiding van toezegging T03876 (huidige status: voldaan) aan de leden Crone (GroenLinks-PvdA) en Van den Berg (VVD) om de Staat van Groningen 2024 aan de Kamer te zenden, is in de commissie EZK op 10 september 2024 gelegenheid geboden om inbreng te leveren voor schriftelijk overleg. De brief met vragen van de leden van de fracties van BBB (mede namens Groenlinks-PvdA, SP, JA21 en OPNL) en D66 (mede namens Groenlinks-PvdA, SP en ChristenUnie) is op 25 september 2024 verstuurd. De antwoorden van de minister KGG en staatssecretaris Herstel Groningen zijn op 28 oktober 2024 ontvangen en liggen heden ter bespreking voor.

Beslispunten

• - 

  Kan de commissie instemmen met de voorgestelde opzet?
• - 

  Welke leden willen als 'trekker' van een thema de eerste inleidende vraag/vragen stellen?

Eerdere besluitvorming commissie

In uw commissievergadering van 15 oktober jl. besloot de commissie: “Het gesprek met de stuurgroep voor de Staat van de Uitvoering 2024 staat gepland voor dinsdag 12 november 2024, 15.00-16.30 uur. De leden Lievense (BBB), Fiers (GroenLinks-PvdA) en Dittrich (D66) zullen het gesprek voor de commissie voorbereiden.”

Uitwerking

Namens deze leden is via een e-mailprocedure op woensdag 23 oktober jl. een uitvraag gedaan om de vragen- en antwoordenronde te structureren aan de hand van een aantal thema’s en dat per thema één commissielid het gesprek opent (‘trekker’). Daarna kunnen andere leden ook mee van gedachten wisselen over dat thema. Thema’s kunnen ruim gekozen worden, en ook moet er ruimte zijn voor vragen buiten de thema’s om. Input werd ontvangen van de leden Fiers (GroenLinks/PvdA), Lievense (BBB), Van Langen-Visbeek (BBB) en Dittrich (D66).

Hier de link naar het rapport Staat van de Uitvoering 2024. Op bladzijden 5-7 vindt u een korte samenvatting van het rapport.

De stuurgroep roept onder andere op tot:

• 1. 

  Uitvoering bij allerprilste begin beleidsvorming betrekken;
• 2. 

  Digitale overheid: betere gegevensuitwisseling tussen publieke dienstverleners;
• 3. 

  Werk maken van complexiteitsreductie (aantal regels en uitvoerders);
• 4. 

  Monitoren publieke dienstverlening: trends en dilemma’s.

Gedacht wordt aan de volgende conceptopzet van het gesprek:

15.00-15.05 uur opening door commissievoorzitter

15.05-15.10 uur introductie door het lid Fiers (GroenLinks-PvdA) namens leden brainstormgroep 'uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en doenvermogen burgers'

15.10-15.30 uur toelichting door leden stuurgroep op het rapport 'Staat van de Uitvoering 2024'. Focus op:

"Het is de taak van de Staat van de Uitvoering om knelpunten op systeemniveau [in de uitvoering/publieke dienstverlening] aan de orde te stellen. Maar hoe komen we dan tot de noodzakelijke veranderingen? Wie neemt het voortouw? En wanneer? Het veld is versnipperd. Als iedereen verantwoordelijk is, is uiteindelijk niemand verantwoordelijk. Om een doorbraak te forceren, is meer politiek en ambtelijk leiderschap nodig." Ambtelijk is gevraagd om vooral ook andacht te besteden aan de vraag wat de Eerste Kamer kan betekenen?

15.30-15.50 uur thema ‘aandacht voor uitvoering in allerprilste begin’, toegespitst op de vraag naar ‘uitvoeringstoetsen’ - 'trekker': Van Langen-Visbeek (BBB)

De ‘uitvoeringstoets’ bestaat niet; waarom niet? Is de kwaliteit van uitvoeringstoetsen voldoende? Hoe komen ze tot stand? Worden ze met meel in de mond geschreven? Worden teksten afgezwakt op verzoek van de beleidsafdelingen? Gaan ze nog door een management-was-straat binnen de uitvoeringsorganisaties? Hoe gaat zoiets? Is het verstandig om de onafhankelijkheid van die uitvoeringstoetsen te borgen?

15.50-16.10 uur thema ‘digitale overheid’ - 'trekker': ntb

In het kader van de Woo wordt in de Eerste Kamer ambtelijk voorbereid dat burgerbrieven en brieven van organisaties die betrekking hebben op het wetgevingsproces openbaar worden ontsloten. Een van de doelen is dat deze brieven beter benut kunnen worden door Kamerleden zelf. Hoe moeten Eerste Kamerleden daarnaast omgaan met het spanningsveld tussen gegevensuitwisseling en privacy, gelet op wat de stuurgroep aanbeveelt?

16.10-16.30 uur thema ‘complexiteitsreductie’- 'trekker': ntb

Wat kunnen de Eerste Kamerleden doen om complexe regelgeving en stapeling van regels tegen te gaan, gegeven het feit dat de Eerste Kamer pas laat in het wetgevingstraject aan zet is, niet kan amenderen, maar alleen kan aanvaarden of verwerpen?

16.30 uur sluiting door commissievoorzitter,

Beslispunten:

• - 

  Wenst de commissie in schrifelijk overleg te treden met de regering naar aanleiding van de kabinetsreactie op het Jaarverslag 2023 van de Nationale ombudsman en van de Kinderombudsman?
• - 

  Kan de commissie ermee instemmen het gesprek met de ombudsman(nen) in te plannen vanaf december 2024 (mogelijk zelfs vanaf januari 2025)?
• - 

  Wenst de commissie alleen de Nationale ombudsman uit te nodigen, of samen met de Kinderombudsman? [NB ervan uitgaande dat een eventueel gesprek met de Veteranenombudsman wordt overgelaten aan de commissie BDO]

Toelichting:

Eerste Kamer

Bij brief van 24 oktober jl. biedt de minister van BZK een afschrift aan van een brief aan de Tweede Kamer met een kabinetsreactie op het Jaarverslag 2023 van de Nationale ombudsman en van de Kinderombudsman. De minister van Defensie was ingegaan op onderwerpen genoemd in het jaarverslag van de Veteranenombudsman tijdens de bespreking van de Veteranennota 2023-2024 met de Tweede Kamercommissie Defensie op 24 juni jl.

Op 28 mei jl. besloot uw commissie: 'De commissie besluit zo spoedig mogelijk na het zomerreces van de Kamer de ombudsmannen uit te nodigen voor een gedachtewisseling met de commissie naar aanleiding van het Jaarverslag 2023. Ze zou het op prijs stellen dat de kabinetsreactie op het Jaarverslag 2023 voorafgaand aan het gesprek beschikbaar is.'

Nu de kabinetsreactie is ontvangen, is de weg vrij voor een gesprek. In de maand november 2024 voert uw commissie echter reeds drie gesprekken: één met de stuurgroepleden 'Staat van de Uitvoering 2024' (12 november 2024, 15.00-16.30 uur), een kennismakingsgesprek met de staatssecretaris Herstel Groningen (26 november 2024, 17.00-18.00 uur) én een kennismakingsgesprek met de minister van BZK (26 november 2024, 19.00-20.00 uur). Ook moet nog een technische briefing over de stand van zaken procedures en geschillen met NAM, Shell en ExxonMobil (dossier Herstel Groningen) worden ingepland. Ook overigens is het erg druk met gesprekken in de commissieagenda's. De verwachting is dat een gesprek daarom op zijn vroegst in december 2024 en mogelijk zelfs pas vanaf januari 2025 is in te plannen.

U kunt de drie ombudsmannen uitnodigen voor een gesprek, maar u kunt een gesprek met bijvoorbeeld de Veteranenombudsman ook overlaten aan de commissie BDO.

Tweede Kamer

De kabinetsreactie wordt besproken in de procedurevergadering van de commissie BIZA op 14 november 2024.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie naar aanleiding van de brief d.d. 25 oktober 2024 van de minister van BZK, inzake Focusgroepenonderzoek Racisme binnen de Rijksoverheid, in schriftelijk overleg treden met de regering?

Brief over focusgroepen

In haar brief van 28 augustus jl (35 741, H) had de minister in antwoord op vragen van de leden van de fractie van JA21 laten weten: 'Zoals aan u vermeld, is de PER over racisme gevolgd door een kwalitatief onderzoek op basis van focusgroepen. U wordt daar later dit jaar over geïnformeerd.' De minister doet haar toezegging gestand met toezending van haar brief d.d. 25 oktober 2024 met bijlagen, inzake Focusgroepenonderzoek Racisme binnen de Rijksoverheid.

Uitstelbrief

Bij brief van 1 oktober j.l. zijn vanuit uw commissie door de leden van de fractie van GroenLinks-PvdA, ondersteund door leden van de PvdD, bovendien nadere vragen gesteld over de uitkomsten van de Personeelsenquête Rijk (PER) over racisme op de werkvloer en de verkenning van minder vrijblijvende maatregelen. De minister van BZK heeft laten weten dat de reactie op de brief na het herfstreces van de Kamer volgt. Zodra deze is ontvangen, zal het verslag schriftelijk overleg in uw commissie ter bespreking worden geagendeerd.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie in reactie op de brief van de minister en de staatssecretaris van BZK d.d. 25 oktober 2024 in nader schriftelijk overleg te treden of wenst zij de brief voor kennisgeving aan te nemen?

Toelichting

Bij brief van 18 september jl. hebben de leden van de fracties van GroenLinks-PvdA, D66, JA21 en de PvdD naar aanleiding van de brief van 17 juni 2024, waarmee de staatssecretaris van Digitalisering en Koninkrijksrelaties de Kamer informeerde over de voortgang van de Rijksbrede strategie voor de effectieve aanpak van desinformatie en de aankondiging nieuwe acties, vragen gesteld. Deze vragen zijn met brief van de minister en de staatssecretaris van BZK d.d. 25 oktober 2024 beantwoord. Het verslag schriftelijk overleg ligt heden ter bespreking voor.

NB 4/11: Bespreking van dit agendapunt zal worden aangehouden in afwachting van de antwoorden op de vragen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie (deze ontbraken in de ontvangen antwoordbrief d.d. 25 oktober 2024).

Beslispunt

• - 

  Is het de voorlopige inschatting van de commissie dat een plenair debat over de begrotingen op het terrein van uw commissie (zie bijgevoegde begrotingswetsvoorstellen) wenselijk is? [NB in een gezamenlijke BIZA- en DIGI-commissievergadering van heden wordt deze vraag voorgelegd met betrekking tot het begrotingswetsvoorstel Begrotingsstaten Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2025 (36.600 VII)]

Toelichting

In verband met mogelijke druk op de plenaire Kameragenda in de maand december is het voor de Voorzitter van belang tijdig een beeld te hebben van de behoefte aan de eventuele plenaire behandeling van begrotingswetsvoorstellen. De debatten in de Tweede Kamer over de begrotingen vinden plaats tussen 8 oktober en 26 november. De stemming in de Tweede Kamer over alle begrotingen (amendementen en wetsvoorstellen) zal plaatsvinden in de week van 3-5 december. Wanneer de begrotingsvoorstellen in de Eerste Kamer formeel in procedure worden genomen, besluiten de commissies definitief over de wenselijkheid van (schriftelijke en/of plenaire) behandeling.

Achtergrond

Sinds de inwerkingtreding van de regels voor het Europees Semester zijn de Tweede en Eerste Kamer gehouden de begrotingshoofdstukken af te handelen vóór aanvang van het betreffende begrotingsjaar (verdedigbare uitzonderingen daargelaten). Dit heeft geleid tot een sterk gecomprimeerde begrotingsbehandeling in de Eerste Kamer in de maand december, aangezien de Tweede Kamer alle begrotingshoofdstukken pas begin december gelijktijdig in stemming brengt.

In het verleden stemde de Eerste Kamer als regel uiterlijk in de laatste vergadering van december (dit jaar dinsdag 17 december 2024) over de begrotingshoofdstukken, vaak zonder daarover vooraf met de regering te beraadslagen. In uitzonderingsgevallen, bijvoorbeeld in geval van verkiezingen oals afgelopen jaar, kan de begrotingsbehandeling van een enkel hoofdstuk over de jaarwisseling getild worden. Een commissie kan ook overwegen in te stemmen met een begrotingshoofdstuk onder voorbehoud van een later te houden beleidsdebat (artikel 51 RvO). Voorstellen daaromtrent dienen door de commissie te worden voorgelegd aan het College van Fractievoorzitters.

In 2023 waren de begrotingsbehandelingen aan een bijzonder tijdpad onderworpen, dat afwijkt van de reguliere begrotingsbehandelingen. In verband met de TK-verkiezingen zijn toen enkele begrotingen vóór het verkiezingsreces van de TK behandeld (met stemmingen eind oktober)- waardoor er meer tijd was voor de behandeling in de EK. De meeste begrotingen zijn overigens pas n de verkiezingen door de Tweede Kamer in behandeling genomen en dus over de jaarwisseling heen getild.

Beslispunten:

• - 

  Wenst de commissie specifieke thema's op te geven voor de inhoudelijke gespreksrondes?
• - 

  Welke leden wensen zich aan te melden voor deelname aan de ambassadeursconferentie op woensdag 29 januari 2025, 12:45-15:45 uur?

Toelichting

In het kader van de jaarlijkse Ambassadeursconferentie staat op woensdag 29 januari 2025, 12:45 -15:45 uur de traditionele ontmoeting tussen de Nederlandse ambassadeurs en de leden van de Staten-Generaal gepland.

De bijeenkomst biedt alle leden van de Eerste en Tweede Kamer de mogelijkheid om kennis te maken met de (ongeveer 150) Nederlandse ambassadeurs en met hen op informele wijze van gedachten te wisselen over de werkzaamheden op de Nederlandse ambassades en de relatie daarvan met de politieke besluitvorming in Nederland.

De bijeenkomst zal bestaan uit drie opeenvolgende inhoudelijke gespreksrondes, waarbij Kamerleden en ambassadeurs in kleine groepen met elkaar in gesprek gaan over diverse thema’s. Bij de start van de bijeenkomst wordt een lunch aangeboden.

Geïnteresseerde leden kunnen zich aanmelden tijdens de commissievergadering of per e-mail via het onderstaand aangegeven e-mailadres. Leden die zich aanmelden zullen in aanloop naar de bijeenkomst nadere informatie ontvangen.

Daarnaast kunnen leden thema’s aandragen voor de inhoudelijke gespreksrondes. De gespreksthema’s kunnen op alle denkbare beleidsterreinen liggen. Na ontvangst van alle onderwerpen die door beide Kamers worden opgegeven, zullen beide griffies samen met het ministerie een definitieve lijst opstellen.

Een impressie van de bijeenkomst die op 1 februari 2024 plaatsvond treft u hier Staten-Generaal ontvangen Nederlandse ambassadeurs

Uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en doenvermogen burgers

Onlangs is een notitie (bijgaand) vastgesteld die concrete aanbevelingen bevat om in de Kamercommissies focus te blijven houden op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van ontwerpregelgeving en rekening te houden met het doenvermogen van burgers. In dat kader zal vanaf 5 november a.s. onder andere ambtelijk in de commissieagenda’s geattendeerd worden op internetconsultaties over ontwerpregelgeving en worden opnieuw wetgevingsfiches aangeboden. Van Kamerleden wordt gevraagd wetsvoorstellen nadrukkelijk langs deze meetlat te (blijven) leggen en waar nodig het gesprek aan te gaan met de uitvoeringspraktijk (bij voorbeeld aan de hand van Standen van de uitvoering).

Bijgaande notitie was geagendeerd in het overleg van 15 oktober jl. van de Kamervoorzitter met de commissievoorzitters, en is met de Mededelingen van de Griffier van vrijdag 19 oktober jl. naar alle leden gestuurd. Met kennisgeving aan het College van fractievoorzitters, wordt de notitie hier onder de aandacht van uw commissie gebracht.

Overigens organiseert de commissie BIZA in dit kader op dinsdag 12 november 2024, van 15.00-16.30 uur in Commissiekamer 1 een openbaar gesprek met de stuurgroep verantwoordelijk voor de Staat van de Uitvoering 2024.

Tot slot worden de commissies nogmaals geattendeerd op de brief van de Voorzitter aan alle leden d.d. 24 mei 2023 over de uitwerking van diverse moties uit de vorige Kamerperiode met betrekking tot het functioneren van de Eerste Kamer. Die moties zijn door de vorige Kamer aangenomen tijdens de debatten over:

• - 

  de parlementaire onderzoekscommissie effectiviteit anti-discriminatiewetgeving (POC);
• - 

  de werkgroep zelfevaluatie toeslagenaffaire;
• - 

  het debat over AI en
• - 

  het debat over de Staat van de Rechtsstaat.

Gesprek met Rli over advies 'Met recht balanceren. Juridisering in de leefomgeving'

De commissie I&W/VRO heeft op 15 oktober 2024 besloten de regering om een kabinetsreactie te verzoeken op het advies 'Met recht balanceren. Juridisering in de leefomgeving' van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli). Daarnaast besloot de commissie om de Rli uit te nodigen voor het geven van een toelichting op het advies. Het advies zal (nogmaals) onder de aandacht van andere relevante commissies worden gebracht (LNV, EZ/KGG, BIZA en J&V). Leden van deze commissies worden uitgenodigd aan het gesprek met de Rli deel te nemen. Vandaag wordt overigens in de commissie I&W/VRO besproken of het gesprek met Rli zal plaatsvinden op 14 januari of op 28 januari 2025

Geplande kennismakingsgeprekken bewindspersonen BZK:

• - 

  Het kennismakingsgesprek met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mw. Uitermark, vindt plaats op dinsdag 26 november 2024 van 19.00 tot 20.00 uur.
• - 

  Het kennismakingsgesprek met de staatssecretaris Herstel Groningen, dhr. Van Marum, vindt plaats op dinsdag 26 november 2024 van 17.00 tot 18.00 uur.

Gesprek commissie SZW d.d. 5 november 2024 met Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme:

Heden (5 november) vindt van 16.30 uur tot 18.00 uur in Commissiekamer 1 een gesprek plaats tussen de commissie SZW en de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme in Commissiekamer 1. De leden van de commissie BIZA zijn van harte welkom om aan dit gesprek deel te nemen, gezien de raakvlakken met het werkterrein van deze commissie.