Goedkeuring Verdrag tot instelling van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) (33.221)

Dit wetsvoorstel beoogt de goedkeuring van het Verdrag tot instelling van het Europees Stabiliteitsmechanisme (het ESM Verdrag, Tractatenblad 2012, 28). De regering acht een permanent stabiliteitsmechanisme noodzakelijk om de financiële stabiliteit binnen de eurozone, en daarmee in Nederland, in noodgevallen te waarborgen. Het onderhavige verdrag vormt het resultaat van de onderhandelingen tussen de lidstaten van de Europese Unie voor de instelling van een permanent stabiliteitsmechanisme als onderdeel van een meer omvattende aanpak van de eurocrisis. De goedkeuring betreft het Europese deel van Nederland.

Het ESM zal van kracht worden op de datum dat de aktes van bekrachtiging van de verdragspartijen waarvan de oorspronkelijke inschrijvingen ten minste 90% van het totale aantal inschrijvingen in het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen, bij de depositaris van het ESM Verdrag zijn gedeponeerd. Op 9 december 2011 hebben de regeringsleiders en staatshoofden hun streven bekend gemaakt om het ESM in werking te laten treden in juli 2012. Op het moment dat de tijdelijke stabiliteitsmechanismes - de Europese Financiële Stabiliteitsfaciliteit (EFSF) en het Europese Financiële Stabiliteitsmechanisme (EFSM) - geen nieuwe verplichtingen ten behoeve van het verstrekken van financiële steun kunnen aangaan zal het ESM, wanneer voldoende lidstaten het ESM Verdrag hebben geratificeerd, de taak van de EFSF overnemen. In de tussenliggende periode dat het ESM van kracht is geworden en de rechten en verplichtingen van de EFSF nog niet volledig afgelopen zijn, zullen de EFSF en het ESM tijdelijk naast elkaar bestaan.

Deze samenvatting is gebaseerd op het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zoals ingediend bij de Tweede Kamer.

Stand van zaken

Tweede Kamer

Schriftelijke voorbereiding

Eerste Kamer

Plenair

Afkondiging

Staatsblad(en)

Het voorstel (TK 33.221, nr. 2) is op 24 mei 2012 na hoofdelijke stemming met 100 stemmen voor (CDA, D66, GroenLinks, PvdA en VVD) en 47 stemmen tegen (ChristenUnie, het lid Brinkman, PvdD, PVV, SGP en SP) aangenomen door de Tweede Kamer.

De Eerste Kamer heeft het voorstel op 3 juli 2012 na hoofdelijke stemming met 50 stemmen voor (VVD, CDA, PvdA, GroenLinks en D66) en 23 stemmen tegen (SP, PVV, PvdD, ChristenUnie, SGP, OSF en 50PLUS) aangenomen.

Tijdens de plenaire behandeling door de Eerste Kamer op 26 juni en 3 juli 2012 zijn drie moties ingediend: de motie-M. de Graaf (PVV) c.s. over het meer transparant maken van het ESM-instituut (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, G), de motie-M. de Graaf (PVV) c.s. over het beginnen van onderhandelingen over een verdragsrechtelijke exitmogelijkheid (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, H) en de motie-Reuten (SP) over het vooraf voorleggen van een eventuele wijziging ex artikel 19 van het verdrag (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, I).

De motie-M. de Graaf (PVV) c.s. (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, G) is na stemming bij zitten en opstaan verworpen. PVV en PvdD stemden voor. De motie-M. de Graaf (PVV) c.s. (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, H) is na stemming bij zitten en opstaan verworpen. PVV, SP, PvdD, OSF en 50PLUS stemden voor. De motie-Reuten (SP) over het vooraf voorleggen van een eventuele wijziging ex artikel 19 van het verdrag (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, I) is op 3 juli 2012 ingetrokken.

Het ordevoorstel van de fractie van de PvdD om de stemming over de wetsvoorstellen 33.221, 33.220 en 33.215 uit te stellen is op 26 juni 2012 na stemming bij zitten en opstaan verworpen. PvdD en PVV stemden voor.

Dit voorstel werd gezamenlijk behandeld met de wetsvoorstellen Wijziging begrotingsstaat Financiën 2012 in verband met de instelling van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) (33.215) en Goedkeuring wijziging artikel 136 Verdrag werking Europese Unie met betrekking tot een stabiliteitsmechanisme voor de lidstaten die de euro als munt hebben (33.220).

De Voorzitter van de Verenigde Vergadering der Staten-Generaal, mr. G.J. de Graaf, heeft op 14 juni 2012 het verzoek van elf leden van de Staten-Generaal uit de fracties van de PVV om een Verenigde Vergadering te beleggen over de behandeling van een voorstel tot uitstel van de behandeling van de drie wetsvoorstellen die betrekking hebben op het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), afgewezen.

De Verenigde Vergadering kan volgens de Grondwet alleen wetsvoorstellen behandelen die de Grondwet uitdrukkelijk noemt, bijvoorbeeld toestemming voor een koninklijk huwelijk, benoeming van een regent of het in oorlog verklaren van het Koninkrijk. De Verenigde Vergadering heeft geen grondwettelijke bevoegdheid ten aanzien van deze wetsvoorstellen die betrekking hebben op het ESM. Dit zijn wetsvoorstellen die volgens de Grondwet eerst door Tweede Kamer en daarna door de Eerste Kamer moeten worden behandeld. Geen van beide Kamers heeft ook aanleiding gezien de wetsvoorstellen controversieel te verklaren in het licht van de demissionaire status van het kabinet Rutte.

Op 31 januari 2012 hebben medewerkers van het ministerie van Financiën voor de leden van de vaste commissie voor Financiën een technische briefing over het ESM verzorgd, gevolgd door een verdiepende technische briefing op 5 juni 2012. Na deze laatste briefing heeft de commissie nog schriftelijke antwoorden op tijdens de briefing gestelde vragen ontvangen. Op 12 juni 2012 vond een openbaar gesprek met externe deskundigen plaats. Op 18 juli 2012 is het verslag van dit gesprek (EK 33.221 / 33.220 / 33.215, J) gepubliceerd. Ook is van dit gesprek een videoregistratie beschikbaar.

Kerngegevens

ingediend

30 maart 2012

titel

Goedkeuring van het op 2 februari 2012 te Brussel tot stand gekomen Verdrag tot instelling van het Europees Stabiliteitsmechanisme tussen het Koninkrijk België, de Bondsrepubliek Duitsland, de Republiek Estland, Ierland, de Helleense Republiek, het Koninkrijk Spanje, de Franse Republiek, de Italiaanse Republiek, de Republiek Cyprus, het Groothertogdom Luxemburg, Malta, het Koninkrijk der Nederlanden, de Republiek Oostenrijk, de Portugese Republiek, de Republiek Slovenië, de Slowaakse Republiek en de Republiek Finland (Trb. 2012, 28)