E180028 - Commissiemededeling inzake de uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 14 januari 2019 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid zijn antwoord op de vragen van de PVV-fractie van 11 december 2018. Het verslag van dit schriftelijke overleg (35.038, C) bespraken de commissies op 22 januari 2019. Daarin besloten de commissies om de brief van de minister van Justitie en Veiligheid voor kennisgeving aan te nemen en de voortgang inzake de uitbreiding van het EOM-mandaat tot grensoverschrijdende terroristische misdaden nauwgezet te blijven volgen.

Europees

In de tweede kwartaalrapportage van JBZ-dossiers 2020 (32.317, LG bijlage) laat de regering weten dat op 20 september 2018 tijdens de informele Europese Raad terughoudendheid is geuit over de uitbreiding van de bevoegdheid van het EOM, inzake motie Leijten van de Tweede Kamer. Op 18 oktober 2018 heeft de Europese Raad geconcludeerd dat het voorstel verder bestudeerd dient te worden. Dit is nog niet gebeurd en het is nog onduidelijk wie dit zal oppakken.

volledige titel

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Europese Raad - Een Europa dat beschermt: Een initiatief om de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie uit te breiden tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven

document Europese Commissie

COM(2018)641, d.d. 12 september 2018

commissies Eerste Kamer

beleidsterrein

verwant dossier

Op 14 januari 2019 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid zijn antwoord op de vragen van de PVV-fractie van 11 december 2018. Het verslag van dit schriftelijke overleg (35.038, C) bespraken de commissies op 22 januari 2019. Daarin besloten de commissies om de brief van de minister van Justitie en Veiligheid voor kennisgeving aan te nemen en de voortgang inzake de uitbreiding van het EOM-mandaat tot grensoverschrijdende terroristische misdaden nauwgezet te blijven volgen.

Op 18 december 2018 gaf de fractie van de SP aan inbreng te leveren voor een politieke dialoog met de Europese Commissie. De conceptbrief zal worden voorgelegd aan de leden van de commissies. NB: de SP-fractie heeft afgezien van het leveren van inbreng.

Op 4 december 2018 werd inbreng geleverd voor nader schriftelijk overleg met de regering door de fractie van de PVV. Op 11 december 2018 werd een brief gestuurd aan de minister van Justitie en Veiligheid.

Op 13 november 2018 bespraken de commissies I&A/JBZ en J&V het verslag van een schriftelijk overleg (35.038, B) met de minister van Justitie en Veiligheid naar aanleiding van de Commissiemededeling. De fracties van de PVV en de SP gaven aan in nader schriftelijk overleg te willen treden met de regering. De inbrengdatum werd gezet op 4 december 2018.

Op 2 oktober 2018 leverden de fracties van de PVV, de SP en GroenLinks inbreng voor schriftelijk overleg met de regering over de Commissiemededeling. De brief werd op 9 oktober 2018 verstuurd aan de minister van Justitie en Veiligheid. Een gelijkluidende brief werd verstuurd aan de minister van Buitenlandse Zaken.

Op 25 september 2018 bespraken de commissies I&A/JBZ en J&V de Commissiemededeling in combinatie met het verslag van de Europese Raad van 19 en 20 september 2018 (21.501-20, V). De fracties van de SP en PVV gaven hierbij aan in schriftelijk overleg te willen treden met de regering. De inbrengdatum werd gezet op 2 oktober 2018.

Op 17 september 2018 stuurde de commissies I&A/JBZ en J&V een brief aan de minister van Justitie en Veiligheid (35.038, A) naar aanleiding van de Commissiemededeling. Hierin roepen de commissies de gewijzigde motie-Duthler in herinnering en wensen om terstond na afloop van de informele Europese Raad van 19 en 20 september 2018 over de uitkomsten van deze Raadsvergadering te worden geïnformeerd, opdat dit kan worden besproken in een vergadering van de commissies op 25 september 2018.

De Commissiemededeling over een mogelijke uitbreiding van de taken van het nieuwe Europees Openbaar Ministerie tot terrorismebestrijding is door de commissies I&A/JBZ en J&V aangemerkt als prioritair voorstel in het Europese Werkprogramma van de Eerste Kamer voor 2017-2018.

Op 20 februari 2019 stuurde de Europese Commissie een antwoord aan de commissie voor Justitie en Veiligheid.

De commissie voor Justitie en Veiligheid heeft op 20 december 2018 een brief gestuurd aan de Europese Commissie in het kader van een politiek dialoog.

Op 10 oktober 2018 besprak de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer de JBZ-Raad van 11 en 12 oktober 2018 in een algemeen overleg met de minister van Justitie en Veiligheid en de minister voor Rechtsbescherming, waarbij o.a. vragen zijn gesteld over de voorgestelde uitbreiding van het mandaat van het EOM.

Op 26 september 2018 besloot de commissie voor Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer een politieke dialoog aan te gaan met de Europese Commissie over de Commissiemededeling. De inbrengdatum werd gezet op 29 november 2018.

Op 8 oktober 2018 stuurde de Commissie Meijers een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de geannoteerde agenda voor de JBZ-Raad van 11 en 12 oktober 2018. In de brief wordt een korte analyse gemaakt van de voorgestelde uitbreiding van het mandaat van het EOM.

Op 13 september 2018 werden tijdens een debat over de informele Europese Raad van 19 en 20 september 2018 twee moties ingediend met betrekking tot de Commissiemededeling. Het betreft een motie over zich uitspreken tegen uitbreiding van het mandaat van het EOM en een motie over verzet tegen uitbreiding van het EOM met terrorismebestrijding.

In het BNC-fiche van 20 oktober 2018 geeft het kabinet zijn visie over de Commissiemededeling inzake een mogelijke uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven.

Het kabinet is niet overtuigd van het nut en de noodzaak van uitbreiding van het EOM-mandaat. De grondhouding van het kabinet ten aanzien van de subsidiariteit is negatief. Volgens het kabinet wordt de opsporing en vervolging van terrorisme voldoende aangepakt op het niveau van de lidstaten en wordt in de Commissiemededeling niet voldoende overtuigend aangetoond dat een uitbreiding van de bevoegdheden van het EOM noodzakelijk is voor een effectievere bestrijding van terroristische misdrijven in de EU.

Ook geeft het kabinet een negatieve beoordeling van de proportionaliteit van het voorstel. Volgens het kabinet zijn er andere, minder vergaande alternatieven om de doelstellingen genoemd door de Commissie te bereiken. Het kabinet noemt hierbij de versterking van de samenwerking van EU-lidstaten door verbeterde informatie-uitwisseling tussen lidstaten onderling, via en tussen EU-agentschappen (met name Europol en Eurojust) en door middel van centrale EU-informatiesystemen. Ook verwijst het kabinet naar de nieuwe Eurojust-verordening waarmee de positie van Eurojust wordt versterkt.

Op 12 september 2018 presenteerde de Europese Commissie een mededeling over een mogelijke uitbreiding van het mandaat van het Europees Openbaar Ministerie (EOM) tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven. De Commissie heeft een aantal tekortkomingen geïdentificeerd bij de opsporing en vervolging van grensoverschrijdende terroristische misdrijven en beargumenteerd dat het EOM toegevoegde waarde kan bieden door een uniforme, effectieve en efficiënte aanpak van terroristische misdrijven in de Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en recht.

Artikel 86 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) regelt de mogelijkheid tot en de kaders voor het instellen van een EOM. Aangezien unanimiteit in de Europese Raad ontbrak is via de band van nauwere samenwerking Verordening (EU) 2017/1939 (zie E130041) tot stand gebracht, waarmee het EOM is ingesteld. Omdat artikel 86 VWEU beperkingen stelt aan het mogelijke mandaat van het EOM, is een verdragswijziging noodzakelijk alvorens de verordening kan worden aangepast. De Commissiemededeling bevat daarom als bijlage een voorstel voor een besluit van de Europese Raad tot wijziging van artikel 86, lid 1 en 2 VWEU met het oog op uitbreiding van de bevoegdheden van het EOM tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven. De Europese Raad is op basis van artikel 86, lid 4 VWEU zelfstandig bevoegd tot het vaststellen van de Verdragswijziging. Als de Europese Raad het besluit bij unanimiteit vaststelt, zal vervolgens een voorstel worden voorbereid tot wijziging van Verordening (EU) 2017/1939.

In de tweede kwartaalrapportage van JBZ-dossiers 2020 (32.317, LG bijlage) laat de regering weten dat op 20 september 2018 tijdens de informele Europese Raad terughoudendheid is geuit over de uitbreiding van de bevoegdheid van het EOM, inzake motie Leijten van de Tweede Kamer. Op 18 oktober 2018 heeft de Europese Raad geconcludeerd dat het voorstel verder bestudeerd dient te worden. Dit is nog niet gebeurd en het is nog onduidelijk wie dit zal oppakken.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 21 maart 2019 riep de commissie voor Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement de Raad op om in te stemmen met een uitbreiding van het mandaat van het Europees Openbaar Ministerie (EOM).

De Nederlandse Tweede Kamer is op 20 december 2018 een politiek dialoog gestart met de Europese Commissie inzake het voorstel.

Op 16 mei 2019 nam de Franse Senaat een politiek standpunt in over justitiële samenwerking in strafzaken en de instelling van het Europees Openbaar Ministerie.

Op 12 april 2019 stuurde het Zweedse parlement een verklaring aan de Europese Commissie in het kader van de politieke dialoog.

Op 19 december 2018 nam de Tsjechische Senaat een standpunt in over het voorstel. Het standpunt is in het kader van de politieke dialoog met de Europese Commissie gedeeld.

Op 28 november 2018 nam de Kamer van Afgevaardigden van Roemenië een resolutie aan over het voorstel. Deze resolutie is in het kader van de politieke dialoog met de Europese Commissie gedeeld.

Op 19 oktober 2018 nam de Bondsraad van Duitsland een resolutie aan waarin wordt gesteld dat het voorstel van de Europese Commissie om de Europese Raad in Sibiu een uitbreiding van de bevoegdheden van het EOM te laten overwegen te voorbarig is. De Bondsraad betoogt dat pas na de operationele inwerkingtreding van het EOM kan worden afgewogen of de bevoegdheden van het EOM moeten worden uitgebreid. Deze resolutie is in het kader van een politieke dialoog met de Europese instellingen gedeeld.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 13 maart 2019 publiceerde de Commissie Meijers een notitie over uitbreiding van het mandaat van het EOM.