Toezegging Huisvesting statushouder en doorstroomlocaties (36.600 XX)

De minister van Asiel en Migratie zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van de leden Van Toorenburg (CDA), Visseren-Hamakers (PvdD) en Van Rooijen (50PLUS), toe haar per brief te informeren over de mogelijkheden voor een gemeente om invulling te geven aan het budget voor de realisatie van doorstroomlocaties van €30.000 per statushouder om het woningvolume te vergroten. Daarbij zal de minister ook ingaan op het beleid van de verschillende ministers ten aanzien van de doorstroomwoningen, alsmede een integrale aanpak om de problemen van stikstof, woningnood, asielopvang en woningen voor statushouders in samenhang op te lossen.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 3 , p.

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Voorzitter. Er is natuurlijk ook met deze begroting wel iets bijzonders aan de hand en daar kom ik nu op. Het is wel heel erg verwarrend wanneer de minister zegt dat ze de uitstroom wil bevorderen, maar eigenlijk nergens schrijft hoe. De doorstroomlocaties zijn het panacee, maar daar is geen geld voor gereserveerd. De taakstelling voor de statushouders gaan verdwijnen. Nou, daar zijn heel veel gemeenten misschien helemaal blij mee. Dat kan allemaal prima zijn. Straks mogen de gemeentes aan die statushouders geen voorrang meer geven op woonruimte. Dan rijst natuurlijk de vraag: hoe gaat deze minister dan in vredesnaam die uitstroom bevorderen? Tegelijkertijd is het dus echt zo dat gemeenten beloond gaan worden met €30.000 als ze een statushouder huisvesten. Dus het is zo dat ze liever iets niet moeten doen. Sterker nog, er komt een wet aan dat ze dat niet meer mogen doen als gemeenten. Gemeenten mogen geen voorrang meer geven. Maar, by the way, doe je het toch, dan krijg je €30.000. Dat is toch een beetje raar? De vraag is ook: als je dat wil bewerkstelligen, waar zijn dan de middelen voor geregeld? Vorige week hadden we dit debat al heel erg scherp. Ik hoorde vervolgens ook nog wel wat discussie tussen de bewindspersonen, waarbij deze bewindspersoon eigenlijk toch een beetje een kattenkoppige reactie gaf richting de minister die over volkshuisvesting gaat. Zij zou snel die doorstroomlocaties moeten regelen. Toen zat ik eigenlijk een beetje naar een fout toneelstukje te kijken. Het kabinet spreekt met één mond. Wij willen het gewoon weten. Als er wonderen worden verwacht van die doorstroomlocaties, financier ze dan. Kom met een voorstel. Dan kunnen we het daarover hebben.

(…)

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Dat is mij dus totaal onduidelijk. Ik heb daar vorige week een heel scherpe vraag over gesteld en ik heb dit antwoord niet gekregen. Dus als dit antwoord duidelijk is, wil ik ook zien waar dat gefinancierd is, waar die €30.000 dan uit betaald wordt en wie dat dan krijgt. Zijn dat de gemeenten die nu hebben gezegd "misschien moet er een doorstroomlocatie komen", terwijl de minister van Volkshuisvesting nog helemaal niets daarvoor geregeld heeft? Ik vind dat ingewikkeld. Dat zei ik vorige week ook al. En als meneer Van Hattem het antwoord heeft, hoop ik dat de minister dat ook heeft gehoord. Ik wil graag zien waar het gefinancierd is, want daar, nogmaals, gaan we over.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Mevrouw Visseren-Hamakers (PvdD):

Ik vraag dus aan de minister wat haar concrete plannen zijn om in de komende één à twee jaar de achterstanden in de aanvragen weg te werken, voldoende reguliere opvangplekken te realiseren, zodat noodlocaties niet meer nodig zijn, en voldoende doorstroomlocaties en reguliere woningen voor statushouders te realiseren. Werkt het kabinet aan een integrale aanpak om de problemen van stikstof, woningnood, asielopvang en woningen voor statushouders in samenhang op te lossen? Hoe ziet deze aanpak er dan uit? Op welke termijn worden deze problemen in samenhang opgelost?

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Volgens mij hebben we met elkaar gezegd dat we die doorstroomlocaties best willen, maar dat we het ook belangrijk vinden dat andere mensen daarin terechtkunnen. Ik kan me vergissen, maar de BBB herinnert zich dat waarschijnlijk nog wel. Volgens mij was er zelfs nog een motie van de heer Griffioen waarmee we echt met elkaar afspraken dat in die doorstroomlocaties ook andere urgente woningzoekenden mogen, de spoedzoekers, zoals de heer Dittrich mij terecht influistert. Maar ik blijf toch een beetje zitten met de situatie bij een gemeente zoals 's-Hertogenbosch. Over drie jaar moet de gemeente die statushouders dus alsnog voorrang geven in die opstartwoningen en dan krijgt zij daar €30.000 voor.

Minister Faber:

Nee, nee, nee.

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Anders zal een statushouder toch nooit aan de beurt komen vóór al die mensen die acht jaar lang op de wachtlijst staan?

Minister Faber:

Nee. Ik ga het nog één keer proberen. Ik weet dat het ingewikkeld is; het heeft bij mij ook even geduurd voordat ik het doorhad.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Minister Faber:

Hoe gaan we het doen? We nemen eerst de statushouders. Laat ik het zo stellen: de statushouders kunnen we in de toekomst in eerste instantie … Op den duur zullen ze ook doorstromen naar sociale woningen, maar niet gelijk, want ze komen gewoon op een wachtlijst te staan, net als iedereen. Maar tot die tijd moeten deze mensen ergens heen. Je ziet ook weleens dat ze bij vrienden of familie gaan wonen. Dat gebeurt ook; het is niet zo dat ze altijd puur en sec worden opgevangen. We hebben dus de doorstroomlocaties. Daar kan men heen, naar de doorstroomlocaties. Die worden gefinancierd per plek. Er worden ook transitiekosten betaald voor de doorstroomlocaties. Binnen dat spoor heb je ook een mogelijkheid om een statushouder over te nemen voor €30.000, maar het is de bedoeling dat je met die €30.000 het woningvolume vergroot. Je mag ook zeggen dat je die €30.000 gebruikt om toch zelf een doorstroomlocatie te gaan ontwikkelen. Dat kan ook. Of je krijgt €30.000, maar dan ga je ook iets doen om het woningvolume te vergroten. Hoe een gemeente dat wil, is aan de gemeente zelf. Je kan ook een doorstroomlocatie ontwikkelen, die we per plek betalen. Dan betalen we dat drie jaar lang. Er is dus of €30.000 per statushouder —hoe je dat dan invult, is aan de gemeente — of je doet een doorstroomlocatie en dan betaalt het ministerie drie jaar lang voor één plek opvang. Daarna stopt mijn bijdrage.

Dan hebben we het ministerie van VRO. Dat moet opstartwoningen maken. Dat zijn duurzame woningen. Dat gaat ook niet van mijn budget af. Minister Keijzer gaat dat doen. Daar kunnen verschillende doelgroepen in. Dat is zoals het in elkaar zit.

We hebben ook nog de HAR-regeling. Die bestaat al. Daar weet u waarschijnlijk al alles van, dus dat hoef ik nu niet allemaal te herhalen.

(…)

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Ik probeer niet aan te slaan op het feit dat de minister doet alsof ik het niet snap, want ik snap het namelijk heel goed. Ik laat gewoon zien wat in de praktijk gebeurt. Nogmaals, in een gemeente als 's-Hertogenbosch is de wachtlijst zo dat mensen er acht jaar op staan. Stel dat je iemand hebt die eerst een poosje in een doorstroomlocatie kan komen en daarna misschien naar zo'n opstartwoning kan gaan, dan zal die toch nog gewoon vijf jaar moeten wachten. Die gemeenten hebben helemaal geen woningen die ze kunnen splitsen. Ik ken geen gemeente in Nederland die even woningen gaat splitsen. Dus het verhaal klopt gewoon niet.

Ik snap het heel goed, maar mijn zorg zit 'm erin dat we uiteindelijk van dit kabinet de opdracht krijgen om met die €30.000 voorrang te gaan verlenen voor de statushouders. Anders zullen ze namelijk gewoon acht jaar moeten wachten, zoals iedereen in de mooie stad 's-Hertogenbosch. De heer Van Hattem zou dat moeten onderschrijven, want dat zijn namelijk de cijfers van zijn eigen gemeente.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Minister Faber:

Ze zullen moeten wachten, net als iedereen, want een statushouder heeft dezelfde rechten als een Nederlander en niet meer rechten. Dat is helemaal niet vreemd, want een Nederlander moet in dit geval ook acht jaar wachten, dus ook een statushouder, maar er wordt wel gezorgd dat de statushouder een dak boven zijn hoofd heeft. Dat is het verschil.

Ik kan ook zeggen, maar dat doe ik niet, even voor de duidelijkheid: weet je, beste gemeentes, ik ga de wet uitvoeren, nu, vandaag. Als ik nu de wet ga uitvoeren, dan zeg ik: beste gemeentes, hier hebben jullie 18.000 statushouders, en succes ermee. Dat doe ik niet. Ik denk mee over een oplossing. Wettelijk gezien kan ik veertien weken nadat de statushouder een status heeft gekregen, hem of haar overdragen aan de gemeente. Maar dat doe ik niet, want dan zitten die gemeentes met de handen in het haar. Die hebben geen huizen, dat weet ik ook wel. Daarom help ik ze.

Eigenlijk vind ik dat je ook zou kunnen zeggen, maar ik kan niet voor de leden spreken, dat dit een goed plan is, dat ik in ieder geval die gemeentes help om die statushouders onder dak te brengen. Maar dat hoor ik helaas niet.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Als ik dit debat tussen mevrouw Van Toorenburg en de minister hoor, wat we twee weken geleden eigenlijk ook al hebben gehad ... Toen werd die €30.000 ook specifiek genoemd. Mevrouw Van Toorenburg verwoordde dat heel duidelijk. Ik herinner me dat nog heel goed en heel levendig; compliment. Zou het helpen voor mevrouw Van Toorenburg, maar vooral ook voor de minister en ons allemaal, als u in een brief nog even op papier zet wat u al twee of drie keer, volgens mij, op uw goede manier heeft uitgelegd? Het komt niet helemaal goed over. Zou u dat in een brief willen vastleggen?

Minister Faber:

Natuurlijk wil ik dat. Dat is geen enkel probleem. Bij dezen heeft u deze toezegging, meneer Van Rooijen. Geen enkel probleem.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Mevrouw Visseren-Hamakers (PvdD):

Ik heb een vraag over de concrete plannen van de minister. De minister heeft een pakket aan maatregelen genoemd, met opstartwoningen, doorstroomplekken en opvangplekken voor asielzoekers. Naar hoeveel van die verschillende soorten plekken streeft de minister en past dat bij de huidige aantallen asielzoekers en statushouders die nu in Nederland verblijven? Wat zijn de aantallen voor die verschillende soorten plekken die de minister wil realiseren? Ik denk dat het wat van de zorgen van de Kamer wegneemt als wij, samen met de minister, kunnen optellen hoeveel plekken er worden gerealiseerd op die verschillende stromen die de minister noemde.

Minister Faber:

Ik zeg het uit mijn hoofd. Voor de doorstroomlocaties praten we volgens mij over 8.600 plekken. Betreffende de €30.000-regeling weet ik het niet uit mijn hoofd. Daar kom ik in tweede termijn even op terug. Dat vraag ik even na.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Mevrouw Visseren-Hamakers (PvdD):

(…)

Ik had in de eerste termijn nog een vraag gesteld over integraal beleid. Die vraag is naar mijn weten niet helemaal beantwoord. De vraag was of het kabinet werkt aan een integrale aanpak om de problemen van stikstof, woningnood, asielopvang en woningen voor statushouders in samenhang op te lossen. Hoe ziet deze aanpak eruit? Op welke termijn worden deze problemen opgelost? Ik kan me zo voorstellen dat het stikstofprobleem ook de plannen voor de ontwikkeling van plekken voor statushouders kan tegenwerken. Sowieso is daarvan sprake bij de bouw van sociale huurwoningen, maar is dat ook het geval bij de doorstroomlocaties? Hoe gaat het kabinet dit in samenhang adresseren? (…)

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Minister Faber:

(…)

Dan had mevrouw Visseren vragen met betrekking tot doorstroomlocaties, uitstroom van statushouders en een samenhangend pakket. Ik heb al toegezegd dat er een Kamerbrief komt over het samenhangend pakket. Daar worden deze punten in opgenomen. Dus die komt naar u toe.

Handelingen I 2024/2025, nr. 22, item 8 , p.

Minister Faber:

(…)

Meneer Dittrich vroeg wanneer de doorstroomwoningen er komen en wie ze betaalt. Hij vroeg ook hoe het zit met het beleid van de verschillende ministers. Ik heb eerder een brief toegezegd over de doorstroomlocaties. Daarin wordt dat uitgelegd. Daarin zal ik ook de beantwoording van deze vraag meenemen. Maar ik heb al eerder aangegeven dat de doorstroomwoningen ten laste van het budget van mijn ministerie komen.

Brondocumenten

• 18 maart 2025
  toezegging gedaan