De componist en dirigent Johan de Meij is een drukbezet man en het verzoek kwam wat laat. Toch slaagde hij erin om binnen een maand een speciale hymne te componeren voor de jarige Staten-Generaal. De hymne diende ter opluistering van de Bijzondere Verenigde Vergadering ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van de Eerste en Tweede Kamer. En zo vulden op vrijdag 16 oktober aan het slot van de vergadering de aanzwellende klanken van het koperkwintet en de slagwerkers van het Residentie Orkest de feestelijke Ridderzaal. De 'Hymne voor de Staten-Generaal' had het licht gezien!
Een interview met componist Johan de Meij over het ontstaan van de hymne: "Ik was aangenaam verrast door de eervolle opdracht."
U bent musicus en componist: hoe verhouden die hoedanigheden zich tot elkaar?
"Ik heb mijn gehele leven allerlei dingen tegelijk gedaan zonder me op één specifiek aspect te concentreren. Zo speelde ik heel lang trombone en euphonium, in diverse ensembles. Nu ben ik vooral bezig met dirigeren, componeren, arrangeren, lesgeven aan en adviseren van jonge musici. Sinds 2008 woon ik in New York en is trombonespelen zo goed als verleden tijd, de rest doe ik nu des te meer, met de nadruk op het componeren en dirigeren. De diversiteit is me altijd goed bevallen: er ontstaat een synergie die de diverse onderdelen positief beïnvloedt. Ik geef daarnaast al bijna 28 jaar mijn eigen werken en cd's uit onder mijn eigen uitgeverij en label, Amstel Music en Amstel Classics."
Was u verrast door het verzoek een hymne voor het Nederlandse parlement te schrijven?
"Ik was aangenaam verrast door de eervolle opdracht! Ik heb eigenlijk geen idee hoe men bij mij terecht is gekomen..."
De Griffier van de Eerste Kamer, Geert Jan Hamilton, speelde al langer met de gedachte om een speciaal, vast muziekstuk voor de Staten-Generaal te laten maken. Voorheen werden er voor Prinsjesdag soms wel aparte stukken gecomponeerd, maar over een vast, beeldbepalend en herkenbaar muziekstuk beschikte het parlement niet. Het 200-jarig bestaan van de Staten-Generaal was een mooie aanleiding hierin verandering te brengen. De artistieke adviseurs voor de Bijzondere Verenigde Vergadering, Annemarie Goedvolk en Gemma van Zeventer, kregen opdracht een componist te vinden voor een hymne. Zij kozen voor Johan de Meij, vanwege diens muzikale veelzijdigheid, eerdere ervaringen met het componeren van hymnes en enorme staat van dienst. De compositie had aanvankelijk de titel 'Feesthymne', maar kreeg, toen de Griffier de 'computerversie' van de compositie had gehoord, op zijn verzoek de naam 'Hymne voor de Staten-Generaal'.
Heeft u eerder hymnes of vergelijkbare stukken geschreven?
"Ja, ik heb een paar soortgelijke werken geschreven of bewerkt. Zo heb ik onder anderen de Hymne uit 'Jupiter' van Gustav Holst en de Hymne 'Aan mijn Vaderland' van Bernhard Zweers bewerkt. Voor het 25-jarig bestaan van de gemeente Margraten heb ik de 'Festive Hymn' geschreven en de slothymne van mijn derde symfonie 'Planet Earth', de zogenoemde 'Gaia Hymne', is gecomponeerd voor groot orkest, vrouwenkoor en orgel."
Hoe bent u tot de hymne voor de Staten-Generaal gekomen zoals u die nu heeft gecomponeerd?
"De aanvraag voor deze opdracht kwam eerlijk gezegd heel erg laat, ongeveer één maand voor de plechtigheid. Geen enkele zichzelf respecterende Nederlandse componist schudt op zo'n korte termijn een nieuw werk uit de mouw. Ik plan mijn nieuwe werken maanden, meestal zelfs jaren vooruit. Voor dit bijzondere geval heb ik daarom al mijn andere werkzaamheden stilgelegd en ben ik - in overleg met mijn opdrachtgevers - vanuit een bestaand werk van mij aan de slag gegaan. Iets geheel nieuws bedenken zou me op deze hele korte termijn niet gelukt zijn: een nieuw werk van drie minuten kost minstens vijf tot zes weken om te componeren. De hymne voor de Staten-Generaal was vervolgens binnen twee weken klaar en op tijd voor de repetities."
Had u een bepaalde associatie of een voorbeeld in gedachten?
'De hymne moest een statig, trots karakter hebben, beetje in de stijl van Edward Elgar's 'Pomp and Circumstance' ["Land of Hope and Glory"]. Ik heb vanwege de beperkte tijd dus teruggegrepen naar een hymne die ik al eens in een eerder had gebruikt, voor het 750-jarig bestaan van de Plechelmus-basiliek in Oldenzaal. Dat werk is wel uitgevoerd, maar nooit gepubliceerd.'
Waarom is de hymne geschreven voor koperinstrumenten en slagwerk?
"De opdracht luidde: maak een stuk voor een koperkwintet - twee trompetten, een hoorn en twee trombones - voor de koperblazers van het Residentie Orkest. Op mijn verzoek werd het uitgebreid met slagwerk - pauken, bekkens en buisklokken. Veel groter mocht het ensemble niet zijn vanwege de beperkte ruimte in de Ridderzaal. Dat het luid eindigt, vind ik wel passend bij deze gelegenheid. Een muziekstuk moet net als een goed boek een mooi plot en een goede spanningsboog hebben. Het slagwerk aan het eind geeft de hymne net iets meer elan."
Hebt u de tv-uitzending (terug)gekeken?
"Omdat ik in het buitenland woon kon ik er niet bij zijn en ook niet rechtstreeks zien. Ik heb de uitzending met gepaste trots via 'Uitzending gemist' teruggekeken en was bijzonder tevreden met de uitvoering. De blazers van het Residentie Orkest ken ik, dus ik wist vooraf dat dit in goede handen was. Zij verdienen een enorm compliment!"
Facebook Fanpage: https://www.facebook.com/johan.demeij
Deel dit item: