De Eerste Kamer is zeer verdeeld over de in de notitie 'Reflecties over de positie van de Eerste Kamer'genoemde mogelijke veranderingen in haar positie. Er lijkt dan ook voor geen van de voorgestelde wijzigingen een meerderheid te bestaan. De veranderingen betreffen het invoeren van een terugzendplicht of -recht, een andere wijze van verkiezen van de Eerste Kamer en een andere procedure van Grondwetsherziening.
Dit is de uitkomst van het debat dat de Eerste Kamer vandaag in eerste termijn hield met minister De Vries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Het debat is geschorst, om fracties gelegenheid te geven te overleggen met geestverwanten in de Tweede Kamer over de notitie.
De fracties van VVD, ChristenUnie, SGP en OSF zien geen noodzaak tot veranderingen en menen dat de minister daarvoor onvoldoende argumenten heeft aangedragen. GroenLinks en SP pleitten daarentegen vóór afschaffing van de Senaat en invoering van een éénkamerstelsel.
Het CDA is alleen bereid om na te denken over een terugzendrecht, als de Eerste Kamer daarbij uiteindelijk het laatste woord houdt. De minister vindt echter dat de Tweede Kamer na eventuele terugzending van een wetsvoorstel door de Eerste Kamer het laatste woord moet krijgen.
Voor de PvdA-fractie staat vooral vergroting van de kwaliteit van de wetgeving voorop. Zij pleit daarom voor invoering van overleg met de Tweede Kamer, indien een wetsvoorstel in de Eerste Kamer op grote bezwaren stuit. Ook zou de Eerste Kamer meer aandacht moeten besteden aan evaluatie van wetgeving en aan besluitvorming van Nederland in Europees verband.
CDA, VVD, CU en SGP vrezen dat het door de PvdA voorgestelde overleg tot voor de burgers ondoorzichtige besluitvorming zal leiden, en wijzen dit af.
PvdA en D66 staan positief tegenover voorstellen om de werkwijze van de Eerste Kamer te verbeteren, bijvoorbeeld door een invoering van een terugzendrecht. GroenLinks ziet een terugzendrecht als 'second best', na afschaffing van de Kamer.
D66 deed de suggesties de Eerste Kamer, naast aanvaarding of verwerping, ook de mogelijkheid te geven een wetsvoorstel te zenden naar de Verenigde Vergadering, die dan het laatste woord zou moeten krijgen.
De VVD-fractie vindt dat de huidige novelle-procedure de regering voldoende mogelijkheden biedt om aan bezwaren van de Eerste Kamer tegen een wetsvoorstel tegemoet te komen. De minister wil daarentegen juist af van de novelle-procedure, omdat hij daarin een staatsrechtelijk ongewenst 'verkapt recht van amendement' voor de Eerste Kamer ziet.
Het aanvankelijke in de notitie gedane voorstel om bij de verkiezing van de Eerste Kamer terug te keren naar het stelsel zoals dat vóór 1983 bestond, is van tafel. Volgens dat voorstel zou de Eerste Kamer voor zes jaar worden gekozen, waarbij iedere drie jaar de helft van de leden wordt vervangen.
De PvdA is voorstander van rechtstreekse verkiezing van de Eerste Kamer. D66 acht rechtstreekse verkiezing in principe beter dan getrapte verkiezing, maar vreest dat dit zal leiden tot versterking van de legitimatie van de Eerste Kamer. En daar voelen de Democraten niet voor.
CDA, ChristenUnie, SGP en OSF wijzen verandering in de verkiezingsprocedure af. De VVD had een voorkeur voor terugkeer naar het stelsel van vóór 1983.
Ook op dit punt lijken de voorstellen kansloos. VVD en CDA wijzen, evenals CU en SGP, voorstellen om de rol van de Eerste Kamer bij de grondwetsherziening te beperken af. Een door de PvdA gedane suggestie om de tweede lezing over een grondwetswijziging zonder voorafgaande ontbinding van de Tweede Kamer te laten plaatsvinden, maakt evenmin kans te worden aangenomen.
Deel dit item: