Behandelfase Eerste Kamer: voorstel aanvaard in Europa.

Europees

Op 19 mei 2011 heeft de Raad Onderwijs,Jeugd, Cultuur en Sport een politiek akkoord bereikt over het voorstel voor een besluit inzake het Europees erfgoedlabel.

volledige titel

Besluit van het Europees Parlement en de Raad tot instelling van een actie van de Europese Unie voor het Europees erfgoedlabel

document Europese Commissie

COM(2010)76, d.d. 9 maart 2010

rechtsgrondslag

artikel 167 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

Naar aanleiding van de publicatie van het Commissievoorstel heeft de commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op 13 april 2010 een brief vastgesteld en verstuurd naar de staatssecretaris van OCW met vragen over het ontbreken van Nederlandse monumenten op de lijst van de Europese Unie. Hierop heeft de staatssecretaris van OCW per brief op 31 mei 2010 gereageerd.

De staatssecretaris liet onder andere weten dat de reden dat  er geen voorstellen zijn gedaan voor Nederlandse monumenten op de lijst van sites die het Europees Erfgoedlabel hebben ontvangen is omdat Nederland in eerste instantie niet overtuigd was van de meerwaarde van dit programma ten opzichte van bijvoorbeeld de UNESCO Werelderfgoedlijst. Met de Raadsconclusies van november 2008 en met dit commissievoorstel is dit bezwaar weggenomen.

De reactie van de staatssecretaris werd op 15 juni 2010 besproken door de commissie OCW en voor kennisgeving aangenomen.

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een aantal vragen voorgelegd over het BNC-fiche met betrekking tot onderhavig voorstel. De antwoorden werden op 26 mei 2010 aangeboden aan de Tweede Kamer.

In het algemeen staat Nederland positief tegenover het Commissie-voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot instelling van een actie van de EU voor het Europees Erfgoedlabel. Nederland stemde, na aanvankelijke aarzeling, in 2008 in met de Raads-conclusies betreffende de instelling door de EU van een Europees Erfgoedlabel. In de conclusies werd rekening gehouden met het Nederlandse standpunt, met name dat deelname aan het project en het voordragen van monumenten voor het Label op vrijwillige basis geschiedt. Ook was o.a. Nederland van mening dat het label zich duidelijk moest onderscheiden van het UNESCO Werelderfgoed. Verder heeft Nederland er toen al op aangedrongen en zal erop blijven aandringen dat administratieve en financiële lasten beperkt blijven. Nederland is van mening dat de financiële middelen gevonden dienen te worden binnen de bestaande financiële kaders van de EU-begroting.

Nederland staat achter het idee om bij het Europees Erfgoedlabel het voorstellen van transnationale sites te propageren. Een internationaal instrument als het Europees Erfgoedlabel kan internationale uitwisseling op het gebied van erfgoed en erfgoededucatie en betrokkenheid bij Europa het beste tot stand brengen wanneer internationale samenwerking wordt gestimuleerd. Nederland vindt wel dat er meer nadruk moet komen op jongeren als doelgroep. 

De Europese Commissie doet in onderhavig document een voorstel voor de invoering van een "Europees

erfgoedlabel". Het label is bedoeld voor locaties die herinneren aan de Europese gemeenschappelijke geschiedenis. Het gaat om sites (monumenten, gedenkplaatsen, maar ook immaterieel erfgoed) die getuigen van de Europese integratie, idealen en geschiedenis en deze symboliseren. Het voorstel bouwt voort op een bestaand erfgoedlabel dat op intergouvernementele basis tot stand is gekomen. Voorbeelden van locaties die onder de oude regeling al waren aanwezen zijn de Akropolis, de scheepswerven van Dantzig en het huis van Robert Schuman bij Metz.

Positieve effecten van het nieuwe label zijn volgens de Europese Commissie: betere toegang tot erfgoedsites, met name voor jongeren, meer interesse in en kennis van het gemeenschappelijke Europese erfgoed, een beter begrip van de Europese culturele diversiteit, een intensievere interculturele dialoog en een sterker Europees saamhorigheidsgevoel. De Europese Commissie verwacht ook economische voordelen, aangezien het Europees erfgoedlabel positieve effecten kan produceren voor de lokale toerismeindustrie, ook op het aantal banen in die sector.

Het voorstel voor een besluit tot instelling van het label is ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. Het besluit zou in 2011 of 2012 in werking kunnen treden. Onder de voorgestelde nieuwe regeling kunnen alle 27 lidstaten maximaal twee sites per jaar kunnen voordragen voor toekenning van het nieuwe Europees erfgoedlabel. Een jury van onafhankelijke deskundigen kan de voordrachten beoordelen en maximaal een site per jaar per land selecteren voor toekenning van het label. Deelname aan het erfgoedlabel vindt plaats op basis van vrijwilligheid.

De rechtsgrondslag voor het Europees erfgoedlabel is artikel 167 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Dit artikel bepaalt dat de Europese Unie "bijdraagt tot de ontplooiing van de culturen van de lidstaten onder eerbiediging van de nationale en regionale verscheidenheid van die culturen, maar tegelijk ook de nadruk leggend op het gemeenschappelijk cultureel erfgoed". De Europese Unie dient verder "samenwerking tussen de lidstaten" op cultureel terrein aan te moedigen en "zo nodig hun activiteiten (...) te ondersteunen en aan te vullen".

Tijdens de Raad Onderwijs, Jeugd en Cultuur op 10 en 11 mei 2010 heeft het Voorzitterschap een presentatie gegeven over de voortang in het vaststellen van een Europees erfgoedlabel. Uit het verslag van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap blijkt dat de Europese Commissie heeft aangegeven onder Belgisch voorzitterschap een akkoord te willen bereiken.

Naar verwachting wordt tijdens de Raad Onderwijs,Jeugd, Cultuur en Sport van 19 mei 2011 het geamendeerde voorstel voor een besluit aangenomen.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 16 december 2010 heeft het Europees Parlement een wetgevingsresolutie aangenomen over het voorstel voor een Europees erfgoedlabel. Hierin worden enkele wijzigingen voor het commissievoorstel voorgesteld.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 4 mei 2010 heeft het Portugese parlement haar opinie ten aanzien van het voorgestelde besluit gepubliceerd. Het Oostenrijkse parlement heeft op 5 juli 2010 haar standpunt ten aanzien van de subsidiariteit en proportionaliteit van het voorstel kenbaar gemaakt bij de Europese instellingen.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.