Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

Europees

Het rapport over de consultatie in het groenboek werd gepresenteerd tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenbescherming op 7 maart 2011.

Nationaal

Op 11 november 2010 heeft het kabinet de definitieve reactie op het groenboek pensioenen verzonden aan de Europese Commissie.

volledige titel

Groenboek: naar adequate, houdbare en zekere Europese pensioenstelsels

document Europese Commissie

COM(2010)365, d.d. 7 juli 2010

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

Tijdens de vergadering op 14 september 2010 heeft de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gesproken over onderhavig groenboek. De commissie besloot de procedure in afwachting van de kabinetsreactie aan te houden tot 12 oktober 2010. De procedure werd op 12 oktober 2010 aangehouden opdat de commissie gelegenheid heeft de conceptkabinetsreactie tot zich te nemen. 

Op 26 oktober 2010 besloot de commissie een reactie op te stellen naar aanleiding van de conceptkabinetsreactie op het groenboek. Na enkele wijzigingen werd de brief op 2 november 2010 vastgesteld.

Op 17 november 2010 heeft de minister voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gereageerd op de brief van de commissie. De aanbiedingsbrief aan de Europese Commissie werd bijgesloten. Deze reactie werd op 23 november 2010 besproken in de commissie en voor kennisgeving aangenomen.

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het groenboek ook op de lijst met prioritaire voorstellen staan. Op 14 september 2010 heeft de commissie besloten dat zij dit groenboek wil bespreken tijdens een algemeen overleg. Het geplande algemeen overleg over pensioenonderwerpen voor 27 oktober 2010 werd op 10 november 2010 gehouden.

Tijdens een spoeddebat over pensioenpremies op 4 november 2010 werd een motie ingediend waarin onder andere de regering wordt verzocht de Europese Commissie mede te delen dat zij zelf en het Nederlandse parlement bij elke vraag over Europese bemoeienis met het nationale pensioenstelsel de vraag zullen stellen of Europa een initiatief moet nemen en niet louter welk initiatief Europa kan nemen. Deze motie werd op 9 november 2010 aangenomen.

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft op 1 december 2010 een algemeen overleg gevoerd met de minister van SZW over de kabinetsreactie op het groenboek pensioenen. De minister is onder andere van mening dat het kabinet volledig recht heeft gedaan aan de motie van het lid Omtzigt.

Op 20 april 2011 heeft er in de Tweede Kamer een algemeen overleg plaatsgevinden tussen de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de minister van SZW. Hierbij kwam ook het groenboek aan bod. De minister liet nogmaals weten dat er door de regering in diverse raden naar voren wordt gebracht dat Nederland niet zit te wachten op Europese bemoeienis met het Nederlandse pensioenstelsel omdat dit prima functioneert.

In het verslag van de informele raad WSBVC (zie paragraaf behandeling Raad) laat de regering weten dat  Nederland tijdens deze bijeenkomst de link legde tussen het belang van houdbaarheid en toereikendheid. Die aspecten staan duidelijk met elkaar in verband. Nederland gaf aan een aantal uitgangspunten uit het groenboek te delen zoals het principe dat lidstaten verantwoordelijk zijn voor de inrichting van hun pensioenstelsels, de brede benadering van het groenboek - waarbij zowel de houdbaarheid als de betaalbaarheid van belang zijn -, het belang van de verhoging van de arbeidsparticipatie en de opvatting dat een Europese norm over een minimaal wenselijk niveau van pensioen niet wenselijk is. Nederland gaf verder aan dat het element van verplichtstelling een essentieel onderdeel is van het Nederlandse pensioenstelsel en wees op het gevaar dat te hoge solvabiliteitseisen voor pensioenfondsen pensioenen te duur kunnen maken. 

Op 11 oktober 2010 stuurde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een brief met de conceptkabinetsreactie naar beide Kamers.

In de geannoteerde agenda voor de  Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenbescherming op 7 maart 2011 (zie paragraaf behandeling Raad) laat de minister van SZW weten dat hij de bekende Nederlandse inzet naar voren brengen en dat is dat pensioenbeleid nationaal beleid is.

De Europese Commissie geeft met dit groenboek over pensioenen het startsignaal voor een openbare consultatieronde over het door de EU te voeren beleid om lidstaten optimaal te ondersteunen bij hun inspanningen om een adequaat, financieel houdbaar en veilig pensioenstelsel te realiseren.

Hoewel de pensioenvoorziening grotendeels de verantwoordelijkheid is van de lidstaten zelf, worden de nationale pensioenstelsels op EU-niveau ondersteund door een kader van activiteiten, variërend van beleidscoördinatie tot regelgeving. De met dit groenboek in gang gezette raadpleging, kan een eerste stap zijn in de richting van toekomstige Europese afspraken over pensioenstelsels.  

De discussievragen uit het groenboek hebben betrekking op drie hoofdthema's:

• 1. 

  De verhouding tussen de arbeidsperiode en de pensioenperiode, rekening houdend met de structurele veranderingen op de arbeidsmarkt en de stijgende levensverwachting. Dit hangt nauw samen met de Europa 2020-strategie voor intelligente, duurzame en inclusieve groei;
• 2. 

  Het wegnemen van belemmeringen voor het vrije verkeer van werknemers en kapitaal die voortkomen uit pensioenregelingen, inclusief aanvullende pensioenregelingen;  
• 3. 

  De (huidige en toekomstige) toereikendheid en houdbaarheid van pensioenen en pensioenfondsen

Het regelgevend kader op EU-niveau met betrekking tot pensioenen betreft vier hoofdpunten:

• 1. 

  Grensoverschrijdende coördinatie van socialezekerheidspensioenen om het vrij verkeer van werknemers en de gelijke behandeling van migrerende werknemers te verzekeren.
• 2. 

  Het opzetten van een interne markt voor kapitaalgedekte bedrijfspensioenen en de noodzakelijke minimumnormen voor prudentiële voorschriften om de deelnemers en rechthebbenden te beschermen.
• 3. 

  Minimumgaranties voor bedrijfspensioenen en opgebouwde rechten bij insolventie van ondernemingen in hun hoedanigheid van sponsor.
• 4. 

  Antidiscriminatievoorschriften zijn van toepassing, zij het met enige verschillen, op zowel wettelijk verplichte als particuliere pensioenregelingen.

Bovendien is er een coördinatieproces (de open coördinatiemethode) die wordt gebruikt om nationale hervormingen te vergemakkelijken en te bevorderen, beste praktijken uit te wisselen en ambitieuze doelstellingen en indicatoren vast te stellen. Op EU-niveau zijn de overeengekomen doelstellingen voor pensioenstelsels dat zij doeltreffend en houdbaar zijn, maar ook modern en transparant.

Het bij het groenboek horende werkdocument van de Commissie geeft hierover meer details.

Ten slotte is er het gebied van de fiscale houdbaarheid, waar het Verdrag de lidstaten verplicht om de overheidsbegroting zodanig te beheren dat de werking van de Economische en Monetaire Unie niet wordt belemmerd. De Raad kan herstelmaatregelen aanbevelen (met name in het kader van het stabiliteits- en groeipact), ook op het gebied van sociale zekerheid indien dat de oorzaak van het probleem is.

Tijdens de informele Raad voor Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken van 8 en 9 juli 2010 heeft de Eurocommissaris van werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie het onderhavige groenboek kort toegelicht. Officiële presentatie volgde op 21 oktober 2010.

De Raad voor Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken heeft op 6 december 2010 enkele conclusies aangenomen over de toekomst van pensioenen in de EU.

De Eurocommissaris voor Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie informeerde de lidstaten tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenbescherming op 7 maart 2011 over de analyse die de Europese Commissie (EC) heeft gemaakt op basis van de reacties op het groenboek pensioenen en over de vervolgstappen. De EC heeft onder andere geconstateerd dat er bij lidstaten positief was gereageerd op het groenboek, met name op de holistische aanpak en de link die gelegd wordt tussen adequaatheid, houdbaarheid en zekerheid.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Het Europees Parlement heeft op 16 februari 2011 een resolutie aangenomen over het groenboek pensioenen waarin het parlement onder andere de lidstaten oproept ervoor te zorgen dat zij ondanks de economische crisis gepensioneerden een acceptabel inkomen kunnen garanderen.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 20 januari 2011 heeft het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) een advies vastgesteld over pensioenschema's in Europa. Het EESC is onder andere van mening dat duurzame pensioenstelsels kunnen worden gecreëerd door flexibele arbeidsmarkten en verbeterde productiviteit.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.