Staatshoofden, parlementsvoorzitters en andere hoge vertegenwoordigers van 50 landen waren op 4 juni 2014 in Warschau om met regering, parlement en burgers van Polen 25 jaar vrijheid en democratie te vieren. Nederland was vertegenwoordigd door Minister van Staat Wim Kok namens Koning Willem-Alexander en de Voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, en de Voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg. Onder de aanwezige staatshoofden bevonden zich President Barack Obama van de Verenigde Staten, President Joachim Gauck van Duitsland, President François Hollande van Frankrijk en Koning Filip van België. Ook de net gekozen President van Oekraïne Petro Porosjenko was aanwezig. Zij werden ontvangen door de Poolse President Bronislaw Komorowski, de Voorzitter van de Sejm, het Poolse Huis van Afgevaardigden, Ewa Kopacz, en de Voorzitter van de Senaat, Bogdan Borusewicz.
4 juni 1989 was het begin van een grote en succesvolle verandering van regime in Polen. Op die dag vonden voor de eerste keer vrije democratische verkiezingen plaats voor de Sejm en voor de opnieuw opgerichte Senaat. Het communistische bewind onder leiding van President Wojciech Jaruzelski had de verkiezingen voor een parlement met beperkte bevoegdheden toegelaten om tegemoet te komen aan de wensen van de oppositie onder leiding van de vakbeweging Solidarność die geleid werd door Lech Wałęsa. Tegen de verwachting van de communisten won de oppositie de verkiezingen met overmacht. Van de zetels in het gekozen deel van Sejm en Senaat ging er uiteindelijk slechts één in elk huis naar de partij van Jaruzelski. De gigantische overwinning van de vrije en democratische krachten in Polen had een enorm sneeuwbaleffect naar de andere landen in Centraal en Oost Europa die door communisten werden geregeerd. 1989 werd een jaar van totale omwenteling in Centraal en Oost Europa, hetgeen onder meer culmineerde in de val van Berlijnse muur op 9 november 1989. In 1989/1990 werden Polen een democratische republiek en verkreeg het land een democratisch grondwet. In 1990 werd Lech Wałęsa de eerste gekozen President.
De herdenking op 4 juni 2014 begon met een ceremonie op het Slotplein (Plac Zamkowy) in het centrum van Warschau. Hier hielden President Komorowski en President Obama toespraken.
In zijn toespraak onderstreepte President Obama de buitengewone betekenis van het historisch jaar 1989 en het vervolg daarop. "We have seen the extraordinary progress since that time. A united Germany. Nations in Central and Eastern Europe standing tall as proud democracies. A Europe that is more integrated, more prosperous and more secure. We must never forget that the spark for so much of this revolutionary change, this blossoming of hope, was lit by you, the people of Poland." Hij noemde ook de historische rol van de Poolse Paus Johannes Paulus II. Daarnaast ging de President uitvoerig in op de actuele ontwikkelingen in Oekraïne. Hij herbevestigde de verantwoordelijkheid van de NAVO voor de veiligheid van Polen en de overige NAVO-landen in Oost-Europa. Hij sprak steun uit aan het hervormingsproces in Oekräine. "The Ukrainians of today are the heirs of Solidarity -- men and women like you who dared to challenge a bankrupt regime. " Obama dankte Polen voor de moed op te komen tegen onderdrukking. "Thank you, Poland -- for your triumph -- not of arms, but of the human spirit, the truth that carries us forward. There is no change without risk, and no progress without sacrifice, and no freedom without solidarity."
In de middag vond in de grote vergaderzaal van de Sejm een bijzondere zitting van het Poolse Parlement plaats. Daarbij waren ook veel staatshoofden en parlementsvoorzitters als gast aanwezig. President Komorowski gaf daar een uiteenzetting van het economische en sociale situatie Polen en ging in op de veiligheidssituatie in de regio. Hij noemde de enorme economische groei die Polen de laatste jaren gekend heeft. Polen is van de weinige landen in Europa waar de economische en financiële crisis niet tot terugval heeft geleid.
Tenslotte was er in de plenaire zaal van de Senaat een parlementaire ontmoeting ter herdenking van 25 jaar vrijheid. Hier voerden ook de Nederlandse Kamervoorzitters het woord. Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol stond stil bij de belangrijke bijdrage van Polen aan de bevrijding van Nederland in 1945. Zij noemde het moderne Polen "a textbook example of a free parliamentary democracy". Zij eindigde haar bijdrage met een citaat van Lech Walesa: "We hold our heads high, despite the price we have paid, because freedom is priceless."
Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenborg haalde in haar toespraak Geert Mak aan, die stelde dat Nederland een hoop te danken heeft aan Polen: "Not only in the 1980s with the revolution started by Solidarność but also during the Second World War. In fact the Dutch people partly thank the freedom in the Netherlands to Polish soldiers in the 1st Polish Armoured Division and many Polish have offered their lives during fights in Western Europe at that time." Van Miltenburg sloot af met het uitspreken van de hoop, dat "democracywill flourish, not only in Poland, not only in Europe but in the entire world. And may we never forget how fortunate we are to be living in democratic countries."
Toespraak President Obama:
Elementen uit toespraak President Komorowski in de Sejm:
Deel dit item: