Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

document Europese Commissie

COM(2006)571, d.d. 12 oktober 2006

commissies Eerste Kamer

beleidsterrein

Onderhavig voorstel maakt deel uit van de zogenoemde lijst van elf, die door de Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets aan een toetsing wordt onderworpen. Op 1 november 2006 heeft de TCS het initiatief, voorzien van een preadvies, onder de aandacht gebracht van de vakcommissie EK en TK ter eigenstandige behandeling.

Het Parlement, i.c. de Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets nodigt iedereen uit commentaar te leveren op nieuwe Europese voorstellen. Kan het beter in Nederland geregeld worden? Willen we wel een Europese aanpak, maar gaat het voorstel te ver voor Nederland? Wat zijn de consequenties?

Indien u binnen zes weken na publicatie van het voorstel door de Europese Commissie uw commentaar kenbaar maakt, dan kan uw reactie worden betrokken bij het advies van de TCS aan beide Kamers. Gebruik daarvoor de reactieknop in het linker menu (een bestandje kunt u mailen naar europapoort@eerstekamer.nl).

Ook in een later stadium kan een meer inhoudelijke reactie ter kennisname van de vakcommissies worden gebracht en worden meegenomen in de dialoog tussen regering en parlement over het verloop van de onderhandelingen in Brussel. Uw reactie kan - tenzij men aangeeft daar bezwaar tegen te hebben - als 'commentaar derden' in de relevante dossiers worden geplaatst.

De commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft op 14 november 2006 besloten de bespreking van de brief van de Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets aan te houden opdat binnen de fracties kan worden bekeken of de onderhavige mededeling nadere aandacht behoeft. De commissie is voornemens na 28 november 2006 de brief opnieuw te agenderen.

Op 12 december 2006 heeft de commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport besloten een brief te sturen naar de minister van VWS over communautaire maatregelen op het gebied van gezondheidsdiensten. Hierin zal tevens de onderhavige Mededeling in aan de orde gesteld worden.

Op 19 december 2006 is een conceptbrief besproken; de definitieve brief is op 8 januari 2007 verstuurd. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft daarop bij brief van 30 maart 2007 geantwoord. Deze antwoorden zijn tijdens de commissievergadering d.d. 17 april 2007 besproken en voor kennisgeving aangenomen.

Op 22 januari 2006 heeft de staf van de commissie Europese Zaken van de Tweede Kamer een advies opgesteld met betrekking tot de behandeling van onderhavige mededeling.

Op 1 februari 2007 heeft er een Algemeen Overleg plaats gevonden met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de onderhavige mededeling. Tijdens dit AO werd een brief van de Gedeputeerde Staten van de provincie Limburg aan de orde gesteld waarover de minister nog een aantal vragen zijn voorgelegd. De minister heeft hier bij brief op 23 maart 2007 geantwoord.

In deze mededeling worden de achtergronden geschetst van de vergrijzing, i.e. de toename van het aandeel ouderen in de Europese bevolking, de complexe gevolgen hiervan voor de arbeidsmarkt, de productiviteit, de economische groei, de sociale zekerheid en de overheidsfinanciën, en de acties die zowel op nationaal als Europees niveau noodzakelijk zouden zijn om deze uitdaging het hoofd te bieden.

Oorzaken

Tot 2050 zal de Europese bevolking licht krimpen. Tegelijkertijd zal de omvang van de actieve bevolking (15-64 jaar) dalen en zal de afhankelijkheidsgraad (i.e. het aantal personen boven de 65 jaar in verhouding tot het aantal personen tussen 15-64 jaar) stijgen. Vergrijzing is de resultante van vier interfererende trends, die zich overigens in de lidstaten niet in dezelfde mate en op hetzelfde moment voordoen: (1) een vruchtbaarheidscijfer onder het vervangingsniveau van de bevolking, (2) de veroudering van de babyboomgeneratie, (3) geleidelijke stijging van de levensverwachting bij de geboorte met vijf jaar (tot 2050), (4) een migratieoverschot.

Gevolgen

De genoemde demografische ontwikkelingen hebben complexe gevolgen die om een antwoord vragen. De belangrijkste zijn:

• 1. 

  De werkende bevolking zal dalen als gevolg van het pensioneren van de babyboomgeneratie. Weliswaar wordt dit proces gemitigeerd door een stijgende werkgelegenheidsgraad (meer vrouwen die gaan werken, vrouwen die meer uren gaan werken en meer werkzame personen tussen 55 en 64 jaar), maar dit effect is hooguit tijdelijk van aard. Zelfs wanneer de 70%-doelstelling voor de werkgelegenheidsgraad uit de Lissabonagenda zou worden gerealiseerd, is dit effect tijdelijk;

• 2. 

  Door daling van de werkende bevolking zullen de economische groeicijfers dalen. Economische groei zal daarom in toenemende mate afhangen van het realiseren van productiviteitsgroei;

• 3. 

  Vergrijzing vergroot de druk op de publieke uitgaven voor pensioenen, volksgezondheid en voorzieningen voor ouderen. Toenemende uitgaven laten leiden tot begrotingstekorten dient voorkomen te worden.

Voorgestelde aanpak

De Europese Commissie stelt een vijfledige aanpak voor:

Het tot stand brengen van demografische vernieuwing in Europa in antwoord op een dalend geboortecijfer.

(Nationale) overheden kunnen hieraan een bijdrage leveren door (i) het verkleinen van verschillen in mogelijkheden tussen mensen met en zonder kinderen, (ii) ouders faciliteren bijvoorbeeld ten aanzien van opleiding en kinderopvang en (iii) flexibeler arbeidstijden voor mannen en vrouwen om de mogelijkheden van een leven lang leren en verdeling arbeidstijd en privé-tijd in evenwicht te brengen. Voorts door het bevorderen van de toegang tot de arbeidsmarkt voor jonge mensen, het verbeteren van leefomstandigheden en een adequaat genderbeleid.

De Europese Commissie zal:

• 1. 

  Erop aandringen dat lidstaten de tijdens de Europese Raad van Barcelona 2002 overeengekomen doelstellingen met betrekking tot kinderopvang realiseren: in 2010 is kinderopvang beschikbaar voor tenminste 90% van de kinderen tussen 3 en 6 jaar oud en tenminste 33% van de kinderen onder 3 jaar;

• 2. 

  Consultatie van sociale partners met betrekking tot maatregelen die een goede balans tussen werk, privé-leven en gezinsleven bevorderen;

• 3. 

  Het tweejaarlijks organiseren van het Europees Demografisch Forum , met onder anderen overheidsexperts, te beginnen in oktober 2006. Het Forum buigt zich over de vergrijzingsproblematiek en de voortgang in de aanpak van deze problemen. Hierover zal eens per twee jaar worden gerapporteerd in het Jaarlijks Voortgangsverslag van de Europese Commissie.

Bevorderen van de werkgelegenheid in Europa: meer banen en verlenging van het werkzame leven in goede gezondheid

In het kader van de Lissabonstrategie moet (nationaal) beleid gericht blijven op het verhogen van de werkgelegenheidsgraad. In het bijzonder moeten maatregelen worden getroffen die de participatiegraad van personen boven 55 jaar verhogen. In dat kader moet ook actief ouder worden worden bevorderd.

De Europese Commissie zal:

• 1. 

  de implementatie in de lidstaten van de wetgevingsinstrumenten met betrekking tot het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie in 2007 evalueren;

• 2. 

  een leven lang leren verdergaand bevorderderen. De Gemeenschap zal hieraan bijdragen door het EU-werkprogramma Onderwijs en opleiding 2010;

• 3. 

  Actief ouder worden veronderstelt gezond ouder worden. De Europese Commissie ziet een vierledige aanpak: (i) Gemeenschappelijk kader ter verbetering van de grensoverschrijdende mobiliteit van patiënten, (ii) preventie van obesitas, roken, alcoholmisbruik, en psychische aandoeningen, (iii) bevorderen gebruik nieuwe technologieën, (iv) monitoren van ouderdomsziekten;

• 4. 

  Bevorderen van gezonde levensverwachting;

• 5. 

  Bevorderen maatschappelijke deelname ouderen boven 65 jaar.

Meer in het bijzonder streeft de Europese Commissie ernaar:

• 1. 

  dat lidstaten werk maken van de op de Europese Raad in Stockholm (2001) overeengekomen 50%-doelstelling van de werkgelegenheidsgraad van personen boven de 55 jaar. De Commissie zal de prestaties van de lidstaten op dit punt en met betrekking tot de hoogte van de pensioengerechtigde leeftijd evalueren in 2008 bij de start van een nieuwe cyclus van de Lissabonstrategie voor Groei en Werkgelegenheid;

• 2. 

  De Europese Unie zal lidstaten behulpzaam zijn bij het bereiken van de 50%-doelstelling via (i) een versterkt Europees Sociaal Fonds en (ii) het EU-programma Leven Lang Leren 2007-2013

• 3. 

  De Europese Commissie zal belanghebbenden raadplegen met betrekking tot initiatieven om een Gemeenschapskader tot stand te brengen om het grensoverschrijdend aanbod van gezondheidszorgvoorzieningen en grensoverschrijdende mobiliteit van patiënten te bevorderen.;

• 4. 

  Lidstaten dienen de richtlijn met betrekking tot gelijke behandeling in werk en beroep volledig te implementeren. In 2007 zal implementatie worden geëvalueerd op het punt van leeftijdsdiscriminatie;

Een productiever en competitiever Europa

Productiviteitsverbetering moet worden gerealiseerd door een gezamenlijke inspanning van de lidstaten en Gemeenschap in het kader van de Lissabonstrategie.

De Europese Commissie zal eind 2008 een mededeling vaststellen hoe het best rekening gehouden kan worden met de behoeften van de oudere bevolking bij stedelijke en plattelandsontwikkeling, nieuwe technologieën, etc. Hierin zal in het bijzonder aandacht worden besteed aan de mogelijkheden en voorwaarden om de Structuurfondsen in te zetten om een zogenaamd care package te ontwikkelen toegesneden op de inactieve bevolkingsgroepen en hun familie.

Ontvangen en integreren van immigranten in Europa

De Europese Commissie bepleit een samenhangend immigratie- en integratiebeleid, waarbij tevens rekening wordt gehouden met de belangen van het land van oorsprong.

De Europese Commissie onderstreept het belang van:

• 1. 

  Haagse Programma (2004) dat resulteerde in het Beleidsplan legale migratie en de oprichting het Europees Integratie Fonds;

• 2. 

  Verdere maatregelen om integratie te bevorderen, zoals een dialoog met de lidstaten en onderzoek naar de beeldvorming over migranten, profielen van migranten en beleid;

• 3. 

  In 2009 zal de Europese Commissie nieuwe maatregelen met betrekking tot economische immigratie overwegen tegen de achtergrond van de behoeften op de arbeidsmarkt en de mate van verbetering van de interne mobiliteit.

Duurzame overheidsfinanciën: de garantie van adequate sociale zekerheid en solidariteit tussen de generaties

De Europese Commissie bepleit dat lidstaten hun overheidsfinanciën in de hand houden in weerwil van de effecten van de vergrijzing. Nationaal beleid zal onder andere (verder) moeten worden toegesneden op langer doorwerken, verhoging arbeidsparticipatie van ouderen en hervorming van de pensioenstelsels, waaronder gemengde systemen van private en publieke financiering. In dit kader presenteert de Europese Commissie gelijktijdig met deze mededeling een analyse van de houdbaarheid van de overheidsfinancieringen in de lidstaten tot 2050 en van de financiële strategieën die de lidstaten hebben gepresenteerd in hun 2005 Convergentie- en Stabiliteitsprogramma's.

Tijdens de Raad voor Werkgelegenheid,Sociaal beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken van 22 februari 2007 werd gesproken over de kansen en uitdagingen van demografische verandering in Europa. Tevens werd een resolutie aangenomen ten aanzien van onderhavige mededeling.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.