"Om de kloof tussen burgers en politici te overbruggen, is het belangrijk de kwestie aan te pakken die de kloof veroorzaakt. En die kwestie is: gebrek aan vertrouwen. Hoe kunnen we het vertrouwen van burgers in politici en in democratische instellingen herstellen?" Die vraag adresseerde de Voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, op 24 april 2017 in haar key-note speech bij het thema 'Bringing the parliamentary agenda closer to citizens in the modern era' tijdens de jaarlijkse Conferentie van Voorzitters van Parlementen in de EU (Conference of Speakers of EU Parliaments) in Bratislava. Zij besprak vier zaken die fundamenteel zijn om vertrouwen te winnen: verantwoordelijkheid nemen voor je daden, zo transparant mogelijk zijn, burgers betrekken waar en wanneer dat kan, en in staat zijn tot evolutie, dat wil zeggen tot aanpassing aan moderne tijden.
Broekers zei dat te vaak politieke compromissen worden gesloten, in Brussel of aan een andere onderhandelingstafel, waar politieke leiders afstand van nemen als ze weer thuis zijn. Daar gaat een verwarrende en misleidende boodschap aan de bevolking van uit. "Walking away from the responsibility to be open and frank about the compromises you made, or shying away from advocating what you stand for, breaches citizens' trust. It broadens the gap between politicians and citizens, which is exactly what we do not want to happen. Therefore: politicians should take responsibility for their actions .", aldus de Kamervoorzitter. Zij benadrukte het belang van onderwijs om het kennisfundament waarop democratieën gebouwd zijn te verbreden, en om het bewustzijn van de kernwaarden van de democratie en rechtsstaat bij de burgers te versterken. "Including citizens also means that politicians must promote public engagement and really relate to citizens, not only in election time but in all phases of agenda setting and delicate decision-making processes. To listen is the key word. Listening to what people have to say, having citizens participate in discussions on vital societal issues, and establishing open communication is paramount in gaining trust from citizens. ", aldus Eerste Kamervoorzitter Broekers-Knol.
Ook Ondervoorzitter Mark Harbers (VVD) van de Tweede Kamer droeg bij aan de discussie over dit thema. Hij bracht naar voren dat de sociale media een belangrijke nieuwe vorm van burgerparticipatie hebben mogelijk gemaakt. De moderne sociale media geven ongekende toegang tot informatie en mogelijkheid tot communicatie. Zij hebben een belangrijke rol gespeeld in de recente verkiezingscampagnes voor de Tweede Kamer in Nederland, aldus Harbers. Door de vernieuwde belangstelling was de opkomst bij de verkiezingen het hoogst in 31 jaar.
Het tweede thema dat centraal stond tijdens deze Speakers Conference was: "Future of the EU as a global player in the context of the current global changes, and the role of national parliaments ." In dit kader kwamen in de bijdragen van verscheidene Speakers uitdagingen waarvoor de Europese Unie staat aan de orde, zoals terrorisme binnen en buiten de grenzen, migratie en de vluchtelingencrisis, economische en sociale vraagstukken, schuldencrisis en klimaatverandering.
Gemeenschappelijke Parlementaire Controle Groep Europol
De Speakers besloten tot instelling van een Joint Parliamentary Scrutiny Group (JPSG) voor de controle op de activiteiten van Europol. Europol is het rechtshandhavingsagentschap van de Europese Unie dat de informatie-uitwisseling tussen de politiediensten van alle lidstaten van de Europese Unie organiseert. Daarmee is Europol een belangrijke schakel in de bestrijding van terrorisme en zware georganiseerde misdaad, waaronder mensenhandel, illegale drugshandel, cybercrime en geldvervalsing. In een annex bij de conclusies van de Speakers Conference zijn de uitgangspunten voor de instelling van de controlegroep vastgelegd, waaronder de regel dat elk parlement het recht heeft maximaal vier leden in de JPSG te benoemen (het Europees Parlement maximaal 16 leden).
De Speakers bereikten overeenstemming over de uitgangspunten en verwachten dat de JPSG zelf de verdere details van haar werkzaamheden zal vastleggen, inclusief de informatierechten ten opzichte van Europol en de mogelijke deelname van parlementen in een waarneemrol (zoals Noorwegen). Er wordt van uitgegaan dat de JPSG op basis van consensus zal werken. Ook is een uitgangspunt dat de parlementen leden afvaardigen die inhoudelijke deskundigheid hebben en in beginsel in staat zijn gedurende een gehele parlementaire zittingsperiode deel uit te maken van de JPSG.
Montenegro
De Voorzitter van de Eerste Kamer had een bilaterale ontmoeting met de Voorzitter van het Parlement van Montenegro, Ivan Brajovic die als waarnemer aan de conferentie deelnam. De heer Brajovic had zijn collega Broekers-Knol uitgenodigd voor een gesprek om zijn dank over te brengen aan het Nederlandse parlement voor de beslissing zijn goedkeuring te hechten aan de toetreding van Montenegro tot de NAVO. Ook spraken de voorzitters over geopolitieke kwesties en de voortgang in de onderhandelingen over mogelijke toetreding van Montenegro tot de Europese Unie. De Voorzitter van de Eerste Kamer gaf aan vernomen te hebben dat er op een aantal dossiers vooruitgang wordt geboekt, maar dat er in het toetredingsproces nog vele stappen gezet moeten worden.
Speakers Conference
De jaarlijkse Speakers Conference stond onder voorzitterschap van de Voorzitter van de Nationale Raad van Slovakije, het Slovaakse Parlement, Andrej Danko. Key-note speakers waren voorts onder meer de Minister-President van Slovakije, Robert Fico, de Voorzitter van het Europees Parlement, Antonio Tajani, de Vice-Voorzitter van de Europese Commissie Jyri Katainen, de Voorzitter van de Duitse Bondsraad Maly Dreyer en de Voorzitter van het Zweedse Parlement, Urban Ahlin. Slovakije vervulde het voorzitterschap van de Europese Unie in de tweede helft van 2016. Het voorzitterschap berust thans bij Malta. De parlementsvoorzitters van de Trojka Nederland, Slovakije en Malta hebben in juni nog een bijeenkomst in Malta ter afronding van de samenwerking in het kader van de parlementaire dimensie van de drie opeenvolgende voorzitterschappen (Trojka).
De Voorzitter van de Eerste Kamer en de Ondervoorzitter van de Tweede Kamer werden in Slovakije ontvangen en gebrieft door de Nederlandse Ambassadeur in Slovakije, Richard van Rijssen. De Voorzitter van de Eerste Kamer werd begeleid door de Griffier van de Eerste Kamer, Geert Jan Hamilton.
Deel dit item: