De Voorzitter van het Ierse Lagerhuis, Seán Ó Fearghaíl, opende de vergadering: "De geest van eenheid die de OVSE in 1975 in Helsinki lanceerde is in 2024 net zo relevant als toen, zo niet relevanter. De ervaringen van Ierland herinneren ons eraan dat vrede en veiligheid nooit als vanzelfsprekend mogen worden beschouwd."

OVSE PA-President Pia Kauma voegde eraan toe dat het Goede Vrijdagakkoord laat zien wat bereikt kan worden als we onze verschillen benaderen met empathie, vastberadenheid en respect. "Het is er niet alleen in geslaagd een einde te maken aan tientallen jaren van geweld, maar het legde ook de basis voor blijvende stabiliteit door de beginselen van machtsdeling, instemming en respect in te bedden in de structuur van het bestuur," aldus Kauma.

De Ierse delegatieleider Michael Creed meldde dat parlementen, als directe vertegenwoordigers van de burgers, een actieve rol moeten spelen in het vergroten van het bewustzijn over het mandaat van de OVSE.

Op 2 oktober sprak de assemblee over de rol van dialoogbevordering, conflictoplossing, verzoening en rehabilitatie na conflicten. Bij de opening merkte President Kauma op dat deze bijeenkomst plaatsvond tegen de achtergrond van een aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en de voortdurende uitdagingen in de zuidelijke Kaukasus en in Moldavië. "Terwijl we nadenken over deze actieve en onopgeloste conflicten, is het belangrijk om ook de positieve impact te erkennen die duurzame internationale betrokkenheid kan hebben," zei ze.

Voormalig premier van Ierland, Bertie Ahern, sprak over de ervaringen van Ierland bij het overwinnen van conflicten en verdeeldheid. Overige sprekers Shawn Decaluwe van het Conflictpreventiecentrum van de OVSE en Argyro Kartsonaki van het Centrum voor Onderzoek van de OVSE spraken van een complex geheel van onderling verbonden veiligheidsuitdagingen binnen de OVSE regio, waarbij de oorlog van de Russische Federatie tegen Oekraïne de kernbeginselen van de OVSE op de proef heeft gesteld. Als positief voorbeeld verwezen zij naar de vrede en stabiliteit in de Westelijke Balkan.

Farah Karimi constateerde dat politieke wil de sleutel tot vrede is. "We moeten handhaven wat de mensheid heeft bereikt door middel van diplomatie, mensenrechten en internationaal recht, voor iedereen, overal," zie Karimi.

Oplossingen voor duurzame migratie

Op donderdag 3 oktober is gesproken over het migratiebeleid in de OVSE-regio om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Onder andere Sarah Léonard, Jean Monnet-leerstoel voor migratie, veiligheid en inlichtingen in de Europese Unie en Amr Taha, Senior Regional Liaison en beleidsadviseur bij de Internationale Organisatie voor Migratie spaken de assemblee toe. Zij benadrukten de vele drijvende krachten achter migratie die het OVSE-gebied blijven beïnvloeden, waaronder conflicten, economische factoren, klimaatverandering en natuurrampen. Onbeheerde en onregelmatige migratie kunnen de openbare middelen onder druk zetten, politieke spanningen veroorzaken en bijdragen tot instabiliteit. Maar wanneer migratie doeltreffend aangepakt wordt, kan het de economische ontwikkeling en stabiliteit bevorderen, aldus de sprekers.

Boris Dittrich merkte op dat feiten geen belangrijke rol meer spelen als het onderwerp migratie ter sprake komt, maar angst zaaien en verdraaiing van de waarheid de boventoon voeren. Dittrich wees op de resolutie aangenomen tijdens de jaarvergadering in Boekarest over de versterking van veilige en reguliere migratietrajecten. "Als het om migratie gaat, is een integrale migratie aanpak nodig," zei hij.

Op vrijdag 4 oktober vond het Mediterrane Forum plaats in aanwezigheid van de mediterrane partners Algerije en Marokko en een videotoespraak door een vertegenwoordiger van de Palestijnse Nationale Raad. De Israëlische delegatie kon niet deelnemen vanwege de Joodse feestdag Rosj Hasjana.

Veel sprekers memoreerden dat het bijna een jaar geleden was dat Hamas in Zuid Israël veel mensen vermoordde en ontvoerde. Ook spraken veel aanwezigen hun bezorgdheid uit over de erbarmelijke humanitaire situatie in Gaza, de vele burgerslachtoffers, de kwaadaardige invloed van Iran en zijn gevolmachtigden en de mogelijkheid dat de militaire operaties - die zich nu hebben uitgebreid naar Libanon - uitgroeien tot een bredere regionale oorlog. "We hebben een morele verplichting om te handelen, niet alleen uit politiek belang, maar uit onze toewijding aan gerechtigheid, menselijkheid en vrede," sprak Farah Karimi.

In zijn bijdrage wees Robert van Gasteren op de steun van Nederland voor het bestaansrecht en verdedigingsrecht van Israël en het streven naar een langdurige vreedzame oplossing die zowel door de wettelijke vertegenwoordigers van het Palestijnse volk als door Israël wordt aanvaard om te komen tot een Tweestatenoplossing. Boris Dittrich memoreerde aan het trauma dat werd toegebracht aan de Israëlische samenleving door de moorddadige aanval van Hamas. "De tegenreactie van Israël bracht ook menselijk lijden en duizenden burgerslachtoffers in Gaza," zei Dittrich.

Verder bespraken de leden de aanpak van de klimaatcrisis en de rol van parlementsleden bij het nakomen van de wereldwijde verplichtingen in de aanloop naar COP29 met een bijdrage van onder meer Jim Skea, voorzitter van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Gesproken werd over de impact van klimaatverandering op de mondiale veiligheid en de rol van parlementariërs om regeringen ter verantwoording te roepen bij de uitvoering van internationale afspraken over klimaatverandering in de aanloop naar COP29.

De delegatieleiders bespraken in de Standing Committee interne aangelegenheden, waaronder het budget van de organisatie. Met het niet-betalen van de contributie van de Russische delegatie ontstaat er een tekort in het Assemblee-budget. Penningmeester Johan Büser gaf een toelichting op de begroting. Wederom deed hij een oproep aan landen om een vrijwillige bijdrage te doen om het wegvallen van de contributie van Rusland op te vangen.

Farah Karimi bezocht de ad hoc commissie over migratie die de opgedane ervaringen van het bezoek aan Marokko doornam. Ook was er een presentatie van Amr Taha van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) over partnerschappen met landen van herkomst en duurzame terugkeer en herintegratie. Boris Dittrich nam deel aan de vergadering van het Parliamentary Support Team for Ukraine . In haar rol als OVSE PA speciaal gezant van Centraal-Azië ontmoette Farah Karimi de delegaties uit deze regio. Het gesprek ging over de opvolging van het bezoek aan de regio en de regionale samenwerking.