Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 13 mei 2025 besloot de commissie inbreng voor schriftelijk overleg te leveren op 27 mei 2025.

Europees

Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie van 2 en 3 april 2025 gaven Hoge Vertegenwoordiger Kallas en Eurocommissaris voor Defensie en Ruimte Kubilius een overzicht van de belangrijkste elementen van het Witboek, zoals behoefte aan capaciteiten, steun aan Oekraïne en samenwerking met partners.

commissie Eerste Kamer

Op 13 mei 2025 besloot de commissie inbreng voor schriftelijk overleg te leveren op 27 mei 2025.

Op 17 april 2025 vond een commissiedebat plaats over het behandelvoorbehoud dat de Tweede Kamer had geplaatst op het SAFE-voorstel, waarbij ook de kabinetsappreciatie over het Witboek Europese Defensie Gereedheid 2030 werd betrokken. Op 23 april vond een tweeminutendebat plaats. Bij dit debat zijn 4 moties ingediend, waarbij één motie is aangenomen: 22.112, nr. 4037: Motie van de leden Van der Werf en Paternotte over een actieve rol in de discussie over een intergouvernementeel Europees defensiemechanisme.

In de Tweede Kamer wordt het witboek samen met het voorstel SAFE - Security Action for Europe (COM(2025)122) door de commissie voor Defensie behandeld, dit voorstel is is gepubliceerd als onderdeel van een breder pakket waar ook het witboek deel van uitmaakt.

Het kabinet verwelkomt het Witboek van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger en onderschrijft de noodzaak om te investeren in de versterking Europese defensiecapaciteit. Het kabinet is het eens met de Commissie en de HV dat lidstaten verantwoordelijk blijven voor hun krijgsmachten, inzet, doctrines en defensieplanning. Wel kan de EU volgens het kabinet samenwerking faciliteren, regeldruk verminderen en industriële samenwerking bevorderen.

Het kabinet onderstreept het belang van aanhoudende Europese steun aan Oekraïne en wil nauwer samenwerken met de Oekraïense defensie-industrie, onder meer via investeringen, gezamenlijke inkoop en joint ventures. Het kabinet wil extra investeren in innovatieve technologieën (zoals quantum, radar, ruimtevaart en drones) en de Nederlandse defensie-industrie strategisch positioneren in Europese ketens.

Het kabinet benadrukt ook dat de in het witboek genoemde EU-prioriteiten moeten aansluiten bij de doelen van de NAVO en het Europees Defensieagentschap. Het kabinet vindt het positief dat de dat door Nederland aangedragen prioriteiten (ruimtevaart, geïntegreerde lucht- en raketverdediging, Maritime Domain Awareness) terugkomen in het Witboek. Volgens het kabinet moet de Commissie ernaar streven om knelpunten voor militaire mobiliteit in wetgeving weg te nemen en regelgeving te harmoniseren, zonder daarbij afbreuk te doen aan de doelstellingen van die wetgeving. Nederland werkt op dit moment aan nationale wetgeving om obstakels weg te nemen die de inzetbaarheid van de krijgsmacht kunnen hinderen.

Daarnaast ondersteunt het kabinet de integratie van de Oekraïense defensie-industrie in de Europese defensiestructuren, en ziet daarin kansen voor innovatie en versterking van Europese slagkracht. Het kabinet wil versnippering tegengaan via gezamenlijke aanschaf en vraagbundeling, waarbij het EDA en de EU een centrale rol kunnen spelen. Dit biedt volgens het kabinet zekerheid aan de industrie en bevordert efficiëntie.

Het Witboek Europese Defensie Gereedheid 2030 stelt een aantal maatregelen voor om de defensie van Europa te versterken en volledig militair gereed te zijn in 2030. Hoewel defensie een verantwoordelijk van de lidstaten blijft, wil de EU hen ondersteunen bij gezamenlijke inkoop en investeringen in zeven prioriteitsgebieden zoals luchtverdediging, drones, cyberoorlogvoering en strategische infrastructuur. Ook pleit het witboek voor meer militaire steun aan Oekraïne, dat beter geïntegreerd zou moeten worden in EU-defensieprojecten.

Om de Europese defensie-industrie sterker en innovatiever te maken, wil de Commissie fragmentatie tegengaan, nieuwe technologieën (zoals AI en quantumtechnologie) stimuleren en regelgeving op het gebied van defensieaanbestedingen en vergunningverlening vereenvoudigen. Met het eveneens in maart 2025 voorgestelde ReArm Europe Plan moeten defensie-investeringen fors worden verhoogd, mogelijk tot 800 miljard euro. Daarnaast zet de Commissie in op sterkere wereldwijde partnerschappen met gelijkgestemde landen, en benadrukt dat de NAVO de hoeksteen van de collectieve verdediging blijft.

Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie van 2 en 3 april 2025 gaven Hoge Vertegenwoordiger Kallas en Eurocommissaris voor Defensie en Ruimte Kubilius een overzicht van de belangrijkste elementen van het Witboek, zoals behoefte aan capaciteiten, steun aan Oekraïne en samenwerking met partners.

De leden van de Europese Raad leverden tijdens de bijeenkomst op 3 februari 2025 input voor het witboek over de toekomst van de Europese defensie (EK, EI).

De commissie voor Veiligheid en Defensie (SEDE) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissies voor Buitenlandse Zaken (AFET), Begroting (BUDG), Industrie, Onderzoek en Energie (ITRE) en Interne Markt en Consumentenbescherming (IMCO) zijn aangesteld als adviescommissies.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het witboek weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.