Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

document Europese Commissie

COM(2008)854, d.d. 16 december 2008

rechtsgrondslag

VwEU artikel 207 lid 2

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

De commissie voor Europese Samenwerkingsorganisaties (ESO) besloot op 10 maart 2009 dat zij onderhavig voorstel onder de aandacht wil brengen van de commissie voor Economische Zaken (EZ).

Op 17 maart 2009 besloot de commissie EZ dat zij op 31 maart 2009 inbreng zal leveren voor schriftelijke vragen aan de regering. De CDA-fractie heeft op 31 maart 2009 inbreng geleverd en de brief werd op 8 april 2009 verstuurd.

De Staatssecretaris van Economische Zaken heeft de vragen op 24 april 2009 per brief beantwoordt. Deze reactie werd op 12 mei 2009 voor kennisgeving aangenomen.

De gemeenschappelijke handelspolitiek behoort tot de exclusieve bevoegdheden van de Gemeenschap. Daarnaast is het vanwege de gemeenschappelijke markt belangrijk het exportcontrolebeleid op Europees niveau af te stemmen, waarbij veiligheidsaspecten een belangrijke rol dienen te spelen.

Het is zeker mogelijk om voor exporten naar belangrijke handelspartners verdergaande Europese samenwerking te verwezenlijken, mits deze landen geen veiligheidsrisico's vertegenwoordigen. De communautaire algemene vergunning ontneemt de autoriteiten echter de mogelijkheid om in detail naar de individuele aspecten van een export te kijken. Bovendien staan nationale overheden veel dichter bij de exporterende ondernemingen, waardoor ze beter in staat zijn een gedegen afweging te maken. In Nederland werkt het ministerie van Economische Zaken bij vergunningen nauw samen met ondermeer de AIVD, de Directie Veiligheidsbeleid van het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Defensie. Vergunningen worden individueel beoordeeld op het eindgebruik van de goederen, de risico's van doorgeleiding naar programma's van zorg, de technische aspecten van de goederen en mogelijke ongewenste activiteiten van de eindgebruiker.

De communautaire algemene vergunning is een zeer generiek instrument dat op gespannen voet staat met de nuances van het exportcontrolebeleid. Vooral het veiligheidsaspect komt door het voorstel in het gedrang. De Commissie laat handelsbelangen prevaleren boven veiligheidsbelangen, terwijl in andere internationale fora juist een tegengestelde tendens zichtbaar is. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en de exportcontroleregimes benadrukken juist de veiligheidskant.

Ondanks de gemeenschappelijke handelspolitiek en de Europese dual-useverordening is Nederland er daarom niet van overtuigd dat de voorgestelde uitbreiding zal leiden tot een beter exportcontrolesysteem. Uitbreiding is voor Nederland alleen bespreekbaar als dit een positieve invloed heeft op de Europese export, geen nadelige invloed op de veiligheid en het toch al complexe exportcontrole terrein niet verder compliceert.

Verordening 1334/2000 kent vier vergunningen voor de export van goederen en technologie voor tweeërlei gebruik (dual-use). Dual-use goederen zijn zowel geschikt voor civiel als militair eindgebruik. Naast de individuele en globale vergunning worden in artikel 6 van de verordening een communautaire algemene vergunning en een nationale algemene vergunning beschreven. De individuele vergunning is geldig voor specifieke goederen naar specifieke eindgebruikers, de globale vergunning kan een reeks aan goederen naar meerdere eindgebruikers betreffen. De nationale algemene vergunning en de communautaire algemene vergunning kunnen gezien worden als vereenvoudigde procedures voor niet-gevoelige leveringen naar niet-gevoelige bestemmingen.

Op dit moment kent Verordening 1334/2000 één communautaire algemene vergunning voor exporten naar belangrijke handelspartners van de EU die ook zijn aangesloten bij de internationale exportcontroleregimes (VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan, Zwitserland en Noorwegen). Met dit voorstel introduceert de Commissie zes nieuwe communautaire algemene vergunningen als bijlagen bij de Verordening en past het gelijktijdig de bijbehorende artikelen 6 en 7 aan. De uitbreiding geldt voor exporten van bepaalde niet-gevoelige dual-use goederen naar bepaalde niet-gevoelige landen. Met het voorstel wordt beoogd het exportcontrolesysteem verder te vereenvoudigen voor exporteurs, het concurrentievermogen van het Europese bedrijfsleven te verbeteren en een level playing field voor alle EU-exporteurs te bereiken.

De zes nieuwe communautaire algemene vergunningen zijn voor:

• - 

  exporten met een waarde onder de € 5000 en waarbij de exporteur is aangemerkt als Authorised Economic Operator (AEO);
• - 

  export na reparatie of vervanging onder garantie, zonder de originele eigenschappen van de goederen te wijzigen;
• - 

  tijdelijke export voor demonstratiedoeleinden;
• - 

  computers met bepaalde specificaties en reserveonderdelen daarvoor;
• - 

  goederen en technologie op het terrein van de informatiebeveiliging;
• - 

  exporten van kleine hoeveelheden (onder de 20 kg) chemicaliën;

De Commissie heeft de nieuwe communautaire algemene vergunningen gebaseerd op de nationale algemene vergunningen van onder andere het VK, Duitsland, Frankrijk, Zweden, Italië, Griekenland en Nederland.

Uit de statistieken van de douane kan niet worden afgeleid wanneer het de export van dual-use goederen betreft. Hierdoor kan de Commissie geen goede schatting geven van de impact van dit voorstel. De Commissie is er echter van overtuigd dat dit initiatief een positieve impact zal hebben op de export, het geen additionele veiligheidsrisico's met zich meebrengt en het geen verreikende gevolgen zal hebben op terreinen buiten het dual-use regime.

Nederland is op basis van historische vergunningsgegevens van mening dat het positieve effect gering zal zijn, en niet opweegt tegen de negatieve effecten met betrekking tot ondermijning van de veiligheidsaspecten van het beleid en verdere complicering van het instrumentarium.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.