Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

document Europese Commissie

COM(2008)794, d.d. 27 november 2008

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

De commissies voor Economische Zaken en Justitie hebben de conceptreactie van de Nederlandse regering besproken in een gezamenlijke vergadering op 28 april 2009 en besloten de behandeling aan te houden tot 12 mei 2009 . In deze vergadering zullen de standpunten en de eventuele vragen van de verschillende fracties verder besproken worden.

Tijdens een gezamenlijke bijeenkomst met de commissie Justitie op 12 mei 2009 werd ten aanzien van onderhavig groenboek besloten dat de conceptreacties van de CDA-fractie en de PvdA-fractie worden samengevoegd in een brief aan de regering.

In deze brief aan de ministers van Economische Zaken en Justitie d.d. 19 mei 2009 onderschrijven de leden van de commissies voor Economische Zaken en Justitie de terughoudendheid van de regering ten aanzien van Europese regels voor collectieve verhaalsacties. Niettemin wijzen zij de regering op een aantal aspecten met betrekking tot de aard van massaschade-zaken en eventuele grensoverschrijdende gevolgen.

Met excuses voor de vertraging gaat de staassecretaris voor Economische Zaken op 6 oktober 2009 per brief in op de twee inhoudelijke punten van de commissies voor Economische Zaken en Justitie.

De commissies voor Economische Zaken en Justitie hebben in een gezamenlijke vergadering op 27 oktober 2009 de brief van de staatssecretaris voor Economische Zaken d.d. 6 oktober 2009 besproken. Besloten wordt om een brief aan de staatssecretaris voor Economische Zaken te agenderen op 3 november 2009, waarin gevraagd wordt opheldering te verschaffen omtrent de gang van zaken. Deze brief werd tijdens de commissievergadering vastgesteld en verzonden.

Het antwoord van de minister voor Economische Zaken d.d. 30 november 2009 werd besproken tijdens een gezamenlijke vergadering van de commissies Justitie en Economische Zaken op 8 december 2009 en de commissies besloten naar aanleiding van deze briefwisseling in de fracties aandacht te schenken aan de wijze waarop de regering de Eerste Kamer betrekt bij Europese voorstellen. Tevens spreken zij de wens uit dit onderwerp te agenderen in het College van Senioren. De commissievoorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken zal de onderhavige casus bespreken met de staatssecretaris van Economische Zaken.

De minister van EZ heeft op 8 oktober 2010 een brief naar de Eerste en de Tweede Kamer gestuurd met de resultaten van het onderzoek "Strooischade: Een verkennend (rechtsvergelijkend) onderzoek naar de mogelijkheden tot optreden tegen strooischade" (zie ook kamerstukdossier 27879). Dit onderzoek was de Kamers toegezegd in de begeleidende brief van 17 april 2009 bij de kabinetsreactie op het Groenboek over collectief verhaal voor consumenten en tijdens het algemeen overleg Consumentenbeleid op 8 april 2010.

De staatssecretaris voor Economische Zaken (EZ) stuurde op 20 mei 2009 per brief een reactie op de vragen van de commissie voor Economische Zaken naar aanleiding van de conceptreactie op onderhavig groenboek.

De commissie voor Economische Zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben op 27 mei 2009 een algemeen overleg gevoerd met de staatssecretaris voor Economische Zaken en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over o.a. de brief d.d. 20 mei 2009 inzake onderhavig groenboek.

Volgens een brief van de staatssecretaris voor Economische Zaken d.d. 23 maart 2009 wordt hier aan gewerkt en is de Europese Commissie op de hoogte van het feit dat de Nederlandse reactie na de deadline van 1 maart 2009 wordt verzonden.

Op 17 april 2009 stuurde de minister van Justitie een brief met de Nederlandse conceptreactie op het onderhavige groenboek.

Omdat de grote consumentenmarkten in omvang toenemen en zelfs grensoverschrijdend worden, kunnen grote groepen consumenten worden geschaad door dezelfde of een gelijksoortige praktijk van een handelaar. Het effect van een wanpraktijk kan zich dusdanig verspreid hebben dat het een verstoring van de markten teweegbrengt.

Banken in het VK bijvoorbeeld zijn momenteel het onderwerp van een onderzoek omdat er op een systematische manier buitensporige kosten werden aangerekend aan honderdduizenden klanten met een negatief rekeningsaldo.

In Portugal ondernam een groep consumenten actie tegen een telecombedrijf dat zijn drie miljoen klanten 'opstartkosten' had aangerekend. De rechtbank in Lissabon oordeelde na hun gezamenlijke klacht dat het aanrekenen van de kosten onrechtmatig was en dat deze aan de klanten moesten worden terugbetaald. De vergoeding die aan de consumenten werd toegekend, bedroeg ongeveer 70 miljoen euro.

Problemen

De consument kan naar de rechtbank stappen om individuele schadeloosstelling te krijgen. In dat geval kunnen grote vorderingen worden opgelost via een groot aantal individuele vorderingen. Studies die door de Commissie werden uitgevoerd, hebben evenwel uitgewezen dat consumenten die het slachtoffer van wanpraktijken zijn en een rechtszaak willen aanspannen momenteel aanzienlijke obstakels tegenkomen op het vlak van toegang, doeltreffendheid en betaalbaarheid.

Omdat collectief verhaal, waar het bestaat, een nuttig aanvullend middel kan zijn om de door de consument geleden schade te verlichten, richt dit groenboek zich op collectief verhaal als een instrument dat kan helpen om de problemen op te lossen die consumenten ondervinden in het verkrijgen van schadeloosstelling voor grote vorderingen, zowel in een nationale als in een grensoverschrijdende context. 76% van de consumenten zouden eerder bereid zijn om voor een rechtbank hun rechten te verdedigen als zij bij andere consumenten konden aansluiten.

De consument toegang verlenen tot effectief verhaal, biedt een aantal voordelen:

• - 

  de verliezen van consumenten die door illegale commerciële wanpraktijken schade hebben geleden, worden vergoed;
• - 

  de EU-wetgeving wordt beter nagevolgd omdat bedrijven worden ontmoedigd om illegale activiteiten te ontplooien, die hen ten opzichte van andere een onrechtmatig concurrentievoordeel verlenen.

In het groenboek worden een aantal opties aangeboden waarover kan worden gedebatteerd:

• 1) 

  geen onmiddellijke actie ondernemen,
• 2) 

  samenwerking tussen de lidstaten die nationale collectief-verhaalsmechanismen uitbreiden naar consumenten van andere lidstaten zonder collectief-verhaalsmechanismen,
• 3) 

  een mix van beleidsinstrumenten ter ondersteuning van schadeloosstelling voor consumenten (waaronder collectieve alternatieve-geschillenbeslechtingsmechanismen voor consumenten, een bevoegdheid voor nationale handhavingsauthoriteiten om handelaars te verplichten de schade van consumenten te vergoeden en om geringe vorderingen uit te breiden tot collectieve vorderingen),
• 4) 

  bindende of niet-bindende maatregelen voor een gerechtelijke procedure voor collectief verhaal in alle lidstaten. Er kan ook een combinatie van verschillende elementen worden overwogen.

Achtergrond

Uit studies en enquêtes die door de Commissie werden uitgevoerd, blijkt dat als gevolg van de obstakels waarop de consumenten stuiten zoals buitensporig hoge kosten, het risico op een rechtszaak, ingewikkelde en lange procedures één op vijf Europese consumenten voor vorderingen lager dan 1 000 euro niet naar de rechtbank stapt om verhaal te zoeken.

De helft zegt voor vorderingen van minder dan 200 euro niet naar de rechtbank te zullen gaan om verhaal te zoeken. Er bestaat momenteel in slechts 13 lidstaten een nationaal systeem dat aan consumenten de mogelijkheid op collectief verhaal biedt. Deze nationale mechanismen blijken de laatste jaren slechts in een beperkt aantal zaken te zijn toegepast. In Duitsland bijvoorbeeld nemen elk jaar slechts vier op de tien miljoen mensen aan collectief verhaal deel, terwijl het systeem voor collectief verhaal in Portugal in een enkele zaak het merendeel van de mensen heeft bereikt.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 2 april 2009 vond er in het Europees Parlement een gezamenlijke bijeenkomst plaats met de nationale parlementen over Europees Consumentenrecht. Een gedetailleerd (Engelstalig) verslag van deze bijeenkomst vindt u hier.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 5 november 2009 heeft het Europees Economisch en Sociaal Comité een advies aangenomen inzake onderhavig groenboek.

Ondernemersorganisatie VNO-NCW publiceerde op 17 februari 2009 haar reactie op onderhavig groenboek