Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

Europees

De Raad heeft op 4 juli 2012 via een schriftelijke procedure het voorstel voor een verordening aangenomen nadat de Raad alle amendementen van het Europees Parlement in eerste lezing had geaccepteerd op 3 juli 2012. Deze werd gepubliceerd op 27 juli 2012.

Nationaal

De commissie Financiën heeft op 2 november 2010 het standpunt van de regering ten aanzien van dit voorstel besproken. Bij eventuele verdere besluitvorming zal de commissie acht slaan op de behandeling van dit voorstel in de Tweede Kamer.

document Europese Commissie

COM(2010)484, d.d. 15 september 2010

rechtsgrondslag

Artikel 114 van het verdrag betreffende de werking van de EU

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

Verordening (EU) nr. 648/2012 werd op 4 juli 2012 aangenomen en gepubliceerd in Pb EU L201 van 27 juli 2012.

De commissie Financiën heeft het voorstel besproken op 28 september 2010 en besluit af te wachten op welke wijze de Tweede Kamer de behandeling van dit voorstel ter hand zal nemen alvorens het opnieuw te bespreken. 

Op 2 november 2010 werd het standpunt van de regering besproken en voor kennisgeving aangenomen. Bij eventuele verdere besluitvorming zal de commissie acht slaan op de behandeling van dit voorstel in de Tweede Kamer.

Het BNC-fiche met betrekking tot onderhavig voorstel werd aan de orde gesteld tijdens een algemeen overleg over de financiële stabiliteit in het eurogebied op 2 december 2010. 

Tijdens een algemeen overleg op 29 juni 2011 is onder andere gesproken over het verslag van de Raad voor Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) van juni 2011 waar het onderhavige voorstel ook op de agenda stond.

In een algemeen overleg op 29 september 2011 met de staatssecretaris van Financiën over onder andere de geannoteerde agenda voor de Raad voor Economische en Financiële Zaken op 4 oktober 2011 is door de fractie van de SP nog gevraagd naar het soort derivaten dat onder de richtlijn zou vallen. De staatssecretaris liet weten dat de Europese EMIR-richtlijn invulling geeft aan de G20-afspraken om de counterderivaten waar mogelijk centraal te clearen. De Nederlandse regering hecht ook aan een zo veel mogelijk centraal clearingsysteem en aan andere rapportageverplichtingen, waardoor er uiteindelijk ook meer transparantie komt op die markt. Er zijn belangrijke stappen gezet omdat die centraal geclearde derivaten risico's voor het stelsel beperken. Het geeft dus ook meer transparantie en verkleint ook de onzekerheden.

Over onder andere het verslag van de Raad ECOFIN van 4 oktober 2011 heeft op 3 november 2011 een algemeen overleg plaatsgevonden in de Tweede Kamer.

De Tweede Kamercommissie voor Financiën heeft op 19 januari 2012 een algemeen overleg met de minister van Financiën gevoerd over onder andere de agenda van de Raad ECOFIN van 23-24 januari 2012.

In het BNC-fiche laat de regering zich positief uit over de subsidiariteit van het voorstel en vooralsnog positief over de proportionaliteit. Gezien de grensoverschrijdende aspecten van deze handel is het gepast om de regelgeving aangaande dit onderwerp op Europees niveau vast te stellen. De Commissie streeft er met dit voorstel naar de risico's van de clearing van derivatentransacties voor de financiële markten in Europa te verkleinen. Doordat de gevolgen van de richtlijn zeer lastig zijn in te schatten is de proportionaliteit momenteel moeilijk te bepalen.

Nederland is in het algemeen een voorstander van het verkleinen van de risico's van de derivatenhandel voor de financiële markten. Daarbij is Nederland voorstander van Europees toezicht op CCPs. Nederland kan zich dan ook vinden in het doel dat de Commissie nastreeft, maar is van mening dat men wel moet waken voor een al te grote reikwijdte van de verordening. Derhalve zal het toetsingskader op basis waarvan ESMA zal beoordelen of een bepaald type derivaat in aanmerking komt om verplicht te moeten worden gecleard, nauwkeurig moeten worden vastgesteld in deze verordening. Nederland heeft twijfels of het toetsingskader voor ESMA in het huidige voorstel aan die eis voldoet. Nederland zal derhalve de Commissie vragen om nadere uitwerking van dit toetsingskader en het uiteindelijke oordeel aangaande de proportionaliteit van dit voorstel zal afhangen van nadere informatie van de Commissie. Tevens zal het Nederlandse oordeel dit aangaande afhangen van een nadere uitwerking van het impact assessment , hetgeen vooralsnog ontbreekt.

Het voorstel introduceert maatregelen om de over-the-counter (otc)-markt voor derivaten transparanter te maken en bepaalde waarborgen in te bouwen teneinde transacties veiliger af te wikkelen.

Het voorstel beoogt de transparantie van deze markt te vergoten door transacties in OTC-derivaten in de EU te laten melden bij centrale transactieregisters. De nieuwe Europese Autoriteit voor effecten en markten (EAEM) is verantwoordelijk voor het toezicht op de transactieregisters en voor het verlenen/intrekken van hun registratie. Deze transactieregisters zijn in de eerste plaats toegankelijk zijn voor nationale toezichthouders, teneinde vroegtijdig inzicht te verschaffen in mogelijke problemen, zoals accumulatie van risico. Daarnaast zullen de transactieregisters gezamenlijke posities per derivatenklasse op de OTC-derivatenmakrt openbaar maken.

Tevens bevat het voorstel regels om bepaalde risico's bij de tegenpartij van een OTC-derivatentransactie te beperken. Het betreft hier het kredietrisico en het risico als gevolg van het feit dat een partij niet de vereiste betalingen doet wanneer zij verschuldigd zijn. De Commissie stelt daarom voor om 'clearinghouses ' in te stellen die als centrale tegenpartij zullen fungeren (central counterparites (CCP's)). CCP's zijn entiteiten die zich tussen de twee tegenpartijen bij een transactie plaatsen en aldus de 'koper van elke verkoper', en de 'verkoper aan elke koper' worden. Daardoor moet de situatie worden voorkomen dat de ineenstorting van één marktdeelnemer de ineenstorting van andere marktdeelnemers veroorzaakt en het hele financiële stelsel in gevaar komt. De CCP's zullen aan strenge gedragsregels en kapitaaleisen moeten voldoen. Het voorstel beoogt eveneens het operationele risico van de OTC-derivatenmarkt te beperken door marktdeelnemers dit risico te laten bepalen, bewaken en beperken, bijvoorbeeld door het gebruik van elektronische middelen voor de bevestiging van de voorwaarden van OTC-derivaten.

De Raad heeft op 4 juli 2012 via een schriftelijke procedure het voorstel voor een verordening aangenomen nadat de Raad alle amendementen van het Europees Parlement in eerste lezing had geaccepteerd op 3 juli 2012.

De raad voor Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) heeft op 20 juni 2011 in een oriënterend debat gesproken over met name het toezicht en de reikwijdte van de voorgestelde verordening.

Uit het verslag van het ministerie van Financiën blijkt dat de ene groep lidstaten een duidelijke rol ziet weggelegd voor de European Securities and Markets Authority (EMSA) als het gaat over toezicht houden en een andere groep is voorstander van toezicht door de nationale toezichthouder. Over de reikwijdte van de verordening speelt onder meer de vraag of de verplichting om centraal te gaan clearen alleen moet gelden voor OTC derivatentransacties of ook voor de transacties die over de handelsplatformen lopen.

Tijdens de Raad voor Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) van 4 oktober 2011 hebben de lidstaten van gedachten gewisseld om tot een algemene oriëntatie te komen wat betreft het centraal clearen van Over The Counter (OTC) derivaten en deze aan een rapportage verplichting te onderwerpen.

In het verslag laat het ministerie van Financiën weten dat de Nederlandse regering in deze onderhandelingen in het belang van adequate en betaalbare pensioenen op de langere termijn telkens aandacht gevraagd voor de speciale positie van pensioenfondsen. In het raadscompromis worden pensioenfondsen daarom tijdelijk uitgezonderd van de verplichting om centraal te clearen met het doel partijen meer tijd te geven voor het vinden van oplossingen om deze onevenredige kosten weg te nemen. Door het aannemen van de algemene oriëntatie heeft het Voorzitterschap mandaat gekregen de triloog gesprekken met het Europees Parlement en de Europese Commissie te starten.

De Raad Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) heeft op 23-24 januari 2012 overeenstemming bereikt over de inzet voor de (laatste) politieke trioloog met het Europese Parlement en de Europese Commissie over onderhavig voorstel. EMIR geeft invulling aan de G20 afspraak om waar mogelijk 'over-the-counter' derivatentransacties via een centrale tegenpartij te laten vereffenen. Op deze manier wordt voor individuele marktpartijen het tegenpartij risico weggenomen met als doel de markt als geheel stabieler maken. Daarnaast zullen derivatentransacties voortaan moeten worden gerapporteerd, zodat de toezichthouders een beter beeld kunnen krijgen van de posities in de markt. Tijdens de Ecofin is een procedure afgesproken waarin nationale toezichthouders en de European Securities and Markets Authorith (ESMA) in een collegemodel toezicht gaan houden op centrale tegenpartijen.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 5 juli 2011 heeft het Europees Parlement gestemd over de tekst, maar niet over de definitieve resolutie. Hierdoor blijft er een opening om met de lidstaten verder te onderhandelen en tot een vergelijk te komen. 

De tekst die de handel van zogenaamde 'over-the-counter derivaten' moet reguleren heeft tot doel meer zekerheid, transparantie en stabiliteit in de OTC derivaten markt - goed voor €425 biljoen in 2009 - te brengen. Informatie over deze types derivatencontracten moet worden gemeld bij zogenaamde transactieregisters en toegankelijk zijn voor toezichthouders. OTC-derivatencontracten moeten worden 'gecleard' via centrale tegenpartijen, waardoor mogelijke kredietrisico's ten gevolge van een failliet van een van de partijen verminderd wordt. De tekst, opgesteld door Werner Langen (fractie EPP, DE) voorziet een centrale rol voor de nieuwe Europese Autoriteit voor effecten en markten (EAEM).

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.