Behandelfase Eerste Kamer: voorstel aanvaard in Europa.

nationaal

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking besloot op 30 oktober 2012 om de mededeling over het ondersteunen van verandering in samenlevingen in een overgangsituatie voor kennisgeving aan te nemen. De commissie gaf aan belangstelling te hebben voor eventuele vervolgstappen voortvloeiend uit de mededeling.

Europees

De Raad Buitenlandse Zaken nam op 31 januari 2013 conclusies aan over de gezamenlijke mededeling.  

document Europese Commissie

JOIN(2012)27, d.d. 3 oktober 2012

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking besloot op 30 oktober 2012om de mededeling over het ondersteunen van verandering in samenlevingen in een overgangsituatie voor kennisgeving aan te nemen. De commissie gaf aan belangstelling te hebben voor eventuele vervolgstappen voortvloeiend uit de mededeling.

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking selecteerde op 23 oktober 2012 dit dossier uit de wekelijkse lijst met gepresenteerde Commissievoorstellen om in de eerstvolgende commissievergadering, naar verwachting 30 oktober 2012 , te bespreken. 

De Tweede Kamercommissie Buitenlandse Zaken heeft het fiche ondersteunen van landen in transitie op 15 november 2012 geagendeerd voor een algemeen overleg Europees Ontwikkelingsbeleid. 

Nederland verwelkomt de gezamenlijke mededeling en steunt de aanpak die hierin wordt geschetst. Deze sluit nauw aan bij het Nederlandse beleid ter ondersteuning van transitieprocessen, dat uitgaat van een landen specifieke inzet op een aantal doelen: veiligheid voor mensen, functionerende rechtsorde, inclusieve politieke

processen, legitieme overheid en vredesdividend (creëren van werkgelegenheid en het verbeteren van de dienstverlening van de overheid). Terecht ruimt de EU hierbij een belangrijke rol in voor maatschappelijke organisaties en niet-statelijke actoren.

Nederland onderschrijft de rol en meerwaarde van de EU bij het ondersteunen van transitieprocessen (efficiency, gewicht en impact) en deelt de zienswijze van HV en Commissie dat een alomvattende benadering (comprehensive approach) aangewezen is. Het versterken van de rechtsstaat is daarbij voor Nederland een

essentieel punt ook in het uitbreidingstraject en in het nabuurschapsbeleid van de Unie is een functionerende rechtsstaat voor Nederland van doorslaggevend belang. Nederland wil inzetten op één coherente EU-strategie ten aanzien van een land in transitie. Omdat een coherente en geïntegreerde benadering ook in de eigen coördinatie (niet in de laatste plaats tussen EDEO en Commissie) zijn weerslag moet vinden, zal Nederland de EU vragen in welke relatie deze mededeling staat  tot andere aangekondigde initiatieven zoals de verwachtte gezamenlijke mededeling over de Comprehensive Approach en de Agenda for Action on Democracy Support.

Nederland benadrukt dat transitie en hervormingen lokale processen zijn, waar de betreffende landen zelf verantwoordelijkheid voor dragen. De EU kan slechts faciliterend optreden. Nederland vindt dat landen die met succes duurzame hervormingen doorvoeren, steun verdienen vanuit de Unie. Maar ook het omgekeerde is van belang: bij schending van mensenrechten en onderdrukking liggen sancties in de rede en dient hulp te worden gekort. Dit «more for more» (en impliciet «less for less») beleid, dat bij de herziening van het Europese nabuurschapsbeleid is uitgewerkt, wordt door Nederland volmondig gesteund. De EU moet intelligente conditionaliteit toepassen, waarbij wederkerigheid centraal staat. Die conditionaliteit en wederkerigheid moet verder reiken dan het EU-nabuurschapsbeleid.

In vele delen van de wereld, ook aan de grenzen van de Europese Unie, vinden momenteel ingrijpende politieke hervormingen plaats. Volgende de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger (HV) zijn deze gericht op het vormen van inclusieve democratieën. Met de gepubliceerde mededeling willen de Commissie en de HV nagaan wat de EU te bieden heeft om landen in een overgangssituatie te helpen bij het verwezenlijken van succesvolle en duurzame hervormingen en hoe de EU haar instrumentarium en aanpak kan verbeteren.

De uitgangspunten van de EU hierbij zijn dat de transities sterk verschillen van land tot land, dat het transitieproces van binnenuit wordt gestuurd en dat de relevante politieke, sociale en economische probleempunten omvattend aangepakt dienen te worden. De Commissie en de HV stellen onder andere dat de EU in haar bijdragen alle instrumenten dient in te zetten, rekening dient te houden met de behoeften van het partnerland. De EU, in de ogen van de Commissie en de HV dient op een dergelijke manier te handelen dat de eigen verantwoordelijkheid van de partnerlanden voor het hervormingsproces wordt gestimuleerd en de uitwisseling van ervaringen wordt aangemoedigd zonder dat specifieke modellen worden opgelegd.

De Commissie en de HV gaan in deze gezamenlijke mededeling na hoe de EU kan helpen de voorwaarden te creëren voor geslaagde overgangsprocessen. Ze denken daarbij aan:

• - 

  steun voor een inclusief politiek proces en inclusief bestuur;
• - 

  steun voor institutionele opbouw en versterking van de rechtsstaat;
• - 

  steun voor economische en sociale ontwikkeling;
• - 

  steun voor conflictpreventie, vredesopbouw en veiligheid.

De Commissie en de HV stellen vervolgens dat verbeteringen van de EU aanpak kunnen worden gezien in:

• - 

  Het beter beantwoorden aan de gestelde behoeften van partnersamenlevingen;
• - 

  Het sneller tot stand brengen van successen om het proces gewicht te geven;
• - 

  Het beter toepassen van stimulansen, beperkingen en voorwaarden;
• - 

  Het meer betrekken van alle relevante belanghebbenden;
• - 

  Verbetering van kennisuitwisseling en capaciteitsontwikkeling;
• - 

  Het beter samenwerken met lidstaten, andere donoren en organisaties.  

De Raad Buitenlandse Zaken nam op 31 januari 2013 conclusies aan over de gezamenlijke mededeling. De Raad stelt dat de mededeling een bijdrage is aan de ontwikkeling en verdere verfijning van de EU-aanpak ter ondersteuning van democratische, sociale en economische transitieprocessen. Het kan ook bijdragen aan de verdere debatten op EU-en internationaal niveau, met inbegrip van de post-2015 ontwikkelingsagenda. De Raad verzoekt de Commissie en de EDEO de vorderingen bij de uitvoering van de gezamenlijke mededeling en van deze conclusies van de Raad te evalueren en jaarlijks verslag uit te brengen in het kader van het jaarverslag, te beginnen in 2014.

De Raad Buitenlandse Zaken/ Ontwikkelingssamenwerking van 15 oktober 2012 had een oriënterend debat over transitie in instabiele landen en zwakke staten op basis van een mededeling van de Hoge Vertegenwoordiger en de Commissie van 3 oktober 2012. De Kamer ontvangt over deze mededeling nog een BNC-fiche. De Raad sprak zich uit voor een duidelijke verankering van het principe van more for more (landen die hervormingen voortvarend uitvoeren, verdienen meer steun dan landen waar hervormingen stagneren of achterwege blijven) met betrekking tot landen in transitie.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.