Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 19 maart 2019 besloot de commissie de commissie I&A/JBZ om de mogelijkheid te onderzoeken het mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V op 2 april 2019 over GEAS uit te bereiden tot anderhalf uur. Daarbij zijn ook dossiers zoals de Europese grens- en kustwacht en de terugkeerrichtlijn aan de orde gekomen.

Europees

In de kwartaalrapportage JBZ-dossiers over het vierde kwartaal 2021 (bijlage bij 32.317, MT) geeft de regering aan dat er is een gedeeltelijke Raadspositie is bereikt. De tekst over de grensprocedure is een onderdeel waarop tussen de lidstaten nog geen compromis kon worden bereikt. Het Europees Parlement heeft nog geen positie ingenomen. Momenteel wordt er onder Frans voorzitterschap gesproken over een stap-voor-stap benadering van de behandeling van de voorstellen op het gebied van asiel en migratie.

volledige titel

Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad over gemeenschappelijke normen en procedures in de lidstaten voor de terugkeer van onderdanen van derde landen die illegaal op hun grondgebied verblijven (herschikking)

document Europese Commissie

COM(2018)634, d.d. 12 september 2018

rechtsgrondslag

Artikel 79, lid 2 (c) VWEU

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwante dossiers

Op 19 maart 2019 besloot de commissie de commissie I&A/JBZ om de mogelijkheid te onderzoeken het mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V op 2 april 2019 over GEAS uit te bereiden tot anderhalf uur. Daarbij zijn ook dossiers zoals de Europese grens- en kustwacht en de terugkeerrichtlijn aan de orde gekomen.

Op 15 januari 2019 besloot de commissie technische briefings te organiseren inzake het Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel (GEAS). De commissie besloot deze briefings eerst af te wachten, alvorens het verslag van een schriftelijk overleg (35.048, A) te behandelen.

Op 18 december 2018 besprak de commissie I&A/JBZ het verslag van een schriftelijk overleg met de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid naar aanleiding van de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer (Zie ook: E180034 en E180035). De commissie besloot het agendapunt aan te houden tot 15 januari 2019.

Op 27 november 2018 leverden de fracties van de SP, de PVV, GroenLinks, D66 en het CDA inbreng voor schriftelijk overleg met de regering over de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer. Op 3 december 2018 werd een brief gestuurd aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Bij brief van 14 december 2018 heeft de staatssecretaris gereageerd.

Op 20 november 2018 besloot de commissie I&A/JBZ de inbrengdatum voor schriftelijk overleg met de regering aan te houden tot 28 november 2018.

Op 6 november 2018 besloot de commissie I&A/JBZ in schriftelijk overleg met de regering te treden naar aanleiding van de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer en de bijbehorende BNC-fiches. De inbrengdatum werd vastgesteld op 20 november 2018.

Op 2 oktober 2018 besprak de commissie I&A/JBZ de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer gepresenteerd naar aanleiding van de Staat van de Europese Unie 2018: het voorstel voor een verordening inzake de Europese grens- en kustwacht (E180034), het voorstel voor een verordening inzake het EU-asielagentschap (E180035) en een voorstel voor een herschikking van de Terugkeerrichtlijn. De commissie besloot de voorstellen opnieuw voor inhoudelijke behandeling te agenderen na ontvangst van de betreffende BNC-fiches.

Op 6 november 2018 stuurde de voorzitter van de Tweede Kamer een brief aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid met de boodschap dat met de informatieafspraken gemaakt tijdens het algemeen overleg van 31 oktober 2018, het parlementair behandelvoorbehoud bij de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer formeel is beëindigd.

Op 31 oktober 2018 besprak de commissie voor Justitie en Veiligheid het behandelvoorbehoud bij de drie Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer in een algemeen overleg met de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Hierbij zijn de volgende informatieafspraken gemaakt:

• - 

  De Kamer wordt periodiek geïnformeerd voorafgaand aan de JBZ-Raad over de drie EU-migratievoorstellen.
• - 

  Indien akkoorden aanstaande zijn, zal de staatssecretaris de Kamer daarover informeren, zodat de concepten kunnen worden bestudeerd door de Kamer.
• - 

  De Kamer zal op de hoogte worden gesteld van de inhoud, de standpunten plus uitkomsten van richtlijnen en verordeningen.
• - 

  De Kamer wordt geïnformeerd indien de inzet van het kabinet met betrekking tot deze richtlijnen of verordeningen verandert.
• - 

  In het bijzonder geldt dit ten aanzien van de Terugkeerrichtlijn en de criteria voor onttrekking, de positie van kinderen, voor Frontex, de opbouw en de bevoegdheden van het agentschap.

Op 10 oktober 2018 besloot de commissie voor Justitie en Veiligheid het voorstel inzake de Europese grens- en kustwacht te agenderen voor het algemeen overleg over het behandelvoorbehoud bij de drie Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer.

Op 9 oktober 2018 stemde de Tweede Kamer in met het advies van de commissie voor Justitie en Veiligheid om een behandelvoorbehoud te plaatsen bij de Europese voorstellen inzake migratie en grensbeheer gepresenteerd samen met de Staat van de Unie 2018.

In het BNC-fiche van 23 oktober 2018 geeft het kabinet zijn visie op het voorstel voor een herschikking van de Terugkeerrichtlijn. Het kabinet staat in beginsel positief tegenover de herziening van de richtlijn. Het kabinet stelt dat verheldering en vereenvoudiging van procedures kan bijdragen aan een effectiever terugkeerproces en heeft hierop in lijn met het regeerakkoord meermaals aangedrongen.

Het kabinet acht het voorstel in lijn met het subsidiariteitsbeginsel. Het voorkomen en bestrijden van illegale immigratie en terugkeer van degenen die geen wettelijk verblijfsrecht hebben, is een gedeeld doel van alle lidstaten dat zij volgens het kabinet niet alleen kunnen bereiken.

Het kabinet beoordeelt de proportionaliteit van het voorstel positief. De gekozen vorm van het voorstel, de richtlijn, ligt voor de hand nu het gaat om een herziening een bestaande richtlijn. De voorgestelde wijzigingen zijn beperkt en gericht op het effectief aanpakken van de belangrijkste tekortkoming van terugkeerprocedures en verminderen van de obstakels die lidstaten ondervinden. Volgens het kabinet gaat de maatregel derhalve niet verder dan noodzakelijk en is deze ook geschikt om de doelstelling te bereiken.

Dit voorstel betreft een herziening van de terugkeerrichtlijn. De herziening wordt ingegeven door de achterblijvende resultaten op terugkeer, ondanks inspanningen van de lidstaten en op EU-niveau om het huidige terugkeerbeleid ten uitvoer te leggen, inclusief de actieplannen voor 2015 en 2017 en de aanbeveling van maart 2017 van de Commissie. De Commissie beoogt met de voorgestelde wijzigingen de terugkeerprocedures te versnellen door bestaande regels te verhelderen en enkele procedures te vereenvoudigen. Daarbij beoogt de Commissie een betere balans te vinden tussen de uitvoerbaarheid van het terugkeerbeleid en de rechten van vreemdelingen, zonder te tornen aan de grondrechten en het beginsel van non-refoulement.

De Commissie stelt onder andere de volgende wijzigingen in de richtlijn voor: Harmonisatie van het moment waarop een terugkeerbesluit moet worden afgegeven, met name voor afgewezen asielzoekers; Vreemdelingen krijgen de verplichting om mee te werken tijdens de terugkeerprocedure; Meer mogelijkheden om vreemdelingen die een gevaar vormen voor de openbare orde of de nationale veiligheid in bewaring te stellen; Lidstaten moeten in de nationale wetgeving een maximale periode voor vreemdelingenbewaring opnemen van minimaal drie en maximaal zes maanden.

In de kwartaalrapportage JBZ-dossiers over het vierde kwartaal 2021 (bijlage bij 32.317, MT) geeft de regering aan dat er is een gedeeltelijke Raadspositie is bereikt. De tekst over de grensprocedure is een onderdeel waarop tussen de lidstaten nog geen compromis kon worden bereikt. Het Europees Parlement heeft nog geen positie ingenomen. Momenteel wordt er onder Frans voorzitterschap gesproken over een stap-voor-stap benadering van de behandeling van de voorstellen op het gebied van asiel en migratie.

In de kwartaalrapportage JBZ-dossiers over het 2e kwartaal 2020 (bijlage bij 32.317, LG) geeft de regering aan dat er is een gedeeltelijke Raadspositie is bereikt. De tekst over de grensprocedure is een onderdeel waarop tussen de lidstaten nog geen compromis kon worden bereikt. Het Europees Parlement heeft nog geen positie ingenomen.

Gedurende de JBZ-Raad van 6-7 juni 2019 nam de JBZ-Raad met ruime meerderheid de gedeeltelijke algemene oriëntatie aan inzake de Terugkeerrichtlijn. Onderhandelingen met het Europees Parlement zullen beginnen nadat het Europees Parlement zijn positie heeft bepaald.

Tijdens de JBZ-Raad van 6-7 december 2018 is het voorstel besproken. Een aantal lidstaten onderstreepte het belang van samenwerking met derde landen. Door een aantal lidstaten werd om aandacht gevraagd voor duurzame samenwerking met derde landen. De meningen van een aantal lidstaten over de opportuniteit van een verplichte dan wel een optionele grensprocedure liepen uiteen. De Commissie benadrukte bij dit dossier het belang van spoedige voortgang met het oog op de Europese verkiezingen.

Op 11 en 12 oktober 2018 besprak de JBZ-Raad het voorstel voor een herschikking van de Terugkeerrichtlijn. Ministers waren over het algemeen positief over het voorstel en waren het erover eens dat het aantal terugzendingen van mensen zonder recht op verblijf moet worden verbeterd. De discussie spitste zich met name toe op een van de nieuwe elementen die door het voorstel werden geïntroduceerd: de grensprocedure voor terugkeer, inclusief de koppeling met de asielgrensprocedure.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Dit voorstel behoort tot de lijst van gemeenschappelijke wetgevingsprioriteiten van de drie EU-instellingen. Hiermee willen zij in 2022 aanzienlijke vooruitgang boeken.

Op 21 februari 2020 publiceerde de commissie LIBE het ontwerpverslag over het voorstel.

Op 4 september 2019 werd Tineke Strik (Greens/EFA) aangewezen als rapporteur. Vooralsnog wordt een commissiestandpunt afgewacht.

Op 14 juni 2019 publiceerde de Eurean Parliament Research Service (EPRS) een briefing inzake de stand van zaken van de wetgevingsprocedure van de terugkeerrichtlijn.

Op 10 oktober 2018 werd Europarlementariër Sargentini (Greens/EFA) aangewezen als rapporteur voor het voorstel. De rapporteur zal een ontwerpverslag over het voorstel voorbereiden.

Het voorstel wordt behandeld door de commissie voor Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement. Daarnaast zijn de commissie voor Buitenlandse Zaken (AFET) en de commissie voor Ontwikkelingssamenwerking (DEVE) ingesteld als adviescommissie. De commissie voor Juridische Zaken (JURI) is aangewezen als bijzondere adviescommissie over de techniek van de herschikking. De commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Ontwikkelingssamenwerking besloten geen advies in te dienen.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 19 december 2018 heeft de Tjechische Senaat een resolutie over de terugkeerrichtlijn aangenomen.

Op 22 november 2018 heeft de gemengde commissie van EU-zaken van de Spaanse Cortes Generales een resolutie aangenomen, waarin staat dat de terugkeerrichtlijn aan het subsidiariteitsprincipe voldoet.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 27 november 2018 publiceerde de Commissie Meijers een notitie over de ontwerpverordening inzake de herschikking van de Terugkeerrichtlijn.